"ßíõàíòàé" òýìöýõ öàãäààãèéí òàñãèéí äàðãà íü àëáàí ºðººí人 ÿíõàíòàé ç¿é áóñààð õàâüòñàí ãýæ ¿¿?
Öàãäààãèéí ͯÃÝË ÁÓßÍ ñîíèíä 1998.3 ñàðä ¹04(146)-ä õýâëýãäñýí áîëîâ÷ íèéòýä òàðààëã¿é óã äóãààðûã óñòãàæ äàðàà íü ÍÁ ñîíèí ÿã èæèë ¹-òîéãîîð îãò ººð ìàòåðèàëòàéãààð 2 äàõü óäààãàà ãàðñàí. Èíãýýä óã ìàòåðèàëûã ÕªÕ ÒÎËÁÎ ñîíèíû1998.4 ñàðä ¹14(173)-ä ãàðãàñàí áîëíî.
Ýíý ç¿éëèéã áè÷èæ áàéõàä îëîí íàéç íºõºä ìààíü íàäàä õàíäàæ ¿¿íèéã áè÷ýýä ÿìàð ÷ íýìýðã¿é, õýçýý ÷ ¿íýíèéã îëæ ÷àäàõã¿é õàðèí ººðèé㺺 ë äýìèé ç¿éëä îðîîöîëäóóëàõ áîëíî, á¿òýøã¿é ñàíàà, õýðýãã¿é, áîëü ãýäýã áàéëàà. ßìàð ÷ ãýñýí " ýõýëñíýý " äóóñãàõààð øèéäëýý.
Ìàíàé îðîíä ÄÎÕ-òîé õ¿í ãàíöõàí áèé, á¿õ ç¿éë õÿíàëòàíä, îäîî àéõ àþóëã¿é ãýæ ÿðüæ áè÷èöãýýæ áàéñàí ìààíü ñàÿõàí áèëýý. Ãýòýë Êàìåðóíû èðãýíýýñ ÄÎÕ äàõèí õàëäâàðëàñàí ÿâäàë ìºí ë Ẻí øóóãèàí áîëîîä ºíãºðºâ áîëîëòîé.
Èíãýýä ÄÎÕ-òîé 2 õ¿íòýé áîëëîî, îäîî á¿ãäèéã õÿíàëòàíäàà àâñàí, ÄÎÕ-òîé òýìöýõ ¯íäýñíèé õîðîî áàéãóóëàãäñàí, ÿíõíû ýñðýã õàòóó õóóëü ãàðñàí çýðãèéã ñîíñîõîä îäîî äàõèí àéëòã¿é ìýò. Ãýâ÷ Êàìåðóíû èðãýíòýé äºðºâõºí õ¿¿õýí õàâüòñàí, ýíý äºðºâòºé ÿã 81 ýðýãòýé (¿¿íýýñ 53-ûã îëæ òîãòîîãîîä áàéãàà ãýñýí) õàâüòñàí. Ýäãýýð 81 õ¿íýýñ õýä íü õàëäâàð àâñàí, ýíý 81 íü öààøàà õè÷íýýí õ¿íòýé õàâüòñàíûã õýí ÷ ¿ë ìýäíý.Ìàíàé ýìíýëã¿¿äèéí àðèóí öýâýð, áàãàæíû õàíãàëò, îíîøëîãîîíû ÷àäâàð, ìàíàé èðãýäèéí ººðñäèéí óõàìñàð, ñî¸ë, àðèóí öýâðèéí áàéäëààñ ¿çýõýä ÄÎÕ-òîé õ¿íèé òîî õî¸ðîîð õÿçãààðëàãäàõã¿é íü áàòòàé. Èëýðñýí íýã ºâ÷òºíèé öààíà õàëäâàð àâñàí èëðýýã¿é 100 õ¿í áàéäàã ãýñýí ñóäàëãàà äýëõèéä áàéäàã. Àìüæèðãààíû ò¿âøèí ìàø äîîãóóð áàéãàà àëü ÷ óëñ îðîíä ÄÎÕ íü ãåîìåòðèéí ïðîãðåññîîð öààø òàðõàí õàëäâàðëàäàã íü Ìîíãîë îðîíä ìºí ë àäèë áàéõ áîëíî. Áèä ÄÎÕ-òîé õàòóó ÷àíãà õóóëèàð òýìöýõ áèø, õàðèí ÄÎÕ-ûã äýëãýð¿¿ëýõã¿é áàéõ, ò¿¿íýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýäèéí çàñãèéí, ìàòåðèàëëàã, õóóëèéí ìàø ñàéí íºõöëèéã áèé áîëãîõ ãýæ îðîëäîõ íü çºâ áàéõ.
Õàðèí ñàäàð ñàìóóíòàé òýìöýõ òóõàé øèíý õóóëü ìààíü áàðàã ýñðýãýýð ¿éë÷ëýõ áîëíî. Ìàíàéä ÄÎÕ-ûã áàðàã ë ñàäàð ñàìóóí ÿâäàëòàé õ¿íèé ºâ÷èí ìýòýýð áè÷èõ þì. ÄÎÕ-ûí âèðóñýýð õàëäâàðëàãäñàí ¿åä òîäîðõîé íýã ýðõòýí ºâäºíº, ìóóäíà ãýñýí îéëãîëò áàéäàãã¿é áºãººä ºâ÷èí íü ÿìàð ÷ øèíæ òýìäýãýýð èëýð÷ áîëíî. Õàìãèéí ò¿ãýýìýë øèíæ íü æèí àëäàõ, ýöýæ òóðàõ þì. ÄÎÕ-ûí âèðóñ íü òóõàéí õ¿íèé áèåèéí ýñýðã¿¿öëèéã ààæìààð óñòãàäàã òóë óã ºâ÷èí íü ñ¿ðüåý, òýìá¿¿, øàð, óóøèãíû õàòãàëãàà, ýëýã Ẻðíèé ºâ÷èí, õàìðûí õàíèàä ãýõ ìýò ýëäýâ ºâ÷íèé õ¿íäýðëýýð èëýð÷ ºâ÷òºí íü òîäîðõîé õóãàöààíû äàðàà ¿õäýã áàéíà. Åð íü èõýíõ òîõèîëäîëä õýä õýäýí ºâ÷íèé øèíæ òýìäýã èëýð÷ õàìñäàã áàéíà. ªºðººð õýëáýë óóøèãíû ñ¿ðåý áà õàòãàëãààíààñ óóøèã, øàð ºâ÷íººñ ýëýã, í¿äíèé äàðàëòààñ í¿ä ìóóääàã ãýäýã øèã ÄÎÕ-îîð òèéì ýðõòýí ºâ÷èëæ ìóóäíà ãýäýã åðºíõèé îéëãîëò áàéäàãã¿éä ë ÄÎÕ-ûí àþóë îðøèíî. Òóõàéí õ¿íèé ºâ÷èí ýìãýãòýé, õýâèéí áóñ àæèëëàãààòàé ýðõòýí õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ºâ÷èëæ, ìóóäàæ ýöýñò íü ýì÷èëãýý íü ¿ð ä¿íä õ¿ðýõã¿é áàéñààð óëàì õ¿íäýð÷ öààøäàà òºðºë á¿ðèéí ºâ÷èíòºé õàâñàðñààð õ¿íèéã ¿õ¿¿ëäýã àþóëòàé. Ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã áîõèðäñîí ç¿¿ãýýð ñóäñàíäàà òàðèõ, áýëãèéí îëîí хавьтгагчтай áàéõ, áýëãýâ÷ã¿é õàðüöàõ, ÿëàíãóÿà ýð ãîìî çýðýã íü ÄÎÕ-ûí õàëäâàðûã äýëãýð¿¿ëýõ á¿ðýí áîëîìæòîé ãýæ ¿çäýã. Ãýâ÷ ÄÎÕ-ûí âèðóñ àíõ þóíààñ, ÿàæ ¿¿ññýíèéã øèíæëýõ óõààí îäîî õ¿ðòýë îëæ òîãòîîãîîã¿é áàéíà.
ÄÎÕ íü îäîîãîîð ÿìàð ÷ ýì÷èëãýýã¿é áºãººä ºâ÷èëñºí õ¿ì¿¿ñèéí 80-90 õóâü íü òàâàí æèëèéí äîòîð íàñ áàðäàã. Õàðèí ¿ëäñýí õ¿ì¿¿ñýýñ íü 10 æèë ÷ àìüä ÿâàà òîõèîëäîë áèé.Îäîîãîîð õºãæèíã¿é îðíóóäàä õýðýãëýæ áóé ýìí¿¿ä íü õ¿íèé áèåä áóé ÄÎÕ-ûí âèðóñûí õýìæýýã çºâõºí òîäîðõîé õýìæýýíä áàðüæ áàéõ, ººðººð õýëáýë âèðóñ òýýã÷ ìààíü òîäîðõîé õýäýí æèëýýð àìüäðàõ áîëîìæòîé áàéãàà þì. Ãýâ÷ ýíýõ¿¿ ýì÷èëãýý áîëîí ýìèéí ¿éë÷èëãýý, áóñàä äàãàâàð ¿ð íºëººíèé òàëààð ýðäýìòäèéí ñàíàë çºðººòºé ë áàéíà.
ÄÎÕ-ûí âèðóñ íü çºâõºí áýëãèéí çàìààð, öóñààð, èë øàðõààð òàðõàæ õàëäâàðëàäãààñ õ¿í áîëãîí ººðèé㺺 õàìãààëæ ÷àäâàë ýíý ºâ÷íººð õàëäâàðëàõã¿é áàéõ áîëîìæòîé. Òàðâàãàí òàõëûí õàëäâàðëàë, ò¿¿íèé òàðõàöûí õóðä çýðýãòýé õàðüöóóëàõàä ÄÎÕ þó ÷ áèø áºãººä áèä ººðèéí îðíû íºõöºë, áîëîëöîîã çºâººð àøèãëàâàë ÄÎÕ-ûã ãàçàð àâõóóëàõã¿é áàéõ áîëîìæòîé þì.
ßìàð ÷ õàðãèñ õóóëü õ¿íèé çàãàñ íààäóóëàõ õ¿ñëèéã õààæ ÷àäàõã¿é
Èõ Õóðëûí ýðõýì ãèø¿¿ä áèåý ¿íëýã÷äèéí òàëààð õóóëü ãàðãàõ ãýæ 1997 îíû õàâðûí ÷óóëãàí äýýð îðîëäîîä áèå áèåý øîãëîæ èíýýñýýð, õ¿íèé èë ÿðüäàãã¿é õîðèîòîé ç¿éë ìýò è÷èæ çîâñîîð 1997 îíû íàìðûí ÷óóëãàíû ýöýñò ºíººãèéí íºõöºë, áîäèò áàéäàëä îãò òîõèðîîã¿é õóóëü ãàðãàëàà. Óã íü Áààáàðûí õýëäýãýýð " Õ¿í á¿ðèéí ñîíèðõäîã ñýäýâ" áàéìààð. Ãîëëàíäûí Àìñòåðäàìä äýëõèéä àëäàðòàé óëààí ãóäàìæèéã (ýíä çºâõºí ÿíõíóóä áàéäàã) ýðõýì ãèø¿¿ä áóñàä ë õ¿íèé àäèëààð ñîíèðõñîí ø¿¿ äýý. Ãýòýë ÿàãààä ýðõýì ãèø¿¿ä ìààíü è÷èæ çîâîîä, íýã íýãíýýñýý õóëãààä áàéâ. Á¿õ ãèø¿¿ä ìààíü àâãàé, íºõºðòºé㺺 ñåêñèéí òàëààð èëýí äàëàíã¿é ÿðüäàã ë áàéìààð. Õóóëü çîõèîã÷äîä õàëäàæ ÿðüæ áîëäîãã¿é ç¿éë, ñýäýâ ãýæ áàéõ ¸ñã¿é. Ýñâýë åðºíõèé ìýäëýãèéí ò¿âøèí, ñî¸ëûí õýìæýý íü, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîâñðîë, ¿çñýí õàðñàí, óíøñàí ç¿éë íü äóòàãäààä áàéíà óó.
Õºãæèíã¿é àëü ÷ îðîíä 14-15-òàé õ¿¿õä¿¿ä ýð ýìèéí ¸ñíû òàëààð õîîðîíäîî ÷ºëººòºé ÿðèëöäàã. Ýíý òàëààð àðâàí æèëèéí ñóðãóóëüä íü ÷ õè÷ýýë îðäîã. Õàðèí Ãàíäè ãèø¿¿íèé ñàíàëûí äàãóó îíöãîé äýãëýì, îíö áàéäàë òîãòîîãîîä, õîðüñîí õààñàí õóóëü ãàðãàâàë íü ýñðýã ¿ð ä¿íä ë õ¿ðãýõ áàéõ. ¯íýíäýý ýíý îíöãîé äýãëýì ãýäýã íü íèéãýìä ººðèéí øààðäëàãààð ¿¿ñ÷ õºãæèæ áóé ¿çýãäëèéã õ¿÷ýýð, äàðàíãóéëëûí õàðàíõóé ìóéõàð àðãààð õààõ õîðèõ ãýñýí õóó÷èíñàã ¿çýë þì. Ç¿é íü ÄÎÕ-ûí õàëäâàð äýëãýð÷ áóé øàëòãààíûã íàðèéí ñóäàëæ, ñóäëàõ ÷ ãýæ äýý ¿íýíäýý áàðóóíû õîðèí õýäýí æèë ñóäàëñàí áýëýí ìàòåðèàëûã óíøèæ ¿íýí çºâººð ë îéëãîõ õýðýãòýé. ÄÎÕ-òîé õ¿íèéã ýëäâýýð õàâ÷èí ãàäóóðãàõ, íýð õàÿãèéã íü èëýýð ìýäýýëýõ íü õàðèí á¿ð ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëäýã áàéíà.
Ìàíàé ÄÎÕ-òîé òýìöýõ ¯íäýñíèé çºâëºëººñ óã õî¸ð ºâ÷òºíººñ ºâ÷íºº òàðààõã¿é áàéõ áàòàëãàà àâñàí ãýíý. ßìàð áàòàëãàà âý? ªºð õ¿íòýé õàâüòàõã¿é ãýñýí áàòàëãàà þó. Õ¿íèé ýðõ ºíäºð õºãæñºí îðíä ÄÎÕ-òîé õ¿í íèéãìèéí àìüäðàëä á¿ðýí ÷ºëººòºé îðîëöîæ, õóâèéí àìüäàðëàà ÷ öààø íü õºãæ¿¿ëýõ ýðõòýé áà ÿìàð ÷ áàéãóóëëàãà, õ¿íèé õàðàà õÿíàëòàíä àìüäàðäàãã¿é. Ãýð á¿ëèéí õýí íýã íü õàëäâàð àâñàí, ýñâýë õî¸óëàà ÷ õàëäâàðòàéãààð àìüäàð÷, àæèëëàõ ÿâäàë áàðóóíä èõ áèé. Õýðýâ õàëäâàð àâñàí õ¿íèéã öàãäàà, ïðîêóðîð, ø¿¿õýýñ ÿìàðâàà íýãýí äàðàìò îðóóëæ óëìààð íèéãìýýñ òîäîðõîé áàéäëààð òóñãààðëàâààñ òýä ººðñäèéí ãàíöààðäàë, ãîìäîë, áóõèìäëàà ýðãýýä íèéãýìäýý ãàðãàõ áîëíî. 1920-îîä îíä ÀÍÓ-ä àðõèíû ýñðýã õóóðàé õóóëü ãàðãààä àðõè÷èíòàéãàà òýìöýæ ÷àäààã¿é. Áèä ÿìàð ÷ õàòóó õàðãèñ õóóëü ãàðãààä õ¿íèé çàãàñ íààäóóëàõ õ¿ñëèéã õààæ ÷àäàõã¿é. Øèíý õàòóó õóóëü ãàðñíààð ÿíõíóóä óëàì íóóöãàé äàëä áàéäàëä îðæ èíãýñíýýð òýäíèéã áîëîí ºâ÷íèéã íü èëð¿¿ëýõýä óëàì ò¿âýãòýé áîëæ áàéíà.
Õ¿í òºðëºõòíèé àëü ÷ íèéãýìä ÿíõàí áàéñàí, áàéñààð ÷ áàéõ áîëíî.Ýíý áîë õýí ãóàé ÷ ººð÷èëæ ÷àäààã¿é õóóëü. Õàòóó ÷àíãà õóóëüòàé ÇÕÓ-ä ÷, îäîîãèéí Õÿòàä, Êóáàä ÷, ýðòíèé Ãðåê, Ðîìä ÷, ÷ºëººò åðòºíö ãýãäýõ ÀÍÓ, Àíãëè,ßïîí, Ãåðìàí, Ñèíãàïóðò ÷ ÿíõàí áàéñàí, îäîî ÷ áèé. Ýð íºõ𺺠àðààð íü òàâèáàë öààçëóóëàõ õóóëüòàé ëàëûí øàøèíò îðîíä ÷ áèé. Ýðãýëò õýðýãöýý íü áàéãàà áîëîõîîð äýëõèéä àìüäàðëûí ò¿âøèíãýýð íýãä îðäîã Øâåéöàðüò ÷ õîðüæ ÷àäààã¿é ë áàéíà. ¨ñ æóðàì çàí ñóðòàõóóíû õóâüä ººã¿é, ãýãýýí àðèóí áàéõ ¸ñòîé ñàíâààðòàí, ëàì õóâðàã, óëñ òºð÷èä, öàãäààãèéíõàí, åðºíõèéëºã÷, ñàéä íàð ÷ á¿ãä ë ÿíõàíòàé, ýñâýë ãîìî íàðòàé õîëáîãäñîí ýëäýâ øóóãèàí, ñåíñààö ñêàíäàë áàéäãèéã áàðóóíû àëü ÷ îðíû ýëäýâ ìýäýýëëýýñ îëæ áîëíî.
(Áàãà çýðýã õàäóóðúÿà:Åðºíõèéëºã÷ Êëèíòîíûã äàäëàãûí îþóòàíòàé ýð ýìèéí õàðüöààòàé áàéñàí ìºí õóäàë ìýä¿¿ëýã ºã ãýæ ÿòãàñàí, äàðàìò ¿ç¿¿ëñýí ýñýõ íü ø¿¿õýä íîòëîãäîîã¿é áàéõàä ÀÍÓ-ûí á¿õýë õýâëýë ìýäýýëëýýð, ýíý òóõàé èë òîä äýëãýðýíã¿éãýýð ìýäýýëëýæ áàéíà. Õýâëýëèéí ýðõ ÷ºëºº, äºðºâ äýõü çàñàãëàë ãýý÷ èéì áàéäàã áàéíà. Õàðèí ìàíàéä ø¿¿õýýð íîòëîãäîîã¿é áàéõàä ÿìàð íýã õ¿íèé íýðèéã íü ìýäýýëæ áîëîõã¿é ãýíý. Åðºíõèéëºã÷ Áàãàáàíüä íýã õ¿¿õýíòýé ýð ýìèéí õàðüöààòàé áàéæýý ãýýä áè÷÷èõâýë óã ñýòã¿¿ë÷èéã áàðüæ õîðèîä º÷íººí æèëèéí ÿë ºãºõ áàéõ. Ìàíàéä ø¿¿õ íîòîëòîë º÷íººí õóãàöàà øààðäàíà, îëîí ÷ øàò äàìæëàãà áèé. Ýíý çàâñàð àëü íýã øàòàíä íü õóóâèëäàí õàõóóëüäààä õýðýãòíèéã ãýìã¿é áîëãîæ îðõèäîã ø¿¿ äýý. Õýâëýëèéí ýðõ ÷ºëººíä èõýýõýí ýìçýãëýýä áàéãàà ãîë õ¿÷èí áîë ººðñ人 äóëìèãõàí õóóëèà çºð÷èæ áàéäàã ýðõ ìýäýëòýé äàðãà íàð, ìºí㺠õºðºíãºòºé óëñ þì.)
Ìýðãýæëèéí ÿíõíóóä áîë àðõè óóæ, àãñàí ñîãòóó òàâüäàãã¿é, õóëãàé äýýðýì õèéæ ãàé òàðèõã¿é, õ¿í àëàõã¿é , êëèåíòýý õóóðàõãóé, çºâõºí õîîðîíäîî òîõèðñîí, òîãòñîí ¿íýýð áèåý õóäàëääàã óëñ. ¯¿íèéã áàðóóíû èõýíõ îðîíä öýâýð õ¿íèé ýðõèéí àñóóäàë ãýæ ¿çäýã. Áàðóóíû îðíóóäàä ÿíõíóóä ººðñäèéí ýðõ àøãèéã õàìãààëäàã ÿíõíû õîëáîî ãýõ ìýò ìàíàéõààð áîë ¯Ý øèã çîõèîí áàéãóóëàëòòàé áàéäàã. Áèä ñàÿ ãàðñàí õóóëèíäàà íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿¿õäèéã ñàäàð ñàìóóí ÿâäëààñ õàìãààëàõ, òýäýíä ýëäâèéí íîì, êèíî, ñýòã¿¿ëèéã ¿ç¿¿ëýõã¿é çàðàõã¿é, ñóðòàë÷èëàõã¿é áàéõ, áèåý ¿íýëýõ ÿâäëûã èë, òîäîîð ãóäàìæèíä ãàðãóóëàõã¿é áàéõ òàëààð èë¿¿ àíõààðñàí áîë çîõèõ áàéñàí. Îäîî ìàíàé êèíî òåàòð, ïîäâàë äàõü âèäåî ñàëîíä æèíõýíý ïîðíî êèíîã ÿìàð÷ íàñíû õ¿¿õäýä õàìààã¿é ¿ç¿¿ëæ áàéíà. Ñàÿõàí ñåêñ õýðýãñëèéí äýëã¿¿ð íýýæ, ò¿¿íèéãýý çóðàãòààð ñóðòàë÷èëëàà. Õóäàëäàã÷ íü ººðºº çîâîîä çàðàõ ãýæ áàéãàà ç¿éëýý ÷ òîäîðõîé òàéëáàðëàñàíã¿é. Ç¿é íü ¿¿íèéã çóðàãòààð áóñ äýëã¿¿ðò î÷ñîí íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íä ë ñóðòàë÷èëìààð. Õºãæèíã¿é îðíû êèíî, íîì á¿ðèéí ýõýíä òýäýýñ äýýø íàñíû õ¿¿õýä (8.12. 15. 18. 21 ãýõ ìýò) ¿çýõèéã çºâøººðíº ãýæ íàñ çààñàí áàéäàã.
Ýìñèéí õ¿ðýëýí õýðýãòýé þó, õýðýãòýé ! 54 õóâü íü èíãýæ ¿çæýý.
Ñàÿõàí "Ýìñèéí õ¿ðýýëýí" õýðýãòýé þó ãýñýí ÍÕÇ-íû ñóðãàëò ñóäàëãààíû òºâººñ ÿâóóëñàí ñàíàë àñóóëãàä õàìðàãäàãñäûí 45,2 õóâü íü ýðýãòýé, 54,8 õóâü íü ýìýãòýé áàéñíààñ ¿çýõýä ¿íýõýýð ãàéõàëòàé ¿ð ä¿í ãàð÷ýý. Îäîîãèéí íèéãýìä áóé ýðýëò õýðýãöýý íýëýýä áîäèòîéãîîð òóñãàëàà îëæýý. Èéìýýñ áóñàä îðíû æèøãýýð äýëõèéí õàìãèéí àíõíû ìýðãýæèë áîëîõ ÿíõíûã àëáàí ¸ñîîð çºâøººð÷ Óëààíáààòàð õîòîä ÿíõíû ãàçàð (ýìñèéí õ¿ðýýëýí) íýýõ õýðýãòýé. ¯¿íèéã çîõèîí áàéãóóëàõàä óëñààñ íýã ÷ òºãðºã ãàðàõã¿é. Îäîîãîîð àëáàí áóñ ÿíõíû ãàçàð áîëîîä áàéãàà “çî÷èä áóóäëóóä” ìààíü ººðñ人 ¿¿ä õààëãàà íýýãýýä ë ºãíº. Àëáàí ¸ñíû ÿíõàíòàé áîëñíîîð áýëãèéí çàìûí ºâ÷èí, ÄÎÕ-òîé òýìöýõýä õàðèí ÷ àìàð, õàìààã¿é èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áîëíî. Àëáàí ¸ñíû á¿ðòãýë ñóäàëãààòàé áîëñíîîð áèåý ¿íýëýã÷äèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàëä õÿíàëò òàâèõàä äºõºìòýé, óëñûí ÿäàðñàí òºñºâò ÷ èõ õýìæýýíèé òàòâàð îðíî. Õ¿÷èíãèéí õýðýã áàãàñíà. Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãûí çàðèì àæèëòíóóä ÷ ÿíõàíòàé òýìöýõ íýðèéí äîð óëñûí óíàà, áåíçèí çàðæ, òýäíèéã áàðèâ÷ëàí ìºí㺠òºãðºã, ýýìýã áºãæèéã íü õóâüäàà àâàí, òààëàãäñàí íýãòýé íü ýðõ ìýäýë, àëáàí òóøààëàà àøèãëàí àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëæ õàâüòàõ, õàðüöàõ õ¿ì¿¿í áóñààð äîðîìæëîõ íü áàãàñ÷, öàãäààãèéí àæèëòíóóä æèíõýíý ýð¿¿ãèéí ãýìò õýðýãòýíòýéãýý òýìöýõ áîëîìæòîé, öàãòàé, çàâòàé áîëíî. Îäîîãîîð ïèã ä¿¿ð÷èõýýä áàéãàà øîðîíãóóä áàãà ÷ àòóãàé ÷ºëººëºãäºõ ë áàéõ äàà.
Åð íü ÓÈÕ-ûí 1998 îíû õàâðûí ÷óóëãàí äýýð ýíý õóóëèà äàõèí ýðãýæ õàðæ ¿çâýë ç¿ãýýð áîëîâ óó. Íýãýíò ýðýëò õýðýãöýý íü áîäèòîéãîîð îðøèæ áóé íü èë áîëñîí òóë íèéë¿¿ëýëò íü ÷ áàéõ áîëíî. Ãýõäýý ýìñèéí õ¿ðýýëýí áàéãóóëàõäàà ãîë íü áóñ õàðèí ¿¿íèéã õîðèãëîñíîîð òºðºë á¿ðèéí ãýìò õýðýã, õýýë õàõóóëü èõñýõ áýëãèéí çàìûí ºâ÷èí, ÄÎÕ óëàì äýëãýðýõ õàíäëàãàòàé áîëîîä áàéíà. Õýðýâ ñºðºã äàãàâàð áàéõã¿é áºãººä õóóëü ãàðñíû äàãóó ë õ¿¿õí¿¿ä ìààíü áèåý ¿íýëýõýý áîëüæ, òýäíýýð ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä ÷ áàéõã¿é áîë÷èõâîë ¿íýõýýð ñàéõàí. Äààí÷ ýíý íü êîììóíèçì øèã ¿ë á¿òýõ ÿâäàë. Áèäíèé áóçàð ìóóõàéãààð îéëãîîä áàéãàà èæèë õ¿éñòýíòýéãýý ÿâàëäàõ áóþó ãîìî íü ñàäàð ñàìóóí ç¿éë îãò áèø áºãººä øàëòãààí íü òóõàéí õ¿íèé òàðõèí äàõü ººð÷ëºëòòºé õîëáîîòîé áàéäãèéã ìàíàé ýðäýìòýí äîêòîð, ñåêñ ñóäëàà÷èä ìààíü ìýäñýí áàéìààð þì. Ãàìáóóø, Íàðàà íàðûã áàðüæ, õîðüæ, òîðãîõã¿é áàéãàà íü òýäíèéã õóóëèàð õ¿ëýýí çºâøººðñºí ãýñýí ¿ã. Íýãýíò çºâøººð÷ áàéãàà òóë õóóëèéã íü ãàðãàõ íü ç¿éòýé. Áàðóóíä ãîìîã àíõ ìºí ë õîðèãëîõ ãýýä äèéëýýã¿é òóë 1970,80 îíîîñ àðãà áóþó õ¿ëýýí çºâøººð÷ýý. 1970-ààä îíû ¿åýð Íüþ-Éîðêò ýð, ýì ãîìî íàð ýðõýý õàìãààëàõààð àíõ æàãñàæ ýíý íü óëìààð æèë á¿ð òýìäýãëýäýã áîëîí ºðãºæèæ, îðîí á¿ðèéí ãîìî íàðûí áàÿð áîëæýý. Àíõ æàãññàí ãóäàìæíû íü íýðýýð "Õðèñòîôåð ñòðèò äýé " ãýæ íýðëýãäæýý. Ñêàíäèíàâûí çàðèì îðîí áîëîí Ãîëëàíäàä èæèë õ¿éñòí¿¿ä õîîðîíäîî àëáàí ¸ñîîð ãýð á¿ë áîëæ áàòëóóëàõûã çºâøººðäºã áàéíà. Ýäãýýð õ¿ì¿¿ñ íü ¿¿íèéãýý õýíýýñ ÷ íóóæ õààäàãã¿é áºãººä íèéãìèéí àìüäðàëä áóñàä õ¿ì¿¿ñòýé èæèë ýðõòýé îðîëöäîã áîëíî.Øâåéöàðò áàðàã çàñðàøã¿é àðõàã õàð òàìõè÷äàä óëñààñ õºðºí㺠ãàðãàí, òýäýíä ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã íü ýì÷èéí õÿíàëòàí äîîð òàðüäàã áàéíà. Àðõàã õàð òàìõè÷èä ìàíñóóðóóëàõ áîäèñîî õóäàëäàí àâàõ ìºí㺠îëîõûí òóëä ÿìàð ÷ ãýìò õýðýã õèéõýýñ áóöäàãã¿é áºãººä ¿¿íèé õîð óðøèã íü óëñààñ òýäýíä çºâøººðºëòºé, õÿíàëòòàé òàðüñíààñ õàâüã¿é èõ áàéäàã áàéíà. Ãîëëàíäàä õàð òàìõèíû òºðëèéí õàìãèéí áàãà àþóëòàé ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã òîäîðõîé äýëã¿¿ð¿¿äýä ( coffee shop ) çàðæ òýíäýý õýðýãëýõèéã çºâøººðäºã .Ýíý ìýò÷èëýíãýýð àðä÷èëàë ºíäºð õºãæññºí îðîíä ÷ ººðèéí "äóòàãäàë" áàéäàã. Ãýâ÷ õ¿í òºðºëõòºí îäîîãîîð ¿¿íýýñ èë¿¿ãýýð õ¿í àðäàà õàìãààëñàí áèåý ¿íýëýõèéã, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ õýðýãëýõèéã, ººðñäèé íü öýâýð óõàìñðààð áîëèóëñàí òèéì àðèóí ñàéõàí íèéãýì îëæ ÷àäààã¿é ë áàéíà.
Ýìýãòýé õ¿íèé ãàð ö¿íõýíä áýëãýâ÷ ÿâàõûã ýð íºõºð íü ÷, öàãäàà íü ÷ Ìîíãîëä îéëãîõã¿é.
Îäîîãèéí áàéäëààð áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿ä ìààíü áèåäýý áýëãýâ÷ îãòõîí ÷ àâ÷ ÿâäàãã¿é áºãººä öàãäààä áàðèãäàõ ¿åä "ÿíõàí" ãýñýí áàòàëãààòàé ýä ìºðèéí áàðèìò áîëäîã àþóëòàé. Ãýòýë òýð õºãæèíã¿é îðíóóäàä áèåý ÄÎÕ, áýëãèéí çàìûí ºâ÷íººñ õàìãààëàõûí òóëä áýëãýâ÷èéã õýçýý ÿìàãò áèåäýý àâ÷ ÿâàõûã òîì õ¿íä,10 æèëèéí õ¿¿õäýä ÷ çºâëºäºã, ñóðòàë÷èëäàã áàéíà. Àéëûí æóðàìò ãýðãèéä ÷ ýíý íü õàìààòàé áºãººä òóñëàõ õ¿íã¿é ýñýðã¿¿öýýä ÷ íýìýðã¿é õ¿÷èíä¿¿ëýõ áàéäàëä îðñîí ¿åä èë¿¿ çîäóóëàõ, ìàãàäã¿é àëóóëàõ ÷ àþóëòàé òóë áýëãýâ÷ýý õýðýãëýæ õàâüòàõûã çºâºëäºã. Ãýòýë ºíººäðèéí ìàíàé íºõöºëä áèäíèé ñî¸ëûí ò¿âøèíä ýìýãòýé÷¿¿äèéí ãàð ö¿íõýíä áýëãýâ÷ áàéõûã ýð íºõºð íü ÷ îéëãîõã¿é, öàãäàà ÷ ÿëãààã¿é. Áàðóóíä áàÿí õºãøèí àâãàé íàðò áèåý ¿íýëäýã ýð÷¿¿ä ÷ áàéäàãèéã ìîíãîë÷óóä áèä îäîîõîíäîî îéëãîõã¿é áèç. Ãýõäýý ìàíàéä ñòèïòèç ¿ç¿¿ëäýã áîëëîî. Ñòðèïòèç ìèññ õî¸ð ÷ óäàà øàëãàðóóëëàà.
1998 îíä ôîòî ñòðèïòèçèéí ìèññ øàëãàðóóëíà, ñåêñ õýðýãëýëèéí äýëã¿¿ð áèé," Èæèë õ¿éñòýí ", 'Àäàì Åâà " æ¿æèã òàâèãäëàà. Áýëãýâ÷èéã ÷ºëººòºé ñóðòàë÷èëæ çàðäàã áîëëîî.Èíãýæ ñåêñ õóâüñãàëûã áàãà áàãààð õèéæ, õóóëü ä¿ðìýíäýý ººð÷ëºëò îðóóëæ, õ¿¿õäýä áàãààñ íü ýð ýìèéí ¸ñûã çºâººð îéëãóóëæ õè÷ýýë çààæ, ìàíàé èðãýäýä ñåêñèéí òàëààð çºâ ìýäýýëýë ìºí ºã÷ ýõýëáýë ýöýãã¿é õ¿¿õýä òºðºõ íü áàãàñ÷, ãýð á¿ë ñàëàëò, òýíýìýë áîëîí òàðàíøåéíû õ¿¿õä¿¿ä ìààíü ÷ áàãñàõ áîëîâ óó. ßíõàíûã õ¿ëýýí çºâøººðñíººð òýä áýëãýâ÷èéã õýðýãëýõ ýðõ, ¿¿ðýãòýé áîëæ, áýëãèéí çàìûí áîëîí ÄÎÕ òàðõàõ àþóë ÷ áàãàñ÷, õ¿÷èíãèéí õýðýã ÷ ýðñ áóóðäàã æàìòàé.
Áèåý ¿íýëýã÷ 50 ãàðóé õ¿¿õýíòýé óóëçàæ ÿðèëöàõàä çºâõºí ìºí㺠îëîõûí òóëä ë áèåý ¿íýëäýã ãýíý. Èõýíõ íü àìüäàðëûí õ¿íä íºõöºëä áàéäàã ýöýã, ýõ ãýð îðíîî òýæýýäýã, ìýðãýæèëã¿é, àæèëã¿é, íºõºðã¿é, õ¿¿õýäòýé õîöîðñîí, ºðõ òîëãîéëäîã, çàõ çýýëèéí ¿åä õºëºº îëæ ÷àäààã¿é õ¿ì¿¿ñ áàéíà. 12 ,13 íàñàíäàà àõ, ýöýãòýý õ¿÷èíä¿¿ëæ ãóòàð÷, ýíý àìüäðàëä îðñîí ÷ õ¿í áàéíà. Çàðìûíõ íü ýöýã, ýõ, àõ ä¿¿ñ íü ººðèéã íü õààíààñ ÿàæ ìºí㺠îäãèéã ìýääýã ãàäàðëàäàã ÷ õ¿¿õí¿¿ä áàéëàà. ͺõºð íü àâãàéãàà çàðäàã ÷ ÿâäàë áèé. Ýíý 50 ãàðóé õ¿¿õíýýñ áîëîìæèéí àìüðàëòàé ãàíöõàí õ¿¿õýí áàéñàí áºãººä òàíñàã àìüäàðëûí òºëºº áèåý ¿íýëäýã ãýíý. Õàðèí ñàäàð ñàìóóíä äóðòàé áýëãèéí äîíòîéãèéí òóëä èíãýæ ÿâäàã ãàíö ÷ õ¿¿õýí äàéðàëäñàíã¿é.
Áèåý ¿íýëýýä ë áàÿæààä õºðºãº ìºí㺠õóðààñàí õ¿í äàéðàëäñàíã¿é. 15 íàñòàé ñóðãóóëèéí õ¿¿õäýýñ 40 ãàðñàí àâãàé ÷ áàéíà. Æèðýìñýí õ¿í ÷ áàéíà. Áèåý ¿íýëýæ ìºí㺠îëîõ íü îäîîãèéí íºõöºëä ¿íýõýýð àìü ä¿éñýí àæèë áºãººä ãóðâàí ãë àþóë áèé. ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ \ êëèåíò \ íü çàðèìäàà ýð¿¿ë ñîãòóó íàéç íàðòàéãàà íèéëæ õ¿íã¿é ãàçàð çîäîõ, á¿ãäýýðýý õ¿÷èíäýõ, ìºí㺠òºãðºã, ýýìýã, áºãæ, õóâöàñûã íü äýýðýìäýõ àþóë áèé. Èõýíõ ÿíõàí õ¿¿õí¿¿äèéã ýðõøýýëäýý áàðüæ àòàãäàã, òýäíèéã çîäîæ ìºíãèéã íü àâäàã, äóðòàé öàãòàà ººðñ人 õýðýãëýäýã áîññóóä íü á¿ð ÷ àþóëòàé. Ýäãýýð áîññóóä íü ºäºð á¿ð äàðàìòëàõ òóë õýí íýãíèé íü ýðõøýýëä îðæ, îðëîãûíõîî 70-80 õóâèéã ºãºõººñ àðãàã¿é. Íýãýíò ººðºº õóóëü çºð÷ñºí òóë öàãäààä õýëýýä ÷ íýìýðã¿é. Õîõü ÷èíü ìóó ÿíõàí ãýýä õýäýí òºãðºãèéã íü àâààä õîðüæ îðõèíî.Õîîë óíäã¿é 24 öàã õîðèõ áîë ýí¿¿õýíä. Çàðèì öàãäàà íü øîðîíä õèéíý, çóðàã àâíà, çóðàãòààð ãàðãàíà, áàðèâ÷ëàíà ãýõ ìýòýýð àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëæ áàéãààä õàâüòàæ îðõèíî. Êëèåíò áîññîîñîî èë¿¿ãýýð õàðèí öàãäààãààñ àéíà. Ñààä õàâèàð ýðãýëääýã ýäãýýð õ¿¿í¿¿äèéã çîõèöóóëäàã ìºí㺠îëäîã ñàéí äóðûí îëîí " ìýðãýøñýí" öàãäàà áàéõ áºãººä ò¿¿ãýýð ýðãýëäýõ òóðøëàãàã¿é êëèåíò¿¿äèéã ñîãòóó õàëàìöóó áîëîâ÷ ãýìã¿é íýãèéã ÷ æóðàìëàí ìºí㺠òºãðºãèéã íü àâ÷ òîðãîíî. Ýíý àæèëëàãààíä öàãäààãèéí ä¿ðýìò õóâöàñ ºìññºí, ýñâýë öàãäààãèéí ¿íýìëýõ ¿ç¿¿ëñýí õýí ÷ õàìààã¿é îðîëöîíî. Õàðèí ¿íýíõ¿¿ òàíõàé, çýðëýã çàëóóñ, áîññ íàðûã öàãäàà áàðàã ÿàõ ÷ ¿ã¿é.Òýä ÷ öàãäààòàé ÿàæ õàðüöàõàà ìýäíý.
Ñààä õàâèàð õ¿¿õýí çàðäàã áîññóóä ãýâýë Ò¿ìáýý, Òóëãà, Áîðîî, Ìàëèà, æóäî Îþóíàà, îãîðõîé Áàòñàéõàí, Òºãºëäºð, Æàðãàëñàéõàí àâãàé Ýíõòóÿàãèéí õàìò, îíãîðõîé Ñ¿õýý, çàéñàíãèéí Áÿìáàæàâ, Çàéñàíãèéí Áàæãàà, Ñýòýðõèé Ìàíëàéí ä¿¿ Õóÿãàà àâãàé Îòãîíáàÿðûí õàìò, á¿ä¿¿í Çàÿà, Íåê áóþó Íýðã¿é, Õàñàà, Ñ¿õáààòàð ãýõ ìýò õàìãèéí çýðëýã àþóëòàé íü Ìàãíàé, Øàðàà, Æèæãýý, æóäî Áîëäìàà, ýð¿¿ Àðèóíçóë, ñýòýðõèé Ìàíëàé, öàãäàà áàéñàí Áåê íàð áîëíî.Çàðèì áîññ íü õ¿¿õíýý êëèåíòòýé íü õàìò çî÷èä áóóäàëä õ¿ðãýæ ºãººä ãóòëûã íü òàéëààä ÿâ÷èõíà. Öàãèéí äàðàà ýðãýæ èðýýä äàõèæ ñààä ðóó äàãóóëàí ÿâíà. ªºðñ人 äóðòàé öàãòàà õýðýãëýíý. Çàðèì íýã íü õ¿¿õí¿¿äýý ýõýëæ ººä íü òàòíà \ õóâöàñëàõ, õîîëëîõ, áàéðòàé áîëãîõ ãýõ ìýò\ . Èíãýýä ºðòºé áîëñîí õ¿¿õýí íü ººä íü òàòàñàí áîññäîî ¿éë÷ëýõýýñ ººð àðãàã¿é. Ãýâ÷ èéì óõààíòàé, ñàéí áîññ õóðóó äàðàì òóí öººí. Æèøýý íü æóäî Áîëðîî áîë áîññóóä äîòðîîñîî õàìãèéí ãàéã¿é íü. ßíõàí õ¿¿õí¿¿äòýéãýý áàðàã ë íàéç øèã õàðüöàíà.
Ãýòýë 1998 îíû 3äóãààð ñàðûí....ºäðèéí çóðàãòûí ìýäýýãýýð "ßíõàí çàðäàã ëóò àþóëòàé õ¿íèéã áàðüëàà" ãýæ öàãäàà èõ ë ñ¿ðæèí ìýäýýëæ áàéõ þì. Óã íü äýýðõ áîññóóäûí òóõàé 2-3 æèëèéí ºìíººñ áèä á¿ãä ë ìýäýæ áàéñàí. Ãýòýë îäîî ë áàðüæ áàéãàà íü ÖÁ-ûí àæèë ÿìàð áàéãààã áàñ ë õàðóóëæ áàéãàà þì. ßàõëààðàà äýýðõ áîññóóäûí õàìãèéí ãàéã¿é íü áàðèãäààä , òîì÷óóä íü, çýðýëã¿¿ä íü, ìºíãºòºé íü ñóãàð÷ ¿ëäýýä áàéíà âý? Äóíäàæ ÿíõàí ºäºðò 15.000 òºãðºã, \ýêñïðåññ 2000-3000, íýã öàãààð 4000-5000, õîíîãò 12.000-15.000 òºãðºã \ áîññ õ¿í 80.000-100.0002ûã îëíî. Î÷äîã çî÷èä áóóäëóóä íü ãýâýë Àÿí÷èí, Àìåðèêàí, Õàðàà, Íýãäýë÷èí, Ãàí çàì, Õèë÷èí, Àíàð, Óëààí õàðø, ×èíãýëòýé, Ñòàäèîíû áóóäàë, Ìàíäàë, Òýýâýð÷äèéí áóóäàë, Àíàãààõûí ãóðàâäóãààð áàéð, Ç¿÷è, Áàéãàëü, Êèíî ¿éëäâýðèéí äýðãýäýõ áóóäàë, Õ¿ëýã ãýýä 60-70 áóóäàë áèé. Èõýíõ áóóäëóóäàä õîíîõîä òàñàëáàð îãò ºãºõã¿é , æèæ¿¿ð íü õóâüäàà îðîëãîî àâàõûí òóëä àæèë ýõëýõýýñ ºìíº 6-7 öàã ãýýä ë õººí. Òýð áîëãîí öàãààí äààâóó áàéõã¿é. Áàéñàí ÷ èõýíõ íü õ¿éòýí óñòàé. Ñààä õàâèàð õ¿¿õýí çàðäàã áîññóóäààñ ãàäíà ÷èõýýñ õèéäýã óëñ ÷ áèé. Ýíý íü ìàøèíä ÷èõýõ ãýäýã ¿ãíýýñ ãàðñàí áîëîëòîé. Ýä íü òààëàãäñàí ýçýíã¿é õ¿¿õíèéã øóóä ìàøèíä ÷èõýæ àâ÷ ÿâààä õ¿÷èíä÷èõýýä, õàìàã þìûã íüäýýðýìäýýä ýçã¿é ãàçàð õàÿàä ÿâíà. Äîëîî íàéìàí õ¿íä õ¿÷èíä¿¿ëñýí ýñýðã¿¿öýýä õàìàã áèå íü õºõ íÿö áîëòîë çîäóóëñàí ÿâäàë íýëýýä áèé. Áèå íü ãàéã¿é áîëîõîîð õè÷íýýí àéæ áàéñàí ÷ ìºí㺠îëîõ ãýæ äàõèàä ë Ñààä õàâèàð ýðãýëäýíý. Öàãäààä áàðèãäñàíààñ äîëîî, íàéìàí õ¿íä õ¿÷èíä¿¿ëýõ íü äýýð ãýíý. Áîññóóä íü õ¿¿õýí çàðàõààñ ãàäíà ýçýíã¿é øèíý õ¿¿õíèéã " ÷èõýæ " ë îðõèíî. Áèåý ¿íýëýã÷ äîòîð õýäýí ä¿¿ðãèéíõýý öàãäààã ãàäàðëàäàã, òýäýíòýéãýý õàâüòñàí, õýä ãóðâàí þì àòãóóëñàí àëü ÷ áîññîä õàðüÿàëàãääàãã¿é ÷ õ¿¿õýí áèé. Ãýâ÷ ìàø öººí.
Öàãäàà íàð áèåý ¿íýëýã÷äèéã õýðõýí äàðàìòàëäàã âý?
Øèíý õóóëü ãàðñíààð áèåý ¿íýëýõ àæèëëàãàà óëàì íóóöãàé çîõèîí áàéãóóëàëòòàé áîëæ òºðèéí àëáàí õààã÷ öàãäààòàé õóéâàëäàõ õýýë õàõóóëü ºãºõ, óëìààð ìàôè ìàÿãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòàä ººðèéí ýðõã¿é øèëæèõ áîëîîä áàéíà. ßã ºíººäðèéí áàéäëààð ÿíõàí õ¿¿õí¿¿ä õýä ãóðâààðàà íèéëæ, îðëîãî áàãàòàé çî÷èä áóóäëûí ºðººã õºëñºëæ " àæëàà " ÿâóóëäàã áîëæýý. ªíººãèéí íºõöºëä áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿ä çàëèëàíãèéí ãýìò õýðýã õèéõã¿é ãýñýí áàòàëãàà áàéõã¿é áºãººä ÿíõàí íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ íàðààñàà, õàðèí òýä íü ÿíõíààñàà òîäîðõîé õýìæýýãýýð àéäàã áàéíà. Àëáàí ¸ñíû òîäîðõîé áàéðòàé ÿíõàíòàé áîëáîîñ ñîãòñîí, óíòñàí, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéíõýý ìºíãèéã àâ÷ çóãòñàí ÿâäàë ãàðàõã¿é áîëîâ óó! Õ¿í àëàõ, õ¿íèéã çîäîõûã õ¿íòýé õàâüòàõòàé àäèëòãàí øèéòãýí õîðüæ áîëîõ óó ? Íýã íü õ¿íèéã õîõèðîîæ áàéíà, íºãºº íü õ¿íèé õ¿ñëèéã õàíãàæ áàéãàà þì áèø ¿¿ !
Õ¿íèé ýðõèéã ÷óõàë÷èëäàã õºãæèíã¿é îðíóóäàä ýìýãòýé õ¿íèéã ñåêñèéí òàëààð øîãëîõ, òîãëîõ, äîðîìæëîõ, ÿìàðâàà íýãýí äàðàìòàíä îðóóëàõûã õóóëèàð õàòóó ÷àíãà õîðèãëîñîí áºãººä øèéòãýë, ÿë íü õàòóó áàéäàã. Ñàéä, ñàÿòàí õýí ÷ òýð æèøýý íü íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà õ¿¿õýíòýéãýý õàâüòàõ ãýæ øóóä áà øóóä áóñ ÿìàðâàà íýãýí îðîëäëîãî õèéñýí íü íîòëîãäâîë õýäýí æèëýýð õîðèõ áóþó õýäýí ñàÿ äîëëàðààð òîðãîæ áîëäîã. Õàðèí ìàíàé ýíý õóóëèàð áèåý ¿íýëýã÷ õýíèéã ÷ áîëîâ ÿàæ ÷ äîðîìæëîõîä áàðàã àéõ ç¿éëã¿é áîëæýý.ßíõàí ÷ ãýñýí ýðõýý õàìãààëóóëààã¿é õ¿í áàéìààð. Áèäíèé ÿðèàä òóíõàãëààä áàéãàà äàãàíà, ìºðäºíº ãýñýí õ¿íèé ýðõèéí òóíõàãëàë ìààíü ÿàâ. Öàãäààãèéí àæèëòíóóä áèåý ¿íëýã÷äèéã ÿàæ æóðìàëäàã, áàðèâ÷èëäàã, õýðõýí õîðüæ øèð¿¿íýýð õàðüöàæ äîðîìæèëäãèé㠺㿿ëüå. Öàãäàà áàðèãäàõ, òîðãóóëàõ, õàðààíä íü îðîõ, òýäýíòýé ÿìàð íýã õýìæýýãýýð îðîîöîëäîõ íü áîññîä ìºí㺺 àëäàõ, ìàøèíä ÷èõ¿¿ëæ õ¿÷èíä¿¿ëýõýýñ äîëîîí äîð ãýíý. ßëàíãóÿà ýìýãòýé öàãäàà íü ýðýãòýéãýýñýý èë¿¿ àÿóëòàé, øèð¿¿í äîðîìæèëæ õàðüöàíà. ¯ñ ãýçýãíýýñ íü òàòàæ çóëãààõ áîë ýí¿¿õýíä. Õàðèí ýðýãòýé öàãäàà íü ÿàæ èéãýýä õàâüòàõàà áîäíî. Íýã í¿ä¿¿ë÷èõâýë þì íýãýýð äóóñàõã¿é. Ýìä íü áàðèãäñàíààñ ýðä íü áàðèãäâàë " äàðóóë÷èõààä " ÿâ÷èõ áîëîìæòîé.Ýìûû íü ÿëãààã¿é ìºí㺠ë àâààä ÿâóóë÷èõíà. Ãàðûí äîîðõè õ¿íòýé \ êëèåíòýé õýëæ áàéãàà þì \ áîëæ ë ºãâºë áýëãýâ÷ õýðýãëýíý. Õàðèí öàãäàà áîë àëü áîëîõ õýðýãëýõã¿éã áîääîã ãýíý. Íýãýíò ýðõýíä íü îðñîí òóë ñàíààã íü äàãàõààñ ººð àðãàã¿é. Õóðäàí ñóëëàãäàõûí òóëä, öàã àëäàõãóéí òºëºº \ öàã àëäâàë êëèåíòýé àëäàíà \ õýäýí ìÿíãàí òºãðºã ºãººä, ýñâýë íýã õàâüòààä õóðäàí ñàëàõ íü äýýð. Òýãýõã¿é áîë \ çóóíà \. Çàðèì öàãäàà áèåý ¿íëýã÷äèéã òîðãîîä òîðãóóëèéí òàñàëáàðàà óíøèõûí àðãàã¿é áîëòîë íüæèæèãõýí óðæ ºãíº. Îãò òàñàëáàð ºãäºãã¿é ÷ öàãäàà áèé.Öàãäààãèéí øàëãàëòòàé äàéðàëñàí õ¿¿õí¿¿ä õ¿ññýí ìºíãèéã íü ºã÷ òîðãóóëèéí õóóäàñ àâñàí áîëîîä õóðäõàí ñàëàõàà áîäíî. Ýñ òýãâýë íýãæèæ á¿õ ìºíãèéã àâàõ àþóëòàé. Õ¿ññýíèéã íü ºã÷èõººä, áèåë¿¿ë÷èõýýä õóðäàí ñàëàõã¿é áîë òýðíýýñýý èë¿¿ãýýð õîõèðîõ òóë àðãàã¿é áèç. Òºëºõ ìºíãºã¿é, òàíèë òàëã¿é, öàãäààäàà òààëàãäàõààð öàðàé ç¿ñã¿é, ýñâýë õàâüòàõ ãýñýí ñàíàëûã íü çºâøººðººã¿é áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿äèéã áàðààí çàõûí äýðãýäýõ õàÿã òîãòîîõ áóþó 111-ä 7-30 õîíîãîîð õîðèíî. Óã áàéöààã÷äàà 15-20 ìÿíãûã ºã÷èõâºë çà ÿàõàâ íýã óäààäàà ãýýä ñóëëà÷èõíà. Õîðèãäîõ óëñûí ôîòî çóðãèéã àâ÷ íýð ãýðèéí õàÿã çýðãèéã á¿ðòãýíý.Áèåäýý áè÷èã áàðèìòàà áàðàã àâ÷ ÿâäàãã¿é òóë èõýíõ íü íýð õàÿãàà õóäëàà õýëíý. 111-ä òýäíèéã æèíõýíý äýãëýæ ºãíº. Íà𠺺ä õàðàõ, íîìõîí çîãñîõ, æàãñààëûí áýëòãýë \ ÿíõíóóäûí æàãñààë áýëòãýæ áàéãàà áèø, ýíý ÿìàð õýðýãðýé þì áý? \ õèéõ, ãàëóóí öóâààãààð àëõóóëàõ, ã¿éëãýõ \ áèåèéíõ íü þì èðñýí ¿åä ÷ ÿëãààã¿é \ çýðýã ç¿éë õèéíý. Îðíû öàãààí õýðýãëýë áàéõã¿é òóë ºìññºí õóâöàñòàéãàà á¿õëýýð óíòàíà. Òýíä áàéõ õóãàöààíä õîîë óíä, öàõèëãààí, óñ, áàéðíû òºëáºðò íýã õ¿íýýñ õîíîãò 200 òºãðºã àâíà. Èë¿¿ã óëñûí òºñ⺺ñ ãàðãàíà. Òýíä 7, 14, 30 õîíîõäîî áèåý ¿íëýã÷èä ìààíü çàñðàõ áèø õàðèí Ìîíãîëûí øîðîãèéí á¿õèé ë øîðîíãèéí íýãýí àäèëààð òîäîðõîé äàìæàà ä¿¿ðãýæ, ìýäëýãýý äýýøë¿¿ëýýä ãàðäàã áàéíà. ĺíãºæ ãàðñàí ºä𺺠ëìºí㺠îëîõ ãýæ ñààä õàâèàð ýðãýëäýíý. 111- ä õîðèãäîæ áóé íàéçûíõàà õî¸ð íÿëõ õ¿¿õäèéã íü õàðààä õîöîðñîí ýõýä íü ò¿ëýý, í¿¿ðñ, õîîëîíä íü çîðèóëæ ººðèéí îëñîí ìºíãºíººñºº ºí溺ä 3000-5000 òºãðºã ºãäºã ýíýðýíã¿é á¿ñã¿é ÷ òàààðàëäàæ áàéñàí. Ñààä õàâèàð îðîéí õàðàíõóé á¿ðýíõèéãýýð öàãäààãèéí ñàâõèí öàìöíààñàà ìºðäºñ, õóâèéí äóãààðàà àâ÷èõñàí, ýñâýë çóíû öàìöàà ýðã¿¿ëæ ºìññºí öàãäàà ÷ íàäòàé äàéðàëäàæ áàéñàí. Èéìýðõ¿¿ öàãäààòàé óóëçàæ ÿðèëöàõ ãýõýä èõýíõäýý òýä çóãòàõ áºãººä ôîðìîî çîõèõ ¸ñîîð ºìññºí íü õóâèéí äóãààðàà àëü áîëîõ õàðóóëàõã¿é áàéõûã áîäíî. Áàðóóí ãàðààðàà äóãààðàà íóóíà.
\ Åð íü õóâèéí äóãààðûã ýíãýðò íü íýìæ áàéðëóóëàõ íü çºâ áàéõ \ Õ¿íèéã òîðãîõ, íýãæèõ, áðèâ÷ëàõäàà òýð áîëãîí öàãäààãèéí ¿íýìëýõýý ¿ç¿¿ëýõã¿é. Ýñâýë ¿íýìëýõýý ãàðãàæ îâîã íýðèéã íü ÷ õàðæ àìæààã¿é áàéõàä áóöààãààä õèé÷èõíý. 1997 îíû 7-ð ñàðûí 14-íèé 02 öàãèéí ¿åä ñààäíû îð÷èì õàëàìöóó èðñýí ýðýãòýé Í,Á íàðûã öàãäàà Öîãáàäðàõûí Áàòáààòàð \ õóâèéí äóãààð íü 11439 \ ×àíëàéí Ãàíçîðèã \ 11398 \ íàð ñààòóóëàí çîãñîîæ òîðãîõäîî 4000ìÿíãàí òºãðºã àâ÷ 2000 òºãðºãíèé òîðãóóëèéí õóóäàñ ºãñíèéã 02-ûí õîøóó÷ Íàðàíáàÿðûí òóñëàìæòàé èëð¿¿ëñýí áèëýý. Òîðãóóëüä àâñàí ìºíãºíººñºº áàãà õýìæýýíèé òîðãóóëèéí õóóäàñ ºãºõ íü ìºí㺠èäýõ ñîíãîìîë àðãûí íýã þì. Ýíý õî¸ð öàãäààãèéí íýã íü òóõàéí ¿åä ººð ãàçàð òîìèëîãäñîí, íºãºº íü ýðã¿¿ëýýñ áóóñàí áàéëàà.
Î ãýã÷ õ¿¿õíèéã 1997îíû 6-ð ñàðûí 21- íä çî÷èä áóóäàëä ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé íýã öàã áîë÷èõîîä ãàðàõàä íü öàãäàà Á \ 10109 \ íýëýýä õàëàìöóó, ìºí ýíãèéí õóâöàñòàé íàéçûíõàà õàìò ãàðäàí áàðüæ íýãæèí ãàäààä ïàñïîðò, õ¿¿õäèéí õàäãàëàìæèéí äýâòýð, ýð¿¿ð ìýíäèéí äýâòýð, ñóðãóóëü òºãññºí ãýð÷èëãýý çýðãèéã íü õóðààí àâ÷ 13 äóãààð õîðîîëëûí öàãäààãèéí 4-ð õýñýãò àâàà÷èí õî¸ð öàã îð÷èì ñààòóóëæ áàéãààä ÿâóóëàõäàà \ äàðãà íàð íü øàëãàëòààð èðñýí òóë ÿâóóëàõ áîëñîí áà øàëãàëòûí ¿åä óãààëãûí ºðººí人 ñýì íóóæ áàéãààä ãàðãàæýý \ ìàðãààø ºã뺺 òàíàé ãýðò î÷íî, ãàíö øèë þìòàé áàéãààðàé ãýýä áè÷èã áàðèìòûã íü àâààä ¿ëäæýý. Ìàðãààø ºã뺺 Á íü ººðºº õàëàìöóó, ìºí íàéçûí õàìò òàâàí øèë ïèâîòîé èðæ, 13 öàã õ¿ðòýë òýäíèéä óóæ áàéãààä äàðàà íü çî÷èä áóóäàëä äàãóóëæ î÷èæ, òàíüäàã æèæ¿¿ð çàëóóä " ãýðòýý çºâøººðñºíã¿é " ãýýä ¿íýã¿é \ öàãààí äààâóóã¿é ãýñýí ¿ã \ ºðºº àâ÷ Î-òîé õàâüòàñíûõàà äàðàà áè÷èã áàðèìòûã íü ºã÷ ÿâóóëæýý. Ýíý á¿õ õóãàöààíä öàãäààãèéí ôîðîìòîéãîî áàéñàí áàéíà. Ìºí ººð íýã Î ãýã÷ ýìýãòýéã ñààä õàâèàñ 15002 äóãààðòàé öàãäààã ºäðèéí12 öàãèéí îð÷èì áàðüæ ïàñïîðòûã íü õóðààí àâ÷ äàãóóëæ ÿâàí \ ïàñïîðòàà àâàõûí òóëä äàãàõààñ ººð àðãàã¿é . ßàõ ñàíààòàé áàéãàà íü àíõíààõñàà îéëãîìæòîé \ Ýð¿¿ë ìýíäèéí ÿàìíû óðüäàõ áàðüæ áóé áàðèëãà äîòîð áýëãýâ÷ã¿é õóðüöñàíûõàà äàðàà ïàñïîðòûãíü ºã÷ ÿâóóëæýý. Íàéç çàëóó íü òýð öàãäààòàé õàìò áàéñàí ãýíý. Ýíý òóõàé 2 öàãèéí äàðà áè 02-ò ìýäýãäñýí áîëîâ÷ õàëóóí ìºðººð íü áàðüæ ÷àäààã¿é.
̺í Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí à\ä Á-òýé õîëáîîòîé áàðèìò ìàø èõ áàéãàà áºãººä çºâõºí íýãèéã íü äóðüäúÿ, à\ä ×Á íü áàðàã á¿õ ÿíõàíòàé õàâüòàæ ¿çæýý\
19 íàñòàé À-ãèéí íàéç á¿ñã¿éí õàìò 1997 îíû 2-ð ñàðä áàðüæ Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí öàãäààãèéí õýëòñèéí ºðººíä 3-4 öàãò îãò áàéöààëã¿é ñóóëãàæ áàéãààä íàéç á¿ñã¿éã íü ò¿ð ãàðãàí ÷àìòàé õàâüòìààð áàéíà, òýãâýë ÿâóóëíà ãýñýí òóë àðãàã¿é ýðõýíä à\ä Á-òýé áýëãýâ÷ã¿éãýýð ºðººííä íü õàâüòñàí. Äàðàà íü õ¿ññýíèéíõ íü äàãóó ýðõòíèéã íü õºõºæ òàâèóëæ áàéæ ÷ºëººëºãäæýý. ßâóóëàõûíõà ºìíº ìºí íàéç á¿ñã¿éòýé íü áýëãýâ÷ã¿é õàâüòæýý. ßâóóëàõäàà íàéç á¿ñã¿éãýýñ íü õîîëíû ìºí㺠ãýæ 3000 òàãðàã àâ÷ýý. Î- íü ýíý ÿâäëààñ õîéø 2 óäóó áàðèãäàõäàà Á-ãèéí õ¿ññýíýýð õàâüòàæ áàéæ ñóëëàãäñàí áàéíà. Åð íü à\ä Á-ãèéí òóõàé áèåý ¿íýëýã÷ ìàø îëîí õ¿¿õýí ÿðüäàã áºãººä æèíõýíý ñàäàð ñàìóóí, çàâõàé õ¿í þì áîëîâ óó.
Èëýýð çîäîæ í¿äýõã¿é áàéãàà áîëîâ÷ ýíý íü æèíõýíý õ¿÷èíãèéí õýðýã ÿàõ àðãàã¿é ìºí. À\ä Á íü áèåý ¿íýëýã÷òýé òýìöýõ Ñ¿õáààòàð öàãäààãèéí ä¿¿ðãèéí öàãäààãèéí äàðãà ãýíý. ªºðòºé íü öàãäàà õàüòñàí òóõàé, ìºí㺠òºãðºã áóñàä ýä ç¿éëýý àëäñàí òàëààð øèíý õóóëü ãàðàõààñ ºìíº ÷ áèåý ¿íýëýã÷ á¿ñã¿é÷¿¿ä ìààíü ø¿¿õýä õàíäàõààñ àéäàã áàéëàà. Îäîî áîë òýäýíä äîðìæëóóëààä, äýýðýìä¿¿ëýýä, õ¿÷èíä¿¿ë÷èõýýä ç¿ãýýð ë áàéæ áàéõààñ ººð àãàã¿é áîëñîí áàéíà. 1997 îíû 6 äóãààð ñàðä Ñ¿õáààòàðûí òàëáàéí óðä õàëàìöóó ÿâàà çàëóóí òîëãîéã õàãàðòàë çîäîæ, öóñ íºæòºé íü õóòãàëäóóëàíõàÿàä ÿâñàí öàãäààã 02-ûí õ\÷ Ãàíáààòàðòàé õàìòðàí ýðýýä õàðàìñàëòàé íü îëîîã¿é áèëýý. Åð íü èéìýðõ¿¿ ìàÿãààð õ¿ì¿¿æñýí Ìîíãîëûí öàãäààä ãàð áóó îëãîæ îãò áîëîõã¿é. Áîðîîõîé õàíãàëòòàé. Ãîë íü çýâñýã òåõíèêèé íü áóñ, öàãäààãèéíõàà òîëãîéã íü óëàì ñàéí öýíýãëýõ íü çºâ áóñ óó. ̺í × ãýã÷ á¿ñã¿éã õàëàìöóó áàéõàä íü 1997 îíû 7-ð ñàðûí 2-íä áààðíààñ áàðüæ 23-24 öàãèéí ¿åä Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí ýð¿¿ëæ¿¿ëýõýä õèéñýí áºãººä ºã뺺íèé 04 öàãèéí ¿åä 11406 äóãààðòàé øàð, íàìõàí öàãäàà êàìèðò íü õ¿÷èíäýýä ìàðãààø íü 1997.07.03-îíû 17 öàãèéí ¿åä ãàðãàõäàà àâ÷ ÿâñàí ïëàòüå, þáêèéã íü àâ÷ ¿ëäæýý.
̺í à ãýã÷ ýìýãòýéã 1993 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðä Óëààíáààòàð çî÷èä áóóäàëä öàãäàà Á áàðüæ ñàâõèí öàìö, ãóðâàí ìàíåòàí áºãæèéã íü ÿìàð ÷ áè÷èã áàðèìò ¿éëäýëã¿é õóðààí àâ÷, Óëààíáààòàð çî÷èä áóóäàë äàõü ºðººíèéõºº ñåéôýíäýý õèéãýýä Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí öàãäààãèéí õýëòýñò ººð ãóðâàí õ¿¿õíèé õàìò ºã÷ýý. Øºíº 02-03 öàãèéí ¿åä " àêâàðèóìààñ " ãóðâóëàíã íü öàãäàà íàð ãàðãàí ôîòî ëàáîðàòîðäîî îðóóëæ ÷èìýýã¿é áàéæ áàé ãýýä ãàäíààñ öîîæëîí ÿâæ õýñýã õóãöààíû äàðàà ýðãýí èðæ òàìõèàð äàéëààä íýã õ¿¿õíèéã íü íýã öàãäàà àâ÷ ÿâæýý. ¯ëäñýí õî¸ð õ¿¿õýí äýýð íü õà¸ð öàãäàà èðæ \ íýã õàðüöààä ÿâóóëíà \ ãýõýä íü àðãàã¿é çºâøººðñºí áàéíà.Èíãýýä ôîòî ëàáîðàòîð äîòîð áýëãýâ÷ã¿é õàðüöæýý. Ǻâõºí õ¿éòýí óñòàé êðàíòàíä íü óãààñàí áîëñîíû äàðàà 05 öàãèéí ¿åä ÿâóóëæýý. Øóóä Óëààíáààòàð çî÷èä áóóäàëä èðýýä ãàäàà íàéç çàëóóãèéíõàà ìàøèí äîòîð öàãäàà Á-ã èðòýë õ¿ëýýæ áàéãààä èðýõëýýð íü íàéç çàëóóãàà îðóóëñàí áîëîâ÷ çààâàë ººðºº èðýõ õýðýãòýé ãýñýí òóë ººðºº îðæ, õ¿ññýíèé íü äàãóó ºðººíä íü áýëãýâ÷òýé õàðüöààä á¿õ ç¿éëýý àâñàí. Íàäòàé óóëçñàí áèåý ¿íýëýã÷ 50 ãàðóé \ Óëààíáààòàð õîòîä 1000 îð÷èì áèé ãýñýí ìýäýý ñóäàëãàà áèé \ õ¿¿õí¿¿ä èéì òîäîðõîé æèøýý ÿðüñàí áºãººä ýíä çºâõºí õààíà ÷ õýíèé ÷ ºìíº áàòàëæ ÷àäíà ãýýä íýð õàÿãàà ºãñºí õ¿¿õí¿¿äèéí ÿðèàíààñ îðóóëàâ. Õàðèí ø¿¿õèéí ºìíº ýíý òóõàéãàà ÿðèõààñàà àéñàí, è÷ñýí, öàãäààòàé çóóðàëäõààñàà äóðã¿éöñýí, íýð õàÿãàà áàòëàæ ÷àäààã¿é, õ¿¿õíèé ÿðüñàí òîäîðõîé æèøýýã, öàãäààãèéí æèøýýã ¿ë äóðäàâ. Åð íü öàãäààãèéí àæèëòíóóä áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿äòýé èéìýðõ¿¿ ìàÿãààð àëáàí òóøààë ýðõ ìýäýë, öàãäààãèéí ôîðìîî àøèãëàí õàðüöàõ íü áàðàã õýâèéí ¿çýãäýë áîëñîí áºãººä Ñààä õàâèàð ýðãýëäýõ áèåý ¿íýëýã÷ á¿ðä äýýðõ ÿâäëóóä íýã áèø òîõèîëäæýý. Öàãäààãèéí àæèëòíóóäûí ýðõøýýëä îðæ òýäýíòýý õàâüòñàí, þìàà àëäñàí, äîðîìæëóóëñàí õ¿¿õí¿¿ä ìààíü õýíä ÿàæ õàíäàõàà ìýäýõã¿é, òýäíèéã õàìãààëñàí õóóëü áàéõã¿éãýýñ á¿ä ëõîõèð÷ ÿâíà. Ìàíàé ýíý óòàãã¿é õóóëü õ¿íèéã èéì áîëãîæýý. Øèíý õóóëü ìààíü áèåý ¿íýëýã÷èäòýé õîëáîîòîé ãýìò õýðýã ãàðàõ, èõñýõýä ìºí õ¿÷èíãèéí õýðýãò ë íýìýð áîëîõ áàéõ. Ýíý òàëààð 1997 îíû íàìàð ÌÝÕ-íû äàðãà Ãýðýëñ¿ðýíòýé óóëçàõàä биеэ үнэлэх явдлыг îãò õ¿ëýýí çºâøººðºõã¿éãýý øóóä õýëñýí.̺í 1997îíû 6-ð ñàðûí 23 íä Àìàðáîëä ãåíåðàëòàé óóëçàõàä ø¿¿õýýð áóðóóòàéã íü íîòîëñîí öàãò ººð õýðýã, áàòëàõàä èõ õýö¿¿, òà ÿàãààä çààâàë öàãäààãèéí íýð òºð ãóòààõààð þì áè÷ýýä áàéíà âý? öàãäààä îëîëò àìæèëò èõ áèé ø¿¿ äýý, òà ýíý òóõàé áè÷èõäýý ò¿ð àçíàâàë ÿàñàí þì áý,áèä ººðñ人 ýõëýýä ìàòåðèàëàà ºãíº ãýõ çýðãýýð àÿäóó áàéñíàà íàìàéã ýðãýõã¿é áîëîõîîð òà ÿìàð ÷ áàðèìòã¿éãýýð õ¿í ã¿òãýõ þì áîë áèä òàíòàé çóóðàëäàõ áîëíî ãýõ çýðãýýð àéëãàñíààð ÿðèà äóóññàí þì. Óã íü áè ãåíåðàë äýýð äóðüäñàí íýðíýýñ ãàäíà 10 èë¿¿ öàãäààãèéí íýðñ ºãñºí áºãººä ò¿¿íýýñ õîéø ãåíåðàëáí õýëñýí ÿìàð ÷ àæèëòàí íü óóëçàæ ÿðèëöñàíã¿é. " ÀÝ "-ä ãåíåðàë ìààíü èðãýäèéí èäýâõèòýé äýìæëýãò òóëàíàãýæ ÿðèëöëàãà ºãñºí àòëàà õàðèí íàìàéã àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëëýý. Óã íü öàãäààãèéí íýð òºðèéã óíàãàí, ã¿òãýõ ãýñýí áóñ õàðèí äóòàãäàëòàé, àìüäðàëä òýð áîëãîí íèéöýõã¿é ç¿éëèéã íü ñàéæðóóëàõàä ìîíãîëûí öàãäààãèéí íýð õ¿íäèéã öýâýðø¿¿ëýõýä õóâü íýìýð áîëîõ áàéõ ãýæ áîäñîí þì. Öàéíû ãàçàð óõààä 6000 òºãðºãèéí õîõèðîë ó÷ðóóëñàí, àíõíû õýðýãò íü íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿¿õäèéã øîðîíä õîðüäîã, õàìòàð÷ àéë óõààä íýã æèë çóðãààí ñàðûí ÿë àâ÷ Õ¿¿õäèéí õîðèõîä îðäîã. Ãýòýë ò¿¿íòýé õàðüöóóëàõàä àëáàí òóøààë, òºðèéí ôîðìîî àøèãëàí áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿äèéã àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëæ óäàà äàðàà àëáàí òàñàëãààíäàà, àëáàí ìàøèíäàà, àéëûí îðöîíä, ìàíààíû áóäêåíä, Òóóëûí áóðãàñàíä, áàðüæ áóé áàðèëãà äîòîð õàâüòñàí, ýä ìºíãèéã íü àâñàí öàãäàà, öàãäààãèéí îôèöåðèéí õîð õºíººë, ¸ñ ñóðòàõóóí ÿìàð âý? ªðíºäèéí îðíóóäàä àðä ò¿ìýí íü öàãäààãàà õ¿íäýëäýã ìèíèé öàãäàà íàìàéã õàìãààëíà ãýæ ¿çäýã áîë ÿàãààä õóó÷èí ñîöèàëèñò áàéñàí á¿õ îðíóóäàä îäîî ÷ ãýñýí öàãäàà íü ìºíõèéí ìóóãààð ÿðèãääàã þì áý?
Õýðýâ ìàíàé àðìèéí õóðàíäàà ãóäàìæèíä ñîãòóóãààð ÿâæ áàéâàë õ¿ì¿¿ñ íýã èõ òîîõã¿é. Õàðèí öàãäàà ôîðìòîé õýí íýãýí ñîãòóó ÿâæ áàéâàë þó ë áîë? Ýíý íü òºðèéí öàãäààãàà õàéðëàñàíäàà áóñ ò¿¿íä ñºðºã ø¿¿ìæëýëòýé ýìçýã õàíääàã øàëòãààí íü áàéãàà áèç. Ìîíãîë÷óóä ìààíü ÿàãààä " àìüä õ¿íèé ãýð÷ áîëñîíîîñ ¿õñýí õ¿íèé äýð áîë " ãýæ ÿðüäàã âý? Öàãäàà ïðîêóðîð, ø¿¿õèéí ñèñòåìèéí ¿íäñýí òîãòîëöîî íü á¿ãä ë õóó÷èí ÇÕÓ-ààñ õóóëñàí õýâýýð ¿ëäýæ, ìàø èõ øàò äàìæëàãà, õ¿íä ñóðòàë íî¸ðõñîí õýâýýð áàéíà. Óëñûí òîìîîõîí ¿éëäâýð àæ àõóéí áàðàã á¿õ íýãæ¿¿ä áàòëàí õàìãààëàõ , óðëàã áîëîâñðîë, ýìíýëýã øèíæëýõ óõààíû ñèñòåìèéí òîãòîëöîî, óäèðäëàãà àðãà áàðèëä çàð÷ìûí òîìîîõîí ººð÷ëºëò îðñîí îäîî öàãò öàãäàà, ø¿¿õ, ïðîêóðîðûí òîãòîëöîî, àæëûí àðãà áàðèë õýâýýð ¿ëäýæ. ¯¿íèéãýý ìºí ýðõ ìýäëýý õàãàëæ ¿ëäýõèéí òóëä á¿õèé ë àðãààð òýìöýæ áàéíà.
"Öàãäààãèéí òºâ õýâëýëä \ Í¿ãýë áóÿí 1997îíû 6 äóãààð ñàð ¹ 11 \ ä\õ Ýíõáàò íü Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãà íü òàíãàðàãòàé, öîëòîé, ä¿ðýì÷ æàãñààë÷, öýðãèéí, àðä ò¿ìíèéõýý òºëºº ¿íýíõ¿¿ üýìóíã÷ ãàíö áàéãóóëëàãà, öàãäààä ýðõ áàéõã¿é, öàãäàà õàãàñ õ¿í, öàãäàà áàðàã õ¿í áèø, àìüäðàë íü õ¿íä áàéíà, õýäèé áîëòîë öîëã¿é ñàéäàä àìüäààðàà ìºëæ¿¿ëæ, äàìøèãëóóëæ ñóóõ âý? áèä öàãäààãèéí íèéòëýã ýðõýý çàñãèéí øèéäâýðèéí äýýð òàâüÿ, áèä õóâü çàÿàãààðàà óäààí òîãëóóëæ ÷àäàõã¿é, áèäíèé òýâ÷ýýð õÿçãààðòàé, áèäíèéã ìýðãýæëææ àøèãëàõààñ ººð àðãàã¿é áàéäàëä îðóóëàõ íü áàéíà ø¿¿, áèä ÷èíü óóðëàæ áàéãàà çýâñýãò õ¿÷èí ø¿¿" ãýæ áè÷æýý. Óã íü ìîíãîëûí öàãäààãèéí ÿìàð÷ àæèëòàí íü æèðèéí èðãýíèéã ñààòóóëàõ, íýãæèõ, õóðààõ, áàðèâ÷ëàõ, áîðîîõîéäîõ, ãàâëàõ õóóëüã¿é äîðîìæëîõ ãýõ ìýò èë¿¿ ýðõã¿é. Õàðèí öàãäàà öàãã¿é àæèëëàäàã òºëºâëºãººãººð ñàð õàãàñ á¿òýí æèëýýð øàõóóëäàã, ººðèé íü ñîíèðõîäîãã¿é øîó òîãëîëò, êîíöåðòûí áèëåòèéí ¿íèéã öàëèíãààñ íü øóóä àâäàã, õ¿÷ýýð íîì õýâëýë çàõèàëóóëäàã, èõýíõ òîõèëäîëä ìàëãàé, áýëèé, ãóòàë, áîðîîõîéãîî ººðñ人 õóäàëäàí àâäàã íü ÿàõ ÷ àðãàã¿é ¿íýí. Ãýâ÷ öàëèí ìºí㺠àæëûí íºõöºëºº ãîëîîä áàéãàà öàãäàà ìààíü ÿàãààä àæëààñàà õàëàãäàõ äóã¿é áàéíà âý? Ìîíãîëûí öàãäààãèéí çýâñýã, òåõíèê, àæëûí íºõöºë áàéäàë, õóâöàñíû õàíãàëò íü õºãæèíã¿é îðíûõîîñ ¿íýõýýð ìóó áàéãàà íü ¿íýí. Ìîíãîë îðíû á¿õèé ë àìüäðàë áàðóóíûõòàé õàðüöóóëàõàä èõýýõýí äîîãóóð áàéãàà ø¿¿ äýý. Õàðèí öàãäààãèéíõàà áàéãóóëëàãûã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ÷àäàõààðàà ë õàíãàæ áàéíà.Öàãäàà õ¿íèé õàìãèéí àéäàã ç¿éë íü àæëààñàà õàëàãäàõ ãýíý.¯¿íèéã íü îëîí ÷ öàãäàà áàòëàæ áàéíà. Õàðèí õàðàíõóé îðöîíäîî îðîõäîî àðààñ íü õóòãà ä¿ðýõ âèé ãýäãýýñ áàãà àéäàã ãýíý. Öàãäààã àæèë íü þóãààðàà ÷àíãààãààä òàòààä áàéíà âý? Øóäðàãà ¿íýíèé òºëºº àìü áèå õàéðëàõã¿é òýìöýõ, ãýìò õýðãèéã ÿìàð ÷ àþóëûí äîð èëð¿¿ëýõ, õóâü õ¿íèé ñîíèðõîë,õ¿ñýë çýðýã íü äýýðõ õ¿÷èí ç¿éë ìºí ¿¿? ßìàð ÷ ëîãèêîîð áîäñîí ýíý íü çàõ çýýëèéí ÷ºëººò íèéãýìä àñóóëòûã á¿ðýí õàðèóëæ ÷àäàõã¿é áîëîâ óó? Õààíà òýð çîðüñîí ç¿éëèéíõýý òºëºº ¿íýíõ¿¿ òýìöýã÷, ôàíàòèêóóä áàéäàã ë äàà. Ãýâ÷ ìîíãîëûí öàãäààã àæèëä íü òàòààä áàéãàà ç¿éë áîë àìüäðàëûí íýëýýä ñàéí áàòàëãàà áóñàä èðãýíýýñ èë¿¿ ýðõ ìýäýë, öààøèëáàë ýðõ ìýäëýý ñîöèàëèñò îâñãîîòîé "çºâ" àøèãëàí àìüäðàëàà ñàéæðóóëàõ á¿õèé ë òºðëèéí áîëîìæ þì. ÝÖÃ-ûí äàðãà Õ\ä Øàãäàðñ¿ðýíã çóðàãòààð øóóä ÿðèëöëàãà õèéæ áàéõàä " 20 ìÿíãàí òºãðºãíèé öàëèíòàé öàãäàà ÿàãààä 200 ìÿíãàí òºãðºãíèé öàëèíòàé þì øèã àìüäàð÷ áàéíà âý " ãýæ àñóóñíûã á¿¿ ìàðò. ªíººäºð ÖÄÑ-ä ýëñýõ íü ãàäààäàä îþóòàí áîëîõîîñ ÷ èë¿¿ õýö¿¿. Àðûí õààëãàã¿é áîë áàðàã á¿òýøã¿é . Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãàä ýëñýí îðæ àæèëëàõàä, àëáàí òóøààë äýâøèõýäáîëçîë øàëãàëò íü áóñ íºãºº ë òàíèëûí äàâàà ë õàìãèéí õýö¿¿. Áèä 10000 õ¿íä íîîãäîõ öàãäààãèéí ãåíåðàë, õóðàíäàà, äýä õóðàíäàà, õîøóó÷, àõìàäûíõàà òîîãîîð äýëõèéä òîëãîé öîõèõ áèç. Òàâàí ñàÿ õ¿íòýé Ëèâè îðíû Ëèâèéí õóâüñãàëûã 21 æèë óäèðäàæ áóé äàðàíãóéëàã÷ Êàääàôè õóðàíäàà öîëòîéãîî õýâýýð ë áàéíà. Õàðèí ìàíàéä äýýä ñóðãóóëü òºãññºí íýðòýé ë áîë 21 æèëä äýñëýã÷ýýñ äýä õóðàíäàà, õóðàíäàà õ¿ðòýë äýâøèíý. Ìàíàé öàãäààãèéí ¿éë àæèëëàãàà íü õ¿íä ñóðòàë, îëîí øàò äàìæëàãààñ á¿ðäýõ áà ò¿¿íäýý òààðñàí í¿ñýð àïïàðàòòàé áºãººä õîòûí öàãäààãèéí ãàçàð, ÝÖÃ, ÌÁÃ, Ãàëûí ãàçàð, ÇÖÃ, Òºìºð ÇÖÃ, ÈÁÌÓÒ ãýõ ìýò º÷íººí ãàçðûã íü áàéð áàéøèíã íü áàãàñàæ çîõèîí áàéãóóëàëò áà îðîí òîîíû öîìõîòãîë õèéõ øààðäëàãàòàé áîëæýý. Øèðýýíèé àðä ñóóäàã öàãäààãàà öººëºõ íü çºâ. Ãàäààä áîëîí èðãýíèé ïàñïîðò, æîëîîíû ¿íýìëýõ, ìàøèíû äóãààðûã õºãæèíã¿é îðíû æèøãýýð öàãäààãèéí áóñ áàéãóóëëàãà îëãîõ õýðýãòýé. Öàãäààãèéí áàéãóóëëëàãàä çºâõºí çîõèîí áàéãóóëàëòûí ººð÷ëºëò õèéõ áóñ õàðèí öàãäàà ãýñýí öîî øèíý îéëãîëòûã àðä ò¿ìýíä ºãºõººð øèí÷ëýëò õèéõ áîëñíûã çàõ çýýëèéí íèéãýì, õ¿íèé ýðõèéí òóõàé áèäíèé øèíý îéëãîëò øààðäàæ áàéíà. Æèíõýíý ýð¿¿ãèéí ãýìò õýðýãòýíòýé òýìöýõ, òýäíýýñ áèäíèéã õàìãààëàõ ¸ñòîé öàãäàà ìààíü ÿàãààä õàëàìöóó, ÿäðóó íýãèéã çîäîîä õàÿ÷èõäàã, ÿíõàí õ¿¿õí¿¿äýýñýý ìºí㺠õóðààäàã \ äýýðýìääýã ãýâýë àðàé çºâ áîëîõ óó? äàðàà íü õîðü÷èõîîä õàâüò÷èõààä ÿâóóëäàã, ñîãòóó õ¿íèéã õîîñîë÷èõäîã áîë÷èõîîä áàéíà âý?
Ìîíãîëûí öàãäààã äîðîìæëîæ, ã¿òãýæ, ã¿æèðäýæ áàéíà ãýæ á¿¿ áîäîîðîé. Öàãäààä ¿íýí÷ øóäðàãà õ¿í îëîí áèé áîëîâ÷ ¿íýíõ¿¿ òîî õóâü ïîðöåíòûã íü áè ìýäýõã¿é ë áàéíà. ßàõààðàà ýëäýâ øóóãèàí òàðüñàí òîì òîì õýðã¿¿ä èëýð÷ øèéäýãäýæ ÷àäàëã¿é óäàæ, æèæèã õýðã¿¿ä íü èëýðñýýð áàéíà âý? Õýýëü õàõóóëü, àðûí õààëãà, ýäèéí çàñãèéí ñîíèðõîë àâèëãàë íü ãàçàð àâñàí, óëìààð º÷íººí ñàÿ òºãðºãíèé ñïèðòèéã çîõèí áàéãóóëàëòòàéãààð òàòâàðã¿éãýýð íàéìààëäàã õ¿ì¿¿ñèéã áàðèëã¿é ºíãºðººæ ãàíö õî¸ð øèë ñïèðò, àðõè çàðæ àìüäðàõ÷ààí áîëæ áóé ÿäàðñàí õ¿íèéã áàðüæ òîðãîæ õîðèîä ÿàõ íü âý äýý. ¯ð ä¿í ãàðàõ óó? Ýíý á¿õíèé øàëòãààí õààíà þóíäàà áàéíà þý? Ãàäààäûí õî¸ð ãóðâàí õýë ñóð÷, õºãæèíã¿é õýä ãóðâàí îðíîîð àÿëàæ, àæèëëàæ, àìüäàð÷, ñóð÷ ¿çñýí ¿åäýý õàðæ ñîíññîí, õàðñàí ç¿éëýý ººðèéí îðíû àìüäðàëòàé õàðüöóóëàí ºã¿¿ëëýý.
No comments:
Post a Comment