Friday, December 18, 2009

WallStreet Journald Mongol-n talaar

Питер Стейн
Улаанбаатар, Монгол – Хятадын эдийн засгийн өсөлтийг зогсоох боломжгүй бөгөөд түүний дэлхийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөө нь сайн талтай хэдий ч айдас дагуулж байна. Хятадад үйлдвэрийн өртөг хямд, техникийн чадавхи эрс сайжирч байгаа зэрэг нь АНУ болон Европын орнууд дахь ажлын байрыг хорогдуулж, ажилчдад сөрөгөөр нөлөөлж байгаа ч эдгээр орнуудын бизнес эрхлэгчид Хятадыг өсч буй том зах зээл хэмээн үзсээр байна.
Үүний эсрэгээр Хятадын хувьд стратегийн чухал ач холбогдол бүхий Монгол улсын нийслэл болох салхи исгэрсэн Улаанбаатарын гудамжинд айдас, горьдлого сүүлийн үед дүүрэн байна.
Хятад Монголын цөл нутагт дарагдмал байгаа эрдэс баялаг болон эрчим хүчний нөөцийн томоохон худалдан авагч гэдгээрээ горьдлого турүүлж байна. Нүүрс, зэс болон байгалийн бусад баялгийн хэрэгцээ шаардлага улам бүр өсч байгаа Хятад нь Монголын уул уурхайн олборлох салбарт хөрөнгө оруулагч хэн бүхний хувьд хажуу бөөрөнд буй баталгаатай зах зээл юм.
Гэсэн хэдий ч эртний байлдан дагуулагчдын төрөлх нутаг болох Монголд зарим хүмүүс нэгэнтээ эрхшээлд байсан Хятад өдгөө монголын өчүүхэн зах зээлийг залгих вий хэмээн болгоомжилж байна.
“Миний бодлоор Монгол Улс мөнгөтэй болох уу үгүй юу гэдэгт бус харин Монгол Улс тусгаар улс хэвээр цааш оршин тогтнох эсэх асуудал юм”-гэж Шударга Иргэдийн Фронт хэмээх Монголын улс төрийн бүлгийн тэргүүн Гомбосүрэнгийн Арслан хэлэв. Тэрээр “Монгол улс Хятадын колони болчих вий”-хэмээн гайхширч байсан.
Хятад хэдийнээ Монголын томоохон хөрөнгө оруулагчдын нэг бөгөөд хөрөнгө оруулалт шинээр нэмэгдсээр байна. Саяхнаас Хятадын бие даасан хөрөнгийн сан болох Хятадын Хөрөнгө оруулагч корпораци Монголын уурхайн салбарт 1.2 тэрбүм ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр болсон. Энэ нь Монголын ДНБ-ний 1/4 бөгөөд Хятадын Хөрөнгө оруулагч корпорацийн нийт хөрөнгө болох 300 тэрбүм ам.долларын 1 хувийн тал арай хүрэхгүй хувь юм.
Монголын Ерөнхий сайд Хятад, АНУ-тай харицаагаа өргөжүүлж байна
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Сүхбаатарын Батболд Wall Street Journal сэтгүүлийн Хонг Конг дахь салбарын дарга Питер Стейн-д өгсөн ярилцлагадаа Монгол Улс болон Хятад, АНУ-ын харилцааны талаар ярьсан.
Хятадын санхүүгийн нөлөө хүчтэй болж байгаа нь Орос Монголын ганц гадаад холбоотон улс байх үед өсч торнисон зарим нэг улс төрчдөд айдас түгшүүр төрүүлж байна. “Миний үед инженерүүдийн 50-иас илүү хувь нь Орост мэргэжил эзэмшиж байсан”-хэмээн Монголын гадаад харилцааны салбарт холбоотой нэгэн Их хурлын гишүүн хэлэв. “Бид оросын технологийг мэднэ. Тйимдээ ч тэдний соёлыг ойлгоход хялбар байдаг”.
Монголын эрх баригчид зайлшгүй байдлын улмаас 2.6 сая хүнтэй энэ орныг хүрээлсэн хоёр улстай тэгш харицаатай байхын төлөө зохицож ирсэн.
Өнгөрсөн 7 хоногт Монголын шинэ Ерөнхий сайд С.Батболд тэрээр Хятадын хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж байгаа хэдий ч хэд хэдэн улс орны “тэнцвэртэй эрх ашиг болон тэнцвэртэй хөрөнгө оруулалтыг” дэмжих ёстой гэж хэлсэн. Өөрөөр хэлбэл тэрээр бидэнд өөр хөрөнгө оруулагчдын мөн хэрэгтэй байна гэсэн.
Ерөнхий сайдад ойр байдаг нэг хүн Ерөнхий сайдын ийнхүү хэлсэн нь Монгол Улс Сэнт Лүисийн Пибоди Энэржи Корпорацийг дараагийн томоохон төсөл болох Таван толгойн нүүрсний уурхайн гол хөрөнгө оруулагч болгох хүсэлтэй байгаатай холбоотой хэмээн тайлбарлав. Уул уурхайн яриа хэлэлцээнд оролцож буй хүний хэлснээр Пибоди нь Хятадын Шинхуа Груп-ын нэгэн адил энэхүү төслийг сонирхож буй олон талуудын нэг юм.
Санхүүгийн нөлөө нь маш ихээр нэмэгдэж буй Хятад улс Монголд харьцангүй доогуур үүрэг рольтой байж ирсэн. Хятад Монголын уул уурхайн салбарт шууд худалдан авалт хийлгүйгээр олборлох эрх авсан Канадын Саус Гоби Энэржи Ресурс нүүрс олборлогч, Вестэрн Проспектор Груп уран олборлогч зэрэг компаниудад хөрөнгө оруулалт хийх замаар өөрийн нөлөөг тогтоож ирсэн.
Дэлхийн банкны суурин төлөөлөгч Аршад Саед Хятадын Монгол руу чиглэсэн бодлого итгэмээргүй даруу байна хэмээн үзэж байна. Монгол бол Хятад ингэж байна гэж хэлэгдэхээс ичихгүйгээр “улаан цайм нөлөөгөө тэлж буй Африктай” харьцуулахад тэс өөр юм. Магад Хятад олон улсын тавцан дахь нэр хүнд нь унана хэмээн айж байгаа байх хэмээн тэрээр хэлэв. “Эсхүл энэ нь эдийн засаг болон газар зүйн байршил нь тухайн улсын давуу тал байдаг хэмээх ойлголттой холбоотой байх”. Хэтэрхий ихээр шахах нь хятадын эсрэг сентиментыг ихэсгэж улмаар Монгол Оростой ойр харилцаатай байхад хүргэж магад юм.
Монголын нийгмийн Орост боловсрол эзэмшсэн дээд хэсэг өөр үзэл бодолтой шинэ үеээр солигдсоноор Хятадын Монгол дахь нөлөө ихсэх нь зайлшгүй мэт санагдаж байна. Надад үйлчилсэн 20 настай орчуулагч маань бага байхдаа Орос сургуульд сурч байсан хэдий ч том болоод Оросыг сонирхохоо больсон гэсэн. Харин хятадын поп дууг гар утасныхаа ая болгосон тэрээр Хятад хэл сурах сонирхолтой байгаагаа хэлж байсан.

Tuesday, December 15, 2009

China Casts Its Shadow on Mongolia

China Casts Its Shadow on Mongolia

By PETER STEIN

ULAANBAATAR, Mongolia—China's unstoppable economic growth and its implications for the world inspire both optimism and fear. In the U.S. and Europe, many businesses see a vast and growing market, even as their workers face China's low production costs and increasingly sophisticated technical capabilities.
[WSJA]

But in the remote, windswept streets of Ulaanbaatar, the capital of a country with a strategic importance to China, the promise and the threat loom especially large these days.

In Mongolia, China's role as the catalyst for interest in this desert land's untapped mineral and energy resources has fueled optimism. Chinese demand for coal, copper and other Mongolian resources means anyone investing in the businesses that excavate them has a guaranteed market right next door.

But some in this traditional land of conquerors fear the China it once ruled may now swallow the tiny Mongolian economy.

"In my opinion, it's not a question of whether Mongolia will get money or not, but of the very existence of Mongolia as an independent country," says Gombosuren Arslan, who leads a Mongolian political group called the Just Society Front. He wonders: "will Mongolia become a colony of China?"

China is already Mongolia's biggest foreign investor, and new funds are pouring in. In recent months, China's sovereign-wealth fund, China Investment Corp., has agreed to invest $1.2 billion in mining companies with Mongolian assets. That sum is about a quarter of Mongolia's gross domestic product, but less than half a percent of CIC's total assets of $300 billion.
video
Mongolia's Prime Minister on Ties With China, U.S.
2:40

In an interview for the Wall Street Journal, Mongolian Prime Minister Batbold Sukhbaatar spoke with Hong Kong Bureau Chief Peter Stein about the country's relations with China and the U.S.

China's financial clout unnerves politicians who grew up in an era when Russia was Mongolia's uncontested international ally. "In my generation, more than 50% of engineers were educated in Russia," says a member of Mongolia's parliament involved in foreign relations. "We know Russian technology. It's easier to understand their culture."

Mongolia's leadership is, by necessity, adept at maintaining an equilibrium between the two powers that surround this country of 2.6 million people.

In an interview last week, Mongolia's new prime minister, Batbold Sukhbaatar, said he welcomed Chinese investment, but he was also careful to promote "balanced interest and balanced investment" from a number of countries. The translation: we'd like some other investors in here too, thank you.

One person close to the prime minister said that is one reason Mongolia is eager to see Peabody Energy Corp. of St. Louis play a role in the development of Mongolia's next big resource project, the Tavan Tolgoi coal mine. Peabody is one of a number of parties interested in the project; China's Shenhua Group in another interested party, a person close to the talks has said.
[HKVIEW]

Despite its enormous financial influence, China has kept its profile in Mongolia relatively low-key. It has built up a presence in the mining sector not by acquiring mining assets directly, but through investments in companies with those assets, such as Canadian-listed coal miner SouthGobi Energy Resources Ltd. and Western Prospector Group Ltd., a Canadian uranium exploration company.

Arshad Sayed, World Bank country manager in Ulaanbaatar, sees an admirable restraint in China's behavior toward Mongolia. "It's very different than Africa, where China is very brazen," he says—that is, much more willing to throw its weight around and not afraid to be seen doing it.

Perhaps China is motivated by concern over its international reputation, Mr. Sayed suggests. Or maybe it is an understanding that economics and geography are already in the country's favor. Pushing too hard could prompt an anti-China backlash that might lead Mongolia to seek closer ties with Russia.

There does seem to be a certain inevitability to China's rising influence over Mongolia, especially as the older Russian-educated elite are replaced by a generation with a different perspective. My 20-year-old translator says she studied Russian in school when she was young but lost interest when she got older. Now, she says as she plays a favorite Mandarin pop song on her cellphone, she'd rather learn Chinese.

Write to Peter Stein at peter.stein@wsj.com