Монголын ард түмэнд СОНОРДУУЛАХ НЬ
Wed Nov 12, 2008 11:21
Монголын ард түмэнд СОНОРДУУЛАХ НЬ
Монгол орон ардчилал, зах зээлийн нийгэмд шилжээд 16 жил болоход анх зарлан тунхагласан замаасаа үлэмж гажиж, улс төр, нийгмийн гүн гүнзгий хямралд орж, үндэсний үйлдвэрлэл унан, улмаар хүний эрхийн асуудал хөсөр хаягдаж, тогтолцооны сүйрэл хаяанд ирлээ. Улс төрчид нь бизнес хийн авилгажиж, доройтож, бухимдсан түмэн олон улс төржин, бизнесменүүд луйвар хийдэг боллоо. Одоогийн “Шашинжсан” төрийн луйвар, булхай, хүчирхийлэл, авилгал, тансаглал, мөн иргэдийн архидалт, ажилгүйдэл, ядуурал, хоосрол, гуйланчлал, нинжа, гэр оронгүй хаяггүйчүүд, “нүүрсчид”, траншейныхан, тэнэмэл хүүхдүүд, хогчид, улс төрийн болон амьжиргааны янхандалт, гэмт хэрэг, шоронжилт, монгол дахь хятадууд хэрээс хэтэрлээ. Амьд явах баталгаа, хариуцлагын тогтолцоо ба шударга үнэн үгүй болж, улмаар бүхнийг мөнгөөр хэмжиж, шударга бус явдал, ёс зүйн доройтол оюуны хоосрол, жалга довны үзэл нь нийгмийн хэвийн үзэгдэл боллоо. Асар их хэмжээний эд хөрөнгөтэй болон төрийн өндөр албан тушаалтай цөөн тооны хүмүүс хуулинд огт захирагдахгүй болж, өдөр тутмын үнийн өсөлтөөс нийгмийн дунд анги хоосорч !!!, дарга эздийн анги, ядуусын анги л үлдлээ !!! Ардчилалын баг зүүсэн цөөн тооны эрхтэн дархтан, луйварчдын дарангуйлал тогтож ард олны хүсэн хүлээсэн ардчилалын сураг тасарлаа. Үнэн үгийг хэлсэн хүн бүрийг ямар нэг аргаар “зайлуулдаг“ дарангуйлал хүчирхийлэл тогтлоо. Ирээдүйдээ итгэл алдарсан хүмүүс эх орноо орхин харьд дүрвэж эхлэв. Монголын эмгэнэл бодит болж иргэний дайны аюул айсуй.
1. хууль гууль болж, эрх мэдэлтнүүд хуулийг өөр өөрийнхөөр тайлбарлах нь жирийн явдал болов. Мoнгoлын нийт баялгийн 98%-ийг ард түмний өмч хөрөнгийг эрх мэдэл албан тушаалаа ашиглан луйвардаж баяжсан 250 гэр бүл, мөн тэдний хамсаатан 1000 oрчим түшмэдүүд эзэмшиж, харин нийт хөрөнгийн үлдсэн 2-хон хувь нь нийт хүн амын 99,9%-д ноогдож байна. Бидний хүсэн мөрөөдөж буй тэр ардчилалд баян ядуугийн ялгаа их байдаг ч арай дээр дурьдсан шиг байх ёсгүй билээ. Тэнд луйвраар бус, зөвхөн шударгаар л хөрөнгөжих боломжтой, энэ бүхэн үнэхээр чөлөөтэй, нээлттэй. Харин манайд эрх баригчдад, тэдний намд “хандив өргөөгүй” бизнесменүүдээс элдэв шалтаг хайн дарамтлах нь бодит болжээ.
2. Энэ хугацаанд улс төр, бизнесийн бүлэглэлүүд (олигархууд) төрийн эрх мэдлийг хуваарьгүй эзэмшиж, байгалийн болон нийгмийн баялагийг хуваан цөлмөснөөр 10 хүн бүрийн 8 нь ядуу (үүнээс 3 нь нэн ядуу) амьдралтайгаар хоног өнгөрөөж байна. Нийгмийн хамгаалал, иргэдийн эрүүл мэнд, хүнсний аюулгүй байдал, хөдөлмөр хамгаалал гэдэг ойлголт хоосон үг болов. Бид авилгын түвшингээр дэлхийд эхний 10-т орлоо. Нэг хүнд нooгдoх байгалийн баялгаараа бид дэлхийд тасархай тэргүүлэх !!! цөөн улсын нэг атал амьдралын түвшингээр дэлхийд хамгийн ядуу 10 орны эгнээнд орж хүний амьдралын чанарын гол үзүүлэлт !!! болох дундаж наслалт 1990 онд 66 байснаа 2006 онд 63 хүртлээ буурлаа. Өнөөдөр Монголд нөөцийг нь тодорхойлсон ашигт малтмалын 700 орчим орд байгаагаас зөвхөн Оюу Толгой, Таван Толгой, Төмөртэйн 3-хан ордын нөөцийн дүн 2 триллион буюу 2000тэрбум ам.$ бөгөөд дээрх 3 ордоос олох ашгийн! 30%ийг л хувьцаа хэлбэрээр ард түмэнд зориулахад иргэн бүрт !!! жил тутам 2000 ам.$ (буюу сар бүр 167 ам.$) зарцуулах боломжтой юм.
3. Өвөг дээдсийн минь халуун амь, бүлээн цусаараа мянга мянган жил хамгаалж ирсэн газар шороо, түүний баялгийг эрх мэдэлтнүүд гадаадынханд найр тавин өгснөөр далд колончлолд орж улс орны үндэсний аюулгүйн байдал, тусгаар тогтнол алдагдаж эхлэв. Монголын нийт нутаг дэвсгэрийн 26%-ийг гадаадынхан, 26%-ийг монголын баячууд лиценз нэрээр луйвардан эзэмшиж ард түмэн бидэнд 48% нь одоохондоо үлджээ. Тун удахгүй нийт нутаг дэвсгэр минь луйварчдын гарт бүрэн орох гэж байна. Монгол улс орших уу, эс орших уу гэдэг асуудал ойрын 15-20 жилд шийдэгдэх гэж байхад төрийн толгойд гарсан луйварчид эрх мэдэл, эд хөрөнгөндөө согтож, сэрүүн зүүдлэн мэдэн будилж, “Эдийн засаг 10,6% өслөө, эзэнт гүрний 800 жил, найр наадам” хэмээн хөөрцөглөн, хуралдаа ирдэггүй гишүүдэд 36 тэрбум төгрөгөөр парламентын шинэ ордон бариулна, бараг л малчин хүүхэд дээр нь гараад малаа дурандаж суудаг ууланд 100-аад сая төгрөг зарцуулан, мэргэжлийн уулчдаар татуулж, чирүүлж, үүрүүлж гарах гэж буйгаа Эверестийн авиралт мэтээр цээжээ дэлдэн шоудаж, нэг хүнийг тахмн шүтэж, та бидний толгойг эргүүлэхийг, дэлхийг хуурахыг оролдож байна.
4. Үндсэн хуулиар баталгаажсан ард түмний өмч бoлoх байгалийн баялгийг эрх мэдэлтнүүд зөвхөн өөрсөддөө ашигтай хууль гарган хувьдаа завших нь хязгааргүй болжээ. Байгалийн сүйрэл ч хаяанд иржээ. Н.Энхбаяр Оюу Толгойн орд газрыг ашиглах лизензийг 50 сая ам.долларын зээлээр 60 жилээр гадаадынханд өгч, Сү.Батболд Бороогийн алтны лиценцзийг 35 сая ам.$-р зарж, мөн зарим эрхтэн дархтан Таван Толгой, Нарийн Сухайтын нүүрс, мөн Төмөртэйн хүдрийг хил давуулан дамлан худалдаж, өдөр тутам 50000-100000 !!! ам.$ халаасалж, коксжих нүүрсийг дэлхийн зах зээлийн үнээс 20 дахин хямдаар гадагш нь зөөх мэтээр эх орныхоо баялагийг өдрөөс өдөрт улам ил тодоор луйвардан, завшиж байгааг Ц.Нямдорж, М.Энхболд, М. Энхсайхан нар ҮХЦэц, УИХ, түүнд суудалтай нам, хүчний бүх байгууллагын хамт хамгаалж байна..
5. Улаанбаатар шиг хoтыг шинээр бүтээн байгуулахад 10 тэрбум ам.$ хангалттай. Гэтэл УБ шиг 120 хотыг босгох 1200 тэрбум ам.$-ын нөөцтэй дэлхийд хoсгүй Таван Тoлгoйн коксжсон нүүрсийн oрдын лицензийг 9-хөн хүн (УИХ-ын 8 гишүүн, Сү.Батболд “Алтайтрейдинг”, Д.Идэвхтэн “Туг Сан”, Ц.Цэнгэл “Хасбуу”, Т.Бадамжунай “Меркури”, шадар сайд М.Энхсайхан “Майн Инфо”, С.Баярцогт “МСS-н 30%”, Г.Батхүү “Шунхлай”, Батж.Батбаяр “Туул Кашмир”, болон “экс” ерөнхийлөгч П.Очирбат “Тэнгэрийн цаг”) эрх мэдэл, албан тушаалаа ашиглан хувьдаа эзэмшиж байна. Таван Толгойн ордыг ашиглах зардалыг хасаад цэвэр ашгийг нь 9-д хуваахад хүн нэг бүрт 90 тэрбум !!! ам.$ ноогдож тун удахгүй дэлхийн хамгийн баян 9 хүн Монголоос “төрж” одоогийн толгой баян 50 тэрбум ам.$-н хөрөнгөтэй Билл Гейтс хол хаягдах нь ээ.
6. Албан тушаал, гавъяа шагнал, одон медалиар өөртөө татах, амыг нь хаах арга сайн үйлчилж эхлэв. МАХН-ын ба АН-ын олон дарга нарын хооронд ёс суртахууны ялгаа огт байхгүйтэй адил эдгээр намуудын бусад удирдлагуудын хоорондох ялгаа мөн л үгүй болжээ. Аль ч намын жирийн шударга гишүүд үүнтэй санал нэг байна. Хий хоосон амлагч дээрх намаас монголчууд залхаж гүйцлээ. Ард олон шударга ёсыг, шударга намыг эрэлхийлж байна. Тендер, спортын тэмцээн наадам, бөх, морь, дуу, хуур, яруу найраг гээд бүх зүйлд “ноёны бөх” ойлголт бий болж эрх баригч олигархуудын тоглоом болж байна.
7. Энэ бүхний буруутан нь эх орон, газар шороо, ард түмнээ худалдсан, ард олныхоо эрх ашгийг хөсөр хаясан, ёс суртахуунгүй эрх баригчид мөн. Тэдний шунал хязгааргүй болж, нийгмийг авилгын тороор сүлжсэнээр Монгол орныг хямрал сүйрлийн харанхуй ангалын ирмэгт авчрав. Ялзарсан төр, эрх мэдлээ хадгалан үлдэх гэж тэд үхэн хатан зүтгэж, шинэчлэгч хөдөлгөөнүүдийг хагалан бутаргах, тагнан турших, яс хаях, зарим хүмүүсийг хөрөнгө мөнгөөр эмхлэн татах, үг хэлэх хэвлэн нийтлэхийг хязгаарлах, тайван цуглааныг хүчээр тараах, жагсаал цуглааныг хуулиар хориглох зэрэг бүхий л аргуудыг хэрэглэж байна. Хэдий тийм боловч ард түмэн сэрж, үнэнийг ойлгож эхэллээ. Одоо Та бид хамтран тэмцэж, эх орон, ард түмнээ худалдсан авлигач эрх баригчдыг түлхэн зайлуулж, хариуцлага тооцон улмаар шударга, ил тод, эх оронч шинэ төр засгийг байгуулах түүхэн мөчтэй золгож байна. Үүнийг хэдий олон хүн ойлгоно төдий чинээгээр шударга ёс тогтох жамтай билээ.
“Шударга иргэдийн фронт”-ын мөрдөх зарчим
1. Улс төр, эдийн засгийн явцуу бүлэглэлээс ангид, хараат бус байх
2. Нийт иргэд болон аль ч намын эгэл жирийн гишүүдийн дэмжлэгт тулгуурлах
3. Ард түмний эрх ашиг, шударга ёсны тэмцлээс ямар ч нөхцөлд ухрахгүй байх
4. Мянга мянган жирийн иргэдийн хандив тусламжид тулгуурлан ажиллах
5. Шударга ёсны төлөө тэмцэх нам (ИЗН, НН, АТН гэх мэт) , хөдөлгөөн (ЭНИХ, ИХолбоо гэх мэт), хувь хүнтэй харилцан ойлголцож , хамтран ажиллах
“Шударга иргэдийн фронт”-ын шаардлага
1. Улс төр, бизнес хоёрыг зааглан салгахын тулд юуны өмнө авлигын тор сүлжиж, эх орноо хямралд оруулсан Ерөнхийлөгчийг огцруулах, мөн хамгийн их авилгажсан өнөөгийн УИХ-ыг тараах, улмаар ард түмний итгэлийг хүлээсэн шударга, эх оронч, оюунлаг ёс суртахуунтай “ахуйгаа боддогүй” оунлаг шударга хүмүүсээр төр, засгийн эрх мэдлийг бариулах үүднээс Ард түмний онц түр их хурлаар заль мэхээр дүүрсэн сонгуулийн өнөөгийн хуулийг, СЕХ өөрчилсний дараа УИХ-ын болон ерөнхийлөгчийн ээлжит бус сонгууль явуулах
2. Монгол хүн бүрийн эрх ашгийг хамгаалан эх орны баялагийг хувьцаа, ноогдол ашиг, тусгай сан зэрэг хэлбэрээр иргэн бүрт адил тэгш хүртээх эрх зүйн үндсийг бүрдүүлэх, энэ баялгийг ашигт малтмалын олборлолтоос байнга арвижуулах, лиценз, хувьцаа шиг гар дамжин гадаад, дотоодынхонд дамлан худалдаалахгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлэх
3. Зөрчилтэй, эсвэл хууль дүрмийн дагуу аваагүй ашигт малтмалын лицензийг хүчингүй болгох, уул уурхайн oлбoрлoх, бoлoвсруулах үйлдвэрүүдийн орлогын !!! 50%-иас доошгүйг Монголын нийт иргэдэд шударгаар хүртээх, энэ ажлыг ард иргэдийн хяналтын дор гүйцэтгэх системийг бий бoлгoх. Стратегийн ач холбогдолтой бүх oрдуудыг төрийн хяналтын дор ашиглах
4. Оюу Толгой, Таван Толгой, Төмөртэйн орд, Бороогийн алтны уурхай, Их өр, Худалдаа Хөгжлийн Банкны хувьчлал, Чингис зочид буудал, Монголбанкны мөнгө угаах үйлдэл, Цөмийн хаягдал, Улаанбаатар хотын газрын наймаа, УБ Банк, УБ сан, ХЗ Хоршоод, Хадгаламж банк, ТВ-9, МҮОНРТ-ийн асуудал, Төрийн өмчийн хороо болон Төмөр замын луйвар, Гаалийн авлига болон контрабанд, МАХН, АН–ын санхүүжилт, өнгөрсөн зууны хэлмэгдүүлэлт ба шударга олон эх орончдын сэжигтэй үхэл зэрэг ноцтой томоохон асуудлуудыг шалгаж, гэм буруутанд хуулийн дагуу хариуцлага тооцох, луйварчдын эд хөрөнгөнд шалгалт хийх, шаардлагатай бол хураах
5. Бузар бодлого, бусармаг үйлдлээрээ нийгмийн шинэчлэлд бул чулуу болж буй МАХН-ыг хуулиар хориглон, хөрөнгийг нь хурааж, архивыг нь ард түмэнд ил тод болгон, улмаар одоогийн удирдлагуудын үйл ажиллагаанд дүгнэлт өгч, тэдэнд улс төрийн хариуцлага тооцох,
Та эх орон, үр хүүхдийнхээ ирээдүйн төлөө сэтгэл зүтгэл гарган тэмцье хэмээвээс бидэнтэй нэгдэгтүн. Монголчууд бид эх орон газар шороондоо, эд баялагтаа эзэн болохын төлөө, Монгол эх орноо аврахын төлөө эрслэн тэмцэх цаг үе иржээ. Одоо боллоо. Ханалаа, тэвчээр алдарлаа. Ард түмэн засгийн эрхийн төлөө Урагшаа. Ялалт хэзээд ард түмний талд. Монголчуудаа Мориндоо Уухай !!!
СЭРЦГЭЭЕ БОСОЦГООЁ НЭГДЭЦГЭЭЕ ТЭМЦЭЦГЭЭЕ
ШУДАРГА ИРГЭДИЙН ФРОНТ
Төв шуудан хайрцаг ¹ 884, Shifmn @ yahoo.de, утас 9984-6321
Шударга иргэн ТА энэхүү сонордуулгыг боломжоороо хувилан бусдадаа тарааж хувь нэмрээ оруулна уу. 2006.4.8 Улаанбаатар
Зургийг урьдчилан харах
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(1352)
|
Шударга Иргэдийн Фронт |
Saturday, January 17, 2009
Улс төрийн хоригдлуудыг сулла
Улс төрийн хоригдлуудыг сулла
Mon Nov 10, 2008 15:56
Olloo.mn : » Улс төрийн хоригдлуудыг сулла
Нийтэлсэн: 2008-07-30 15:03:47 , Мэдээний дугаар: #111673
Өнөөдөр Сүхбаатарын талбайд Үндэсний ногоон хөдөлгөөн, Шударга иргэдийн фронт, ганц худагт хоригдож буй иргэдийн ар гэрийхэн амандаа цаас нааж дуугүй суулт хийж эхэллээ.
сурталчилгаа »
Үндэсний ногоон хөдөлгөөний гишүүн А.Саруул, Шударга иргэдийн фронтын гишүүн Г.Арслан нар тэргүүлсэн иргэдийн төлөөлөл 12 цагаас эхлэн Сүхбаатарын талбайн голд амандаа цаас нааж, улс төрийн хоригдлуудыг сулла гэсэн бичиг барин сууж эхэлсэн юм. Суултанд оролцогсод долоон сарын нэгний үймээн самууны улмаас баривчлагдан хоригдож байгаа хүмүүсийг сулалтал энэ арга хэмжээгээ зогсоохгүй хэмээн мэдэгдлээ.
Шударга иргэдийн фронтын гишүүн Г.Арслан ингэж ярьж байна.
Энд дарж vзнэ vv (Бичлэг - 1)
Долоон сарын нэгний үймээний улмаас гэмгүй олон иргэдийг баривчлан хорьсон тухай тэдгээр иргэдийн ар гэрийнхэн гомдол гаргаж байсан. Тэгвэл өнөөдрийн суулт хийж байгаа явдал нь төр засагтаа гомдож, хүүгээ, нөхрөө хориулсан ар гэрийнхэн нь эцэстээ ийм арга сонгоход хүрлээ хэмээн ярьж байсан юм.
Суугч, Ганц худагт хоригдож байгаа Л.Баттогтохын ээж Б.Лхагвасүрэн
Энд дарж vзнэ vv (Бичлэг - 2)
Долоон сарын нэгэнд болсон олныг хамарсан үймээний улмаас хүний амь нас эрэсдэж, улсын болоод хувийн өмчид асар их хохирол учирсныг бид бүхэн мэдэж байгаа. Өнөөдрийн энэхүү суултыг нийтийн эмх замбараагүй явдал болж, энэ сарын эхэнд болсон эмгэнэлт үйл явдал давтагдах вий гэсэн болгоомжлолыг хууль хяналтын байгууллагынхан хэлж байсан. Тэгвэл Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн газраас уг суултыг хийх зөвшөөрөл олгоогүй бөгөөд Сүхбаатарын талбайд баг гарган ажиллуулж байна.
Сүхбаатар дүүргийн цагдаагий хошууч К.Женисгүл
Энд дарж vзнэ vv (Бичлэг - 3)
Л.Батбулган
Б.Ганболд
URL:
Энэ мэдээг Favorites-д vлдээх
Зургийг урьдчилан харах
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(2966)
|
Улс төрийн хоригдлуудыг СУЛЛА |
Mon Nov 10, 2008 15:56
Olloo.mn : » Улс төрийн хоригдлуудыг сулла
Нийтэлсэн: 2008-07-30 15:03:47 , Мэдээний дугаар: #111673
Өнөөдөр Сүхбаатарын талбайд Үндэсний ногоон хөдөлгөөн, Шударга иргэдийн фронт, ганц худагт хоригдож буй иргэдийн ар гэрийхэн амандаа цаас нааж дуугүй суулт хийж эхэллээ.
сурталчилгаа »
Үндэсний ногоон хөдөлгөөний гишүүн А.Саруул, Шударга иргэдийн фронтын гишүүн Г.Арслан нар тэргүүлсэн иргэдийн төлөөлөл 12 цагаас эхлэн Сүхбаатарын талбайн голд амандаа цаас нааж, улс төрийн хоригдлуудыг сулла гэсэн бичиг барин сууж эхэлсэн юм. Суултанд оролцогсод долоон сарын нэгний үймээн самууны улмаас баривчлагдан хоригдож байгаа хүмүүсийг сулалтал энэ арга хэмжээгээ зогсоохгүй хэмээн мэдэгдлээ.
Шударга иргэдийн фронтын гишүүн Г.Арслан ингэж ярьж байна.
Энд дарж vзнэ vv (Бичлэг - 1)
Долоон сарын нэгний үймээний улмаас гэмгүй олон иргэдийг баривчлан хорьсон тухай тэдгээр иргэдийн ар гэрийнхэн гомдол гаргаж байсан. Тэгвэл өнөөдрийн суулт хийж байгаа явдал нь төр засагтаа гомдож, хүүгээ, нөхрөө хориулсан ар гэрийнхэн нь эцэстээ ийм арга сонгоход хүрлээ хэмээн ярьж байсан юм.
Суугч, Ганц худагт хоригдож байгаа Л.Баттогтохын ээж Б.Лхагвасүрэн
Энд дарж vзнэ vv (Бичлэг - 2)
Долоон сарын нэгэнд болсон олныг хамарсан үймээний улмаас хүний амь нас эрэсдэж, улсын болоод хувийн өмчид асар их хохирол учирсныг бид бүхэн мэдэж байгаа. Өнөөдрийн энэхүү суултыг нийтийн эмх замбараагүй явдал болж, энэ сарын эхэнд болсон эмгэнэлт үйл явдал давтагдах вий гэсэн болгоомжлолыг хууль хяналтын байгууллагынхан хэлж байсан. Тэгвэл Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн газраас уг суултыг хийх зөвшөөрөл олгоогүй бөгөөд Сүхбаатарын талбайд баг гарган ажиллуулж байна.
Сүхбаатар дүүргийн цагдаагий хошууч К.Женисгүл
Энд дарж vзнэ vv (Бичлэг - 3)
Л.Батбулган
Б.Ганболд
URL:
Энэ мэдээг Favorites-д vлдээх
Зургийг урьдчилан харах
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(2966)
|
Улс төрийн хоригдлуудыг СУЛЛА |
Aнхаар Монголд сард 60127ам$-ийн цалинтай ажил байна
Aнхаар Монголд сард 60127ам$-ийн цалинтай ажил байна
Wed Nov 12, 2008 09:49
КАЗАКОФ
ЖОН
2008
1
37429403.63
КАЗАКОФ
ЖОН
2008
6
18443058.14
КАЗАКОФ
ЖОН
2008
7
39765151.84
ВАСИЛИ
ЖЭКҮ
2008
7
2387813.62
ТАРРИН
ЖЭМС
2008
1
1234155.56
НИКОЛЕТТО
ЖЭСОН
2008
1
35286721.99
Ug n gadaad hun
Gadaadad sard hedii her zalintai n nadad shuud hamaatai hereg bish.Gehdee gadaadad iim undur zalintai bhad bid yaagaad iim guilgachin bna? Gesen asuult bas gargaj bas bolno.Busad humuus saihan amidarcg bhad yaagaad mongolchuud bid altan deer suusan guilgachin heveer bna? Tegeh tusmaa ard tumnii 80% n yaduu amidarch bui
НИКОЛЕТТО
ВЭЙН
2008
1
32637767.39
НИКОЛЕТТО
ВЭЙН
2008
6
830046.19
НИКОЛЕТТО
ВЭЙН
2008
7
68845655.18
ПИНАРОЁО
ВЭННИ
2008
1
9197556.19
ПИНАРОЁО
ВЭННИ
2008
6
2089873.7
ПИНАРОЁО
ВЭННИ
2008
7
4680976.11
Mongol orond ireed manai baigal-n bayalgiig bidend saihan zaastai chiher ugch, zaasan malgai umsguj huurch bgaad , erh barigch luivarchdad hahuuli ugch bgaad gadagsh zugeer l zuuj bui kompani uursdiin ajilchidaa doorh baidlaar zalinjuulj bgaa n nadad er taalagdahgui bna.Ta buhen bolgooroi.Unuudur Oyu-Tolgoid ajillaj, luivarduj bui Aivenhou Mining kompaniin gadaadynhny zaling Ta bugded sonirhuulj bna.Unuugiin hanshaar neg sard 60000 iluu us.Dollar avdag hun bna Mongold. Bid ug n iim bayan atal mongolchuudygaa bish gadaad-n humuusiig zalinjullsaar bayalgaa baraj ezest n modoo barih uu? Altan deer suusan guilgachin bish hooson nuhen deer suusan guilgachin boloh zag oirhon bnaa!
МКНЭЙД
ИАН
2008
1
22151844.82
МКНЭЙД
ИАН
2008
6
11680463.49
МКНЭЙД
ИАН
2008
7
35075253.98
КОВАРСКИ
ИГОР
2008
1
6078490.56
МАРПЛ
КАЛВИН
2008
1
16241680.72
МАРПЛ
КАЛВИН
2008
6
16441687.85
МАРПЛ
КАЛВИН
2008
7
54549714.37
ЧЕРЧ
КУРТИС
2008
1
63899326.87
ААСЭН
МУРРЭЙ
2008
1
29541252.43
ФЕРГЕР
ПАТРИК
2008
1
14314559.83
ФЕРГЕР
ПАТРИК
2008
6
8015477.96
ФЕРГЕР
ПАТРИК
2008
7
19375180.62
ПЕТЕР ФРЕЙД
2008
6
7635815.87
ПЕТЕР ФРЕЙД
2008
7
16599348.15
САКАТАНИ
РАНДИ
2008
1
15239945.33
САКАТАНИ
РАНДИ
2008
6
11361026.4
САКАТАНИ
РАНДИ
2008
7
1396933.33
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
1
1056150.71
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
2
1657492.19
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
3
912593.1
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
4
987719.47
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
5
1080789.76
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
6
1034862.81
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
7
1613593.24
СТАРИТА
РИКАРДО
2008
1
4373751.85
СТАРИТА
РИКАРДО
2008
6
2089873.7
СТАРИТА
РИКАРДО
2008
7
6957484.2
КРУЗ
РИКИ
2008
1
10681060.46
КРУЗ
РИКИ
2008
6
5619109.63
КРУЗ
РИКИ
2008
7
11680668.93
БЛЕЙК
РИЧАРД
2008
1
37700761.6
БЛЕЙК
РИЧАРД
2008
6
12534333.54
БЛЕЙК
РИЧАРД
2008
7
27790950.54
МАНАКҮЙЛ
РОДОЛФО
2008
1
4917909.26
МАНАКҮЙЛ
РОДОЛФО
2008
6
2389009.1
МАНАКҮЙЛ
РОДОЛФО
2008
7
5251066.67
ЗУБИР
РУДИЯНТО
2008
1
8906344.48
ЗУБИР
РУДИЯНТО
2008
6
3829914.81
ЗУБИР
РУДИЯНТО
2008
7
9089141.11
ПАВЛИТО
САГУРАН
2008
7
4405298.52
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
1
18872914.49
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
2
12107253.49
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
3
40034028.28
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
4
13133001.22
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
5
13800355.56
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
6
13086554.48
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
7
13023568.89
ТЕРРИ БРАУН
2008
6
6152778.41
ТЕРРИ БРАУН
2008
7
13259099.26
КЕННЕЙ
БРАД
2008
1
11315040.26
КЕННЕЙ
БРАД
2008
6
702134.24
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
1
14623828.61
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
2
15387623.27
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
3
46316570.96
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
4
25766506.48
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
5
15714300.95
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
6
27283443.69
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
7
2039288.89
Зургийг урьдчилан харах
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(1440)
|
Шударга Иргэдийн Фронт
Wed Nov 12, 2008 09:49
КАЗАКОФ
ЖОН
2008
1
37429403.63
КАЗАКОФ
ЖОН
2008
6
18443058.14
КАЗАКОФ
ЖОН
2008
7
39765151.84
ВАСИЛИ
ЖЭКҮ
2008
7
2387813.62
ТАРРИН
ЖЭМС
2008
1
1234155.56
НИКОЛЕТТО
ЖЭСОН
2008
1
35286721.99
Ug n gadaad hun
Gadaadad sard hedii her zalintai n nadad shuud hamaatai hereg bish.Gehdee gadaadad iim undur zalintai bhad bid yaagaad iim guilgachin bna? Gesen asuult bas gargaj bas bolno.Busad humuus saihan amidarcg bhad yaagaad mongolchuud bid altan deer suusan guilgachin heveer bna? Tegeh tusmaa ard tumnii 80% n yaduu amidarch bui
НИКОЛЕТТО
ВЭЙН
2008
1
32637767.39
НИКОЛЕТТО
ВЭЙН
2008
6
830046.19
НИКОЛЕТТО
ВЭЙН
2008
7
68845655.18
ПИНАРОЁО
ВЭННИ
2008
1
9197556.19
ПИНАРОЁО
ВЭННИ
2008
6
2089873.7
ПИНАРОЁО
ВЭННИ
2008
7
4680976.11
Mongol orond ireed manai baigal-n bayalgiig bidend saihan zaastai chiher ugch, zaasan malgai umsguj huurch bgaad , erh barigch luivarchdad hahuuli ugch bgaad gadagsh zugeer l zuuj bui kompani uursdiin ajilchidaa doorh baidlaar zalinjuulj bgaa n nadad er taalagdahgui bna.Ta buhen bolgooroi.Unuudur Oyu-Tolgoid ajillaj, luivarduj bui Aivenhou Mining kompaniin gadaadynhny zaling Ta bugded sonirhuulj bna.Unuugiin hanshaar neg sard 60000 iluu us.Dollar avdag hun bna Mongold. Bid ug n iim bayan atal mongolchuudygaa bish gadaad-n humuusiig zalinjullsaar bayalgaa baraj ezest n modoo barih uu? Altan deer suusan guilgachin bish hooson nuhen deer suusan guilgachin boloh zag oirhon bnaa!
МКНЭЙД
ИАН
2008
1
22151844.82
МКНЭЙД
ИАН
2008
6
11680463.49
МКНЭЙД
ИАН
2008
7
35075253.98
КОВАРСКИ
ИГОР
2008
1
6078490.56
МАРПЛ
КАЛВИН
2008
1
16241680.72
МАРПЛ
КАЛВИН
2008
6
16441687.85
МАРПЛ
КАЛВИН
2008
7
54549714.37
ЧЕРЧ
КУРТИС
2008
1
63899326.87
ААСЭН
МУРРЭЙ
2008
1
29541252.43
ФЕРГЕР
ПАТРИК
2008
1
14314559.83
ФЕРГЕР
ПАТРИК
2008
6
8015477.96
ФЕРГЕР
ПАТРИК
2008
7
19375180.62
ПЕТЕР ФРЕЙД
2008
6
7635815.87
ПЕТЕР ФРЕЙД
2008
7
16599348.15
САКАТАНИ
РАНДИ
2008
1
15239945.33
САКАТАНИ
РАНДИ
2008
6
11361026.4
САКАТАНИ
РАНДИ
2008
7
1396933.33
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
1
1056150.71
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
2
1657492.19
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
3
912593.1
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
4
987719.47
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
5
1080789.76
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
6
1034862.81
БЭЙСЭН
РАЯА
2008
7
1613593.24
СТАРИТА
РИКАРДО
2008
1
4373751.85
СТАРИТА
РИКАРДО
2008
6
2089873.7
СТАРИТА
РИКАРДО
2008
7
6957484.2
КРУЗ
РИКИ
2008
1
10681060.46
КРУЗ
РИКИ
2008
6
5619109.63
КРУЗ
РИКИ
2008
7
11680668.93
БЛЕЙК
РИЧАРД
2008
1
37700761.6
БЛЕЙК
РИЧАРД
2008
6
12534333.54
БЛЕЙК
РИЧАРД
2008
7
27790950.54
МАНАКҮЙЛ
РОДОЛФО
2008
1
4917909.26
МАНАКҮЙЛ
РОДОЛФО
2008
6
2389009.1
МАНАКҮЙЛ
РОДОЛФО
2008
7
5251066.67
ЗУБИР
РУДИЯНТО
2008
1
8906344.48
ЗУБИР
РУДИЯНТО
2008
6
3829914.81
ЗУБИР
РУДИЯНТО
2008
7
9089141.11
ПАВЛИТО
САГУРАН
2008
7
4405298.52
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
1
18872914.49
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
2
12107253.49
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
3
40034028.28
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
4
13133001.22
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
5
13800355.56
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
6
13086554.48
МКНАМАРА
ТЕРРИ
2008
7
13023568.89
ТЕРРИ БРАУН
2008
6
6152778.41
ТЕРРИ БРАУН
2008
7
13259099.26
КЕННЕЙ
БРАД
2008
1
11315040.26
КЕННЕЙ
БРАД
2008
6
702134.24
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
1
14623828.61
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
2
15387623.27
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
3
46316570.96
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
4
25766506.48
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
5
15714300.95
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
6
27283443.69
КОЛЛИНС
БРЭТ
2008
7
2039288.89
Зургийг урьдчилан харах
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(1440)
|
Шударга Иргэдийн Фронт
"ßíõàíòàé" òýìöýõ öàãäààãèéí òàñãèéí äàðãà íü àëáàí ºðººí人 ÿíõàíòàé ç¿é áóñààð õàâüòñàí ãýæ ¿¿?
"ßíõàíòàé" òýìöýõ öàãäààãèéí òàñãèéí äàðãà íü àëáàí ºðººí人 ÿíõàíòàé ç¿é áóñààð õàâüòñàí ãýæ ¿¿?
Öàãäààãèéí ͯÃÝË ÁÓßÍ ñîíèíä 1998.3 ñàðä ¹04(146)-ä õýâëýãäñýí áîëîâ÷ íèéòýä òàðààëã¿é óã äóãààðûã óñòãàæ äàðàà íü ÍÁ ñîíèí ÿã èæèë ¹-òîéãîîð îãò ººð ìàòåðèàëòàéãààð 2 äàõü óäààãàà ãàðñàí. Èíãýýä óã ìàòåðèàëûã ÕªÕ ÒÎËÁÎ ñîíèíû1998.4 ñàðä ¹14(173)-ä ãàðãàñàí áîëíî.
Ýíý ç¿éëèéã áè÷èæ áàéõàä îëîí íàéç íºõºä ìààíü íàäàä õàíäàæ ¿¿íèéã áè÷ýýä ÿìàð ÷ íýìýðã¿é, õýçýý ÷ ¿íýíèéã îëæ ÷àäàõã¿é õàðèí ººðèé㺺 ë äýìèé ç¿éëä îðîîöîëäóóëàõ áîëíî, á¿òýøã¿é ñàíàà, õýðýãã¿é, áîëü ãýäýã áàéëàà. ßìàð ÷ ãýñýí " ýõýëñíýý " äóóñãàõààð øèéäëýý.
Ìàíàé îðîíä ÄÎÕ-òîé õ¿í ãàíöõàí áèé, á¿õ ç¿éë õÿíàëòàíä, îäîî àéõ àþóëã¿é ãýæ ÿðüæ áè÷èöãýýæ áàéñàí ìààíü ñàÿõàí áèëýý. Ãýòýë Êàìåðóíû èðãýíýýñ ÄÎÕ äàõèí õàëäâàðëàñàí ÿâäàë ìºí ë Ẻí øóóãèàí áîëîîä ºíãºðºâ áîëîëòîé.
Èíãýýä ÄÎÕ-òîé 2 õ¿íòýé áîëëîî, îäîî á¿ãäèéã õÿíàëòàíäàà àâñàí, ÄÎÕ-òîé òýìöýõ ¯íäýñíèé õîðîî áàéãóóëàãäñàí, ÿíõíû ýñðýã õàòóó õóóëü ãàðñàí çýðãèéã ñîíñîõîä îäîî äàõèí àéëòã¿é ìýò. Ãýâ÷ Êàìåðóíû èðãýíòýé äºðºâõºí õ¿¿õýí õàâüòñàí, ýíý äºðºâòºé ÿã 81 ýðýãòýé (¿¿íýýñ 53-ûã îëæ òîãòîîãîîä áàéãàà ãýñýí) õàâüòñàí. Ýäãýýð 81 õ¿íýýñ õýä íü õàëäâàð àâñàí, ýíý 81 íü öààøàà õè÷íýýí õ¿íòýé õàâüòñàíûã õýí ÷ ¿ë ìýäíý.Ìàíàé ýìíýëã¿¿äèéí àðèóí öýâýð, áàãàæíû õàíãàëò, îíîøëîãîîíû ÷àäâàð, ìàíàé èðãýäèéí ººðñäèéí óõàìñàð, ñî¸ë, àðèóí öýâðèéí áàéäëààñ ¿çýõýä ÄÎÕ-òîé õ¿íèé òîî õî¸ðîîð õÿçãààðëàãäàõã¿é íü áàòòàé. Èëýðñýí íýã ºâ÷òºíèé öààíà õàëäâàð àâñàí èëðýýã¿é 100 õ¿í áàéäàã ãýñýí ñóäàëãàà äýëõèéä áàéäàã. Àìüæèðãààíû ò¿âøèí ìàø äîîãóóð áàéãàà àëü ÷ óëñ îðîíä ÄÎÕ íü ãåîìåòðèéí ïðîãðåññîîð öààø òàðõàí õàëäâàðëàäàã íü Ìîíãîë îðîíä ìºí ë àäèë áàéõ áîëíî. Áèä ÄÎÕ-òîé õàòóó ÷àíãà õóóëèàð òýìöýõ áèø, õàðèí ÄÎÕ-ûã äýëãýð¿¿ëýõã¿é áàéõ, ò¿¿íýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýäèéí çàñãèéí, ìàòåðèàëëàã, õóóëèéí ìàø ñàéí íºõöëèéã áèé áîëãîõ ãýæ îðîëäîõ íü çºâ áàéõ.
Õàðèí ñàäàð ñàìóóíòàé òýìöýõ òóõàé øèíý õóóëü ìààíü áàðàã ýñðýãýýð ¿éë÷ëýõ áîëíî. Ìàíàéä ÄÎÕ-ûã áàðàã ë ñàäàð ñàìóóí ÿâäàëòàé õ¿íèé ºâ÷èí ìýòýýð áè÷èõ þì. ÄÎÕ-ûí âèðóñýýð õàëäâàðëàãäñàí ¿åä òîäîðõîé íýã ýðõòýí ºâäºíº, ìóóäíà ãýñýí îéëãîëò áàéäàãã¿é áºãººä ºâ÷èí íü ÿìàð ÷ øèíæ òýìäýãýýð èëýð÷ áîëíî. Õàìãèéí ò¿ãýýìýë øèíæ íü æèí àëäàõ, ýöýæ òóðàõ þì. ÄÎÕ-ûí âèðóñ íü òóõàéí õ¿íèé áèåèéí ýñýðã¿¿öëèéã ààæìààð óñòãàäàã òóë óã ºâ÷èí íü ñ¿ðüåý, òýìá¿¿, øàð, óóøèãíû õàòãàëãàà, ýëýã Ẻðíèé ºâ÷èí, õàìðûí õàíèàä ãýõ ìýò ýëäýâ ºâ÷íèé õ¿íäýðëýýð èëýð÷ ºâ÷òºí íü òîäîðõîé õóãàöààíû äàðàà ¿õäýã áàéíà. Åð íü èõýíõ òîõèîëäîëä õýä õýäýí ºâ÷íèé øèíæ òýìäýã èëýð÷ õàìñäàã áàéíà. ªºðººð õýëáýë óóøèãíû ñ¿ðåý áà õàòãàëãààíààñ óóøèã, øàð ºâ÷íººñ ýëýã, í¿äíèé äàðàëòààñ í¿ä ìóóääàã ãýäýã øèã ÄÎÕ-îîð òèéì ýðõòýí ºâ÷èëæ ìóóäíà ãýäýã åðºíõèé îéëãîëò áàéäàãã¿éä ë ÄÎÕ-ûí àþóë îðøèíî. Òóõàéí õ¿íèé ºâ÷èí ýìãýãòýé, õýâèéí áóñ àæèëëàãààòàé ýðõòýí õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ºâ÷èëæ, ìóóäàæ ýöýñò íü ýì÷èëãýý íü ¿ð ä¿íä õ¿ðýõã¿é áàéñààð óëàì õ¿íäýð÷ öààøäàà òºðºë á¿ðèéí ºâ÷èíòºé õàâñàðñààð õ¿íèéã ¿õ¿¿ëäýã àþóëòàé. Ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã áîõèðäñîí ç¿¿ãýýð ñóäñàíäàà òàðèõ, áýëãèéí îëîí хавьтгагчтай áàéõ, áýëãýâ÷ã¿é õàðüöàõ, ÿëàíãóÿà ýð ãîìî çýðýã íü ÄÎÕ-ûí õàëäâàðûã äýëãýð¿¿ëýõ á¿ðýí áîëîìæòîé ãýæ ¿çäýã. Ãýâ÷ ÄÎÕ-ûí âèðóñ àíõ þóíààñ, ÿàæ ¿¿ññýíèéã øèíæëýõ óõààí îäîî õ¿ðòýë îëæ òîãòîîãîîã¿é áàéíà.
ÄÎÕ íü îäîîãîîð ÿìàð ÷ ýì÷èëãýýã¿é áºãººä ºâ÷èëñºí õ¿ì¿¿ñèéí 80-90 õóâü íü òàâàí æèëèéí äîòîð íàñ áàðäàã. Õàðèí ¿ëäñýí õ¿ì¿¿ñýýñ íü 10 æèë ÷ àìüä ÿâàà òîõèîëäîë áèé.Îäîîãîîð õºãæèíã¿é îðíóóäàä õýðýãëýæ áóé ýìí¿¿ä íü õ¿íèé áèåä áóé ÄÎÕ-ûí âèðóñûí õýìæýýã çºâõºí òîäîðõîé õýìæýýíä áàðüæ áàéõ, ººðººð õýëáýë âèðóñ òýýã÷ ìààíü òîäîðõîé õýäýí æèëýýð àìüäðàõ áîëîìæòîé áàéãàà þì. Ãýâ÷ ýíýõ¿¿ ýì÷èëãýý áîëîí ýìèéí ¿éë÷èëãýý, áóñàä äàãàâàð ¿ð íºëººíèé òàëààð ýðäýìòäèéí ñàíàë çºðººòºé ë áàéíà.
ÄÎÕ-ûí âèðóñ íü çºâõºí áýëãèéí çàìààð, öóñààð, èë øàðõààð òàðõàæ õàëäâàðëàäãààñ õ¿í áîëãîí ººðèé㺺 õàìãààëæ ÷àäâàë ýíý ºâ÷íººð õàëäâàðëàõã¿é áàéõ áîëîìæòîé. Òàðâàãàí òàõëûí õàëäâàðëàë, ò¿¿íèé òàðõàöûí õóðä çýðýãòýé õàðüöóóëàõàä ÄÎÕ þó ÷ áèø áºãººä áèä ººðèéí îðíû íºõöºë, áîëîëöîîã çºâººð àøèãëàâàë ÄÎÕ-ûã ãàçàð àâõóóëàõã¿é áàéõ áîëîìæòîé þì.
ßìàð ÷ õàðãèñ õóóëü õ¿íèé çàãàñ íààäóóëàõ õ¿ñëèéã õààæ ÷àäàõã¿é
Èõ Õóðëûí ýðõýì ãèø¿¿ä áèåý ¿íëýã÷äèéí òàëààð õóóëü ãàðãàõ ãýæ 1997 îíû õàâðûí ÷óóëãàí äýýð îðîëäîîä áèå áèåý øîãëîæ èíýýñýýð, õ¿íèé èë ÿðüäàãã¿é õîðèîòîé ç¿éë ìýò è÷èæ çîâñîîð 1997 îíû íàìðûí ÷óóëãàíû ýöýñò ºíººãèéí íºõöºë, áîäèò áàéäàëä îãò òîõèðîîã¿é õóóëü ãàðãàëàà. Óã íü Áààáàðûí õýëäýãýýð " Õ¿í á¿ðèéí ñîíèðõäîã ñýäýâ" áàéìààð. Ãîëëàíäûí Àìñòåðäàìä äýëõèéä àëäàðòàé óëààí ãóäàìæèéã (ýíä çºâõºí ÿíõíóóä áàéäàã) ýðõýì ãèø¿¿ä áóñàä ë õ¿íèé àäèëààð ñîíèðõñîí ø¿¿ äýý. Ãýòýë ÿàãààä ýðõýì ãèø¿¿ä ìààíü è÷èæ çîâîîä, íýã íýãíýýñýý õóëãààä áàéâ. Á¿õ ãèø¿¿ä ìààíü àâãàé, íºõºðòºé㺺 ñåêñèéí òàëààð èëýí äàëàíã¿é ÿðüäàã ë áàéìààð. Õóóëü çîõèîã÷äîä õàëäàæ ÿðüæ áîëäîãã¿é ç¿éë, ñýäýâ ãýæ áàéõ ¸ñã¿é. Ýñâýë åðºíõèé ìýäëýãèéí ò¿âøèí, ñî¸ëûí õýìæýý íü, ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîâñðîë, ¿çñýí õàðñàí, óíøñàí ç¿éë íü äóòàãäààä áàéíà óó.
Õºãæèíã¿é àëü ÷ îðîíä 14-15-òàé õ¿¿õä¿¿ä ýð ýìèéí ¸ñíû òàëààð õîîðîíäîî ÷ºëººòºé ÿðèëöäàã. Ýíý òàëààð àðâàí æèëèéí ñóðãóóëüä íü ÷ õè÷ýýë îðäîã. Õàðèí Ãàíäè ãèø¿¿íèé ñàíàëûí äàãóó îíöãîé äýãëýì, îíö áàéäàë òîãòîîãîîä, õîðüñîí õààñàí õóóëü ãàðãàâàë íü ýñðýã ¿ð ä¿íä ë õ¿ðãýõ áàéõ. ¯íýíäýý ýíý îíöãîé äýãëýì ãýäýã íü íèéãýìä ººðèéí øààðäëàãààð ¿¿ñ÷ õºãæèæ áóé ¿çýãäëèéã õ¿÷ýýð, äàðàíãóéëëûí õàðàíõóé ìóéõàð àðãààð õààõ õîðèõ ãýñýí õóó÷èíñàã ¿çýë þì. Ç¿é íü ÄÎÕ-ûí õàëäâàð äýëãýð÷ áóé øàëòãààíûã íàðèéí ñóäàëæ, ñóäëàõ ÷ ãýæ äýý ¿íýíäýý áàðóóíû õîðèí õýäýí æèë ñóäàëñàí áýëýí ìàòåðèàëûã óíøèæ ¿íýí çºâººð ë îéëãîõ õýðýãòýé. ÄÎÕ-òîé õ¿íèéã ýëäâýýð õàâ÷èí ãàäóóðãàõ, íýð õàÿãèéã íü èëýýð ìýäýýëýõ íü õàðèí á¿ð ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëäýã áàéíà.
Ìàíàé ÄÎÕ-òîé òýìöýõ ¯íäýñíèé çºâëºëººñ óã õî¸ð ºâ÷òºíººñ ºâ÷íºº òàðààõã¿é áàéõ áàòàëãàà àâñàí ãýíý. ßìàð áàòàëãàà âý? ªºð õ¿íòýé õàâüòàõã¿é ãýñýí áàòàëãàà þó. Õ¿íèé ýðõ ºíäºð õºãæñºí îðíä ÄÎÕ-òîé õ¿í íèéãìèéí àìüäðàëä á¿ðýí ÷ºëººòºé îðîëöîæ, õóâèéí àìüäàðëàà ÷ öààø íü õºãæ¿¿ëýõ ýðõòýé áà ÿìàð ÷ áàéãóóëëàãà, õ¿íèé õàðàà õÿíàëòàíä àìüäàðäàãã¿é. Ãýð á¿ëèéí õýí íýã íü õàëäâàð àâñàí, ýñâýë õî¸óëàà ÷ õàëäâàðòàéãààð àìüäàð÷, àæèëëàõ ÿâäàë áàðóóíä èõ áèé. Õýðýâ õàëäâàð àâñàí õ¿íèéã öàãäàà, ïðîêóðîð, ø¿¿õýýñ ÿìàðâàà íýãýí äàðàìò îðóóëæ óëìààð íèéãìýýñ òîäîðõîé áàéäëààð òóñãààðëàâààñ òýä ººðñäèéí ãàíöààðäàë, ãîìäîë, áóõèìäëàà ýðãýýä íèéãýìäýý ãàðãàõ áîëíî. 1920-îîä îíä ÀÍÓ-ä àðõèíû ýñðýã õóóðàé õóóëü ãàðãààä àðõè÷èíòàéãàà òýìöýæ ÷àäààã¿é. Áèä ÿìàð ÷ õàòóó õàðãèñ õóóëü ãàðãààä õ¿íèé çàãàñ íààäóóëàõ õ¿ñëèéã õààæ ÷àäàõã¿é. Øèíý õàòóó õóóëü ãàðñíààð ÿíõíóóä óëàì íóóöãàé äàëä áàéäàëä îðæ èíãýñíýýð òýäíèéã áîëîí ºâ÷íèéã íü èëð¿¿ëýõýä óëàì ò¿âýãòýé áîëæ áàéíà.
Õ¿í òºðëºõòíèé àëü ÷ íèéãýìä ÿíõàí áàéñàí, áàéñààð ÷ áàéõ áîëíî.Ýíý áîë õýí ãóàé ÷ ººð÷èëæ ÷àäààã¿é õóóëü. Õàòóó ÷àíãà õóóëüòàé ÇÕÓ-ä ÷, îäîîãèéí Õÿòàä, Êóáàä ÷, ýðòíèé Ãðåê, Ðîìä ÷, ÷ºëººò åðòºíö ãýãäýõ ÀÍÓ, Àíãëè,ßïîí, Ãåðìàí, Ñèíãàïóðò ÷ ÿíõàí áàéñàí, îäîî ÷ áèé. Ýð íºõ𺺠àðààð íü òàâèáàë öààçëóóëàõ õóóëüòàé ëàëûí øàøèíò îðîíä ÷ áèé. Ýðãýëò õýðýãöýý íü áàéãàà áîëîõîîð äýëõèéä àìüäàðëûí ò¿âøèíãýýð íýãä îðäîã Øâåéöàðüò ÷ õîðüæ ÷àäààã¿é ë áàéíà. ¨ñ æóðàì çàí ñóðòàõóóíû õóâüä ººã¿é, ãýãýýí àðèóí áàéõ ¸ñòîé ñàíâààðòàí, ëàì õóâðàã, óëñ òºð÷èä, öàãäààãèéíõàí, åðºíõèéëºã÷, ñàéä íàð ÷ á¿ãä ë ÿíõàíòàé, ýñâýë ãîìî íàðòàé õîëáîãäñîí ýëäýâ øóóãèàí, ñåíñààö ñêàíäàë áàéäãèéã áàðóóíû àëü ÷ îðíû ýëäýâ ìýäýýëëýýñ îëæ áîëíî.
(Áàãà çýðýã õàäóóðúÿà:Åðºíõèéëºã÷ Êëèíòîíûã äàäëàãûí îþóòàíòàé ýð ýìèéí õàðüöààòàé áàéñàí ìºí õóäàë ìýä¿¿ëýã ºã ãýæ ÿòãàñàí, äàðàìò ¿ç¿¿ëñýí ýñýõ íü ø¿¿õýä íîòëîãäîîã¿é áàéõàä ÀÍÓ-ûí á¿õýë õýâëýë ìýäýýëëýýð, ýíý òóõàé èë òîä äýëãýðýíã¿éãýýð ìýäýýëëýæ áàéíà. Õýâëýëèéí ýðõ ÷ºëºº, äºðºâ äýõü çàñàãëàë ãýý÷ èéì áàéäàã áàéíà. Õàðèí ìàíàéä ø¿¿õýýð íîòëîãäîîã¿é áàéõàä ÿìàð íýã õ¿íèé íýðèéã íü ìýäýýëæ áîëîõã¿é ãýíý. Åðºíõèéëºã÷ Áàãàáàíüä íýã õ¿¿õýíòýé ýð ýìèéí õàðüöààòàé áàéæýý ãýýä áè÷÷èõâýë óã ñýòã¿¿ë÷èéã áàðüæ õîðèîä º÷íººí æèëèéí ÿë ºãºõ áàéõ. Ìàíàéä ø¿¿õ íîòîëòîë º÷íººí õóãàöàà øààðäàíà, îëîí ÷ øàò äàìæëàãà áèé. Ýíý çàâñàð àëü íýã øàòàíä íü õóóâèëäàí õàõóóëüäààä õýðýãòíèéã ãýìã¿é áîëãîæ îðõèäîã ø¿¿ äýý. Õýâëýëèéí ýðõ ÷ºëººíä èõýýõýí ýìçýãëýýä áàéãàà ãîë õ¿÷èí áîë ººðñ人 äóëìèãõàí õóóëèà çºð÷èæ áàéäàã ýðõ ìýäýëòýé äàðãà íàð, ìºí㺠õºðºíãºòºé óëñ þì.)
Ìýðãýæëèéí ÿíõíóóä áîë àðõè óóæ, àãñàí ñîãòóó òàâüäàãã¿é, õóëãàé äýýðýì õèéæ ãàé òàðèõã¿é, õ¿í àëàõã¿é , êëèåíòýý õóóðàõãóé, çºâõºí õîîðîíäîî òîõèðñîí, òîãòñîí ¿íýýð áèåý õóäàëääàã óëñ. ¯¿íèéã áàðóóíû èõýíõ îðîíä öýâýð õ¿íèé ýðõèéí àñóóäàë ãýæ ¿çäýã. Áàðóóíû îðíóóäàä ÿíõíóóä ººðñäèéí ýðõ àøãèéã õàìãààëäàã ÿíõíû õîëáîî ãýõ ìýò ìàíàéõààð áîë ¯Ý øèã çîõèîí áàéãóóëàëòòàé áàéäàã. Áèä ñàÿ ãàðñàí õóóëèíäàà íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿¿õäèéã ñàäàð ñàìóóí ÿâäëààñ õàìãààëàõ, òýäýíä ýëäâèéí íîì, êèíî, ñýòã¿¿ëèéã ¿ç¿¿ëýõã¿é çàðàõã¿é, ñóðòàë÷èëàõã¿é áàéõ, áèåý ¿íýëýõ ÿâäëûã èë, òîäîîð ãóäàìæèíä ãàðãóóëàõã¿é áàéõ òàëààð èë¿¿ àíõààðñàí áîë çîõèõ áàéñàí. Îäîî ìàíàé êèíî òåàòð, ïîäâàë äàõü âèäåî ñàëîíä æèíõýíý ïîðíî êèíîã ÿìàð÷ íàñíû õ¿¿õäýä õàìààã¿é ¿ç¿¿ëæ áàéíà. Ñàÿõàí ñåêñ õýðýãñëèéí äýëã¿¿ð íýýæ, ò¿¿íèéãýý çóðàãòààð ñóðòàë÷èëëàà. Õóäàëäàã÷ íü ººðºº çîâîîä çàðàõ ãýæ áàéãàà ç¿éëýý ÷ òîäîðõîé òàéëáàðëàñàíã¿é. Ç¿é íü ¿¿íèéã çóðàãòààð áóñ äýëã¿¿ðò î÷ñîí íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íä ë ñóðòàë÷èëìààð. Õºãæèíã¿é îðíû êèíî, íîì á¿ðèéí ýõýíä òýäýýñ äýýø íàñíû õ¿¿õýä (8.12. 15. 18. 21 ãýõ ìýò) ¿çýõèéã çºâøººðíº ãýæ íàñ çààñàí áàéäàã.
Ýìñèéí õ¿ðýëýí õýðýãòýé þó, õýðýãòýé ! 54 õóâü íü èíãýæ ¿çæýý.
Ñàÿõàí "Ýìñèéí õ¿ðýýëýí" õýðýãòýé þó ãýñýí ÍÕÇ-íû ñóðãàëò ñóäàëãààíû òºâººñ ÿâóóëñàí ñàíàë àñóóëãàä õàìðàãäàãñäûí 45,2 õóâü íü ýðýãòýé, 54,8 õóâü íü ýìýãòýé áàéñíààñ ¿çýõýä ¿íýõýýð ãàéõàëòàé ¿ð ä¿í ãàð÷ýý. Îäîîãèéí íèéãýìä áóé ýðýëò õýðýãöýý íýëýýä áîäèòîéãîîð òóñãàëàà îëæýý. Èéìýýñ áóñàä îðíû æèøãýýð äýëõèéí õàìãèéí àíõíû ìýðãýæèë áîëîõ ÿíõíûã àëáàí ¸ñîîð çºâøººð÷ Óëààíáààòàð õîòîä ÿíõíû ãàçàð (ýìñèéí õ¿ðýýëýí) íýýõ õýðýãòýé. ¯¿íèéã çîõèîí áàéãóóëàõàä óëñààñ íýã ÷ òºãðºã ãàðàõã¿é. Îäîîãîîð àëáàí áóñ ÿíõíû ãàçàð áîëîîä áàéãàà “çî÷èä áóóäëóóä” ìààíü ººðñ人 ¿¿ä õààëãàà íýýãýýä ë ºãíº. Àëáàí ¸ñíû ÿíõàíòàé áîëñíîîð áýëãèéí çàìûí ºâ÷èí, ÄÎÕ-òîé òýìöýõýä õàðèí ÷ àìàð, õàìààã¿é èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áîëíî. Àëáàí ¸ñíû á¿ðòãýë ñóäàëãààòàé áîëñíîîð áèåý ¿íýëýã÷äèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàëä õÿíàëò òàâèõàä äºõºìòýé, óëñûí ÿäàðñàí òºñºâò ÷ èõ õýìæýýíèé òàòâàð îðíî. Õ¿÷èíãèéí õýðýã áàãàñíà. Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãûí çàðèì àæèëòíóóä ÷ ÿíõàíòàé òýìöýõ íýðèéí äîð óëñûí óíàà, áåíçèí çàðæ, òýäíèéã áàðèâ÷ëàí ìºí㺠òºãðºã, ýýìýã áºãæèéã íü õóâüäàà àâàí, òààëàãäñàí íýãòýé íü ýðõ ìýäýë, àëáàí òóøààëàà àøèãëàí àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëæ õàâüòàõ, õàðüöàõ õ¿ì¿¿í áóñààð äîðîìæëîõ íü áàãàñ÷, öàãäààãèéí àæèëòíóóä æèíõýíý ýð¿¿ãèéí ãýìò õýðýãòýíòýéãýý òýìöýõ áîëîìæòîé, öàãòàé, çàâòàé áîëíî. Îäîîãîîð ïèã ä¿¿ð÷èõýýä áàéãàà øîðîíãóóä áàãà ÷ àòóãàé ÷ºëººëºãäºõ ë áàéõ äàà.
Åð íü ÓÈÕ-ûí 1998 îíû õàâðûí ÷óóëãàí äýýð ýíý õóóëèà äàõèí ýðãýæ õàðæ ¿çâýë ç¿ãýýð áîëîâ óó. Íýãýíò ýðýëò õýðýãöýý íü áîäèòîéãîîð îðøèæ áóé íü èë áîëñîí òóë íèéë¿¿ëýëò íü ÷ áàéõ áîëíî. Ãýõäýý ýìñèéí õ¿ðýýëýí áàéãóóëàõäàà ãîë íü áóñ õàðèí ¿¿íèéã õîðèãëîñíîîð òºðºë á¿ðèéí ãýìò õýðýã, õýýë õàõóóëü èõñýõ áýëãèéí çàìûí ºâ÷èí, ÄÎÕ óëàì äýëãýðýõ õàíäëàãàòàé áîëîîä áàéíà. Õýðýâ ñºðºã äàãàâàð áàéõã¿é áºãººä õóóëü ãàðñíû äàãóó ë õ¿¿õí¿¿ä ìààíü áèåý ¿íýëýõýý áîëüæ, òýäíýýð ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä ÷ áàéõã¿é áîë÷èõâîë ¿íýõýýð ñàéõàí. Äààí÷ ýíý íü êîììóíèçì øèã ¿ë á¿òýõ ÿâäàë. Áèäíèé áóçàð ìóóõàéãààð îéëãîîä áàéãàà èæèë õ¿éñòýíòýéãýý ÿâàëäàõ áóþó ãîìî íü ñàäàð ñàìóóí ç¿éë îãò áèø áºãººä øàëòãààí íü òóõàéí õ¿íèé òàðõèí äàõü ººð÷ëºëòòºé õîëáîîòîé áàéäãèéã ìàíàé ýðäýìòýí äîêòîð, ñåêñ ñóäëàà÷èä ìààíü ìýäñýí áàéìààð þì. Ãàìáóóø, Íàðàà íàðûã áàðüæ, õîðüæ, òîðãîõã¿é áàéãàà íü òýäíèéã õóóëèàð õ¿ëýýí çºâøººðñºí ãýñýí ¿ã. Íýãýíò çºâøººð÷ áàéãàà òóë õóóëèéã íü ãàðãàõ íü ç¿éòýé. Áàðóóíä ãîìîã àíõ ìºí ë õîðèãëîõ ãýýä äèéëýýã¿é òóë 1970,80 îíîîñ àðãà áóþó õ¿ëýýí çºâøººð÷ýý. 1970-ààä îíû ¿åýð Íüþ-Éîðêò ýð, ýì ãîìî íàð ýðõýý õàìãààëàõààð àíõ æàãñàæ ýíý íü óëìààð æèë á¿ð òýìäýãëýäýã áîëîí ºðãºæèæ, îðîí á¿ðèéí ãîìî íàðûí áàÿð áîëæýý. Àíõ æàãññàí ãóäàìæíû íü íýðýýð "Õðèñòîôåð ñòðèò äýé " ãýæ íýðëýãäæýý. Ñêàíäèíàâûí çàðèì îðîí áîëîí Ãîëëàíäàä èæèë õ¿éñòí¿¿ä õîîðîíäîî àëáàí ¸ñîîð ãýð á¿ë áîëæ áàòëóóëàõûã çºâøººðäºã áàéíà. Ýäãýýð õ¿ì¿¿ñ íü ¿¿íèéãýý õýíýýñ ÷ íóóæ õààäàãã¿é áºãººä íèéãìèéí àìüäðàëä áóñàä õ¿ì¿¿ñòýé èæèë ýðõòýé îðîëöäîã áîëíî.Øâåéöàðò áàðàã çàñðàøã¿é àðõàã õàð òàìõè÷äàä óëñààñ õºðºí㺠ãàðãàí, òýäýíä ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã íü ýì÷èéí õÿíàëòàí äîîð òàðüäàã áàéíà. Àðõàã õàð òàìõè÷èä ìàíñóóðóóëàõ áîäèñîî õóäàëäàí àâàõ ìºí㺠îëîõûí òóëä ÿìàð ÷ ãýìò õýðýã õèéõýýñ áóöäàãã¿é áºãººä ¿¿íèé õîð óðøèã íü óëñààñ òýäýíä çºâøººðºëòºé, õÿíàëòòàé òàðüñíààñ õàâüã¿é èõ áàéäàã áàéíà. Ãîëëàíäàä õàð òàìõèíû òºðëèéí õàìãèéí áàãà àþóëòàé ìàíñóóðóóëàõ áîäèñûã òîäîðõîé äýëã¿¿ð¿¿äýä ( coffee shop ) çàðæ òýíäýý õýðýãëýõèéã çºâøººðäºã .Ýíý ìýò÷èëýíãýýð àðä÷èëàë ºíäºð õºãæññºí îðîíä ÷ ººðèéí "äóòàãäàë" áàéäàã. Ãýâ÷ õ¿í òºðºëõòºí îäîîãîîð ¿¿íýýñ èë¿¿ãýýð õ¿í àðäàà õàìãààëñàí áèåý ¿íýëýõèéã, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ õýðýãëýõèéã, ººðñäèé íü öýâýð óõàìñðààð áîëèóëñàí òèéì àðèóí ñàéõàí íèéãýì îëæ ÷àäààã¿é ë áàéíà.
Ýìýãòýé õ¿íèé ãàð ö¿íõýíä áýëãýâ÷ ÿâàõûã ýð íºõºð íü ÷, öàãäàà íü ÷ Ìîíãîëä îéëãîõã¿é.
Îäîîãèéí áàéäëààð áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿ä ìààíü áèåäýý áýëãýâ÷ îãòõîí ÷ àâ÷ ÿâäàãã¿é áºãººä öàãäààä áàðèãäàõ ¿åä "ÿíõàí" ãýñýí áàòàëãààòàé ýä ìºðèéí áàðèìò áîëäîã àþóëòàé. Ãýòýë òýð õºãæèíã¿é îðíóóäàä áèåý ÄÎÕ, áýëãèéí çàìûí ºâ÷íººñ õàìãààëàõûí òóëä áýëãýâ÷èéã õýçýý ÿìàãò áèåäýý àâ÷ ÿâàõûã òîì õ¿íä,10 æèëèéí õ¿¿õäýä ÷ çºâëºäºã, ñóðòàë÷èëäàã áàéíà. Àéëûí æóðàìò ãýðãèéä ÷ ýíý íü õàìààòàé áºãººä òóñëàõ õ¿íã¿é ýñýðã¿¿öýýä ÷ íýìýðã¿é õ¿÷èíä¿¿ëýõ áàéäàëä îðñîí ¿åä èë¿¿ çîäóóëàõ, ìàãàäã¿é àëóóëàõ ÷ àþóëòàé òóë áýëãýâ÷ýý õýðýãëýæ õàâüòàõûã çºâºëäºã. Ãýòýë ºíººäðèéí ìàíàé íºõöºëä áèäíèé ñî¸ëûí ò¿âøèíä ýìýãòýé÷¿¿äèéí ãàð ö¿íõýíä áýëãýâ÷ áàéõûã ýð íºõºð íü ÷ îéëãîõã¿é, öàãäàà ÷ ÿëãààã¿é. Áàðóóíä áàÿí õºãøèí àâãàé íàðò áèåý ¿íýëäýã ýð÷¿¿ä ÷ áàéäàãèéã ìîíãîë÷óóä áèä îäîîõîíäîî îéëãîõã¿é áèç. Ãýõäýý ìàíàéä ñòèïòèç ¿ç¿¿ëäýã áîëëîî. Ñòðèïòèç ìèññ õî¸ð ÷ óäàà øàëãàðóóëëàà.
1998 îíä ôîòî ñòðèïòèçèéí ìèññ øàëãàðóóëíà, ñåêñ õýðýãëýëèéí äýëã¿¿ð áèé," Èæèë õ¿éñòýí ", 'Àäàì Åâà " æ¿æèã òàâèãäëàà. Áýëãýâ÷èéã ÷ºëººòºé ñóðòàë÷èëæ çàðäàã áîëëîî.Èíãýæ ñåêñ õóâüñãàëûã áàãà áàãààð õèéæ, õóóëü ä¿ðìýíäýý ººð÷ëºëò îðóóëæ, õ¿¿õäýä áàãààñ íü ýð ýìèéí ¸ñûã çºâººð îéëãóóëæ õè÷ýýë çààæ, ìàíàé èðãýäýä ñåêñèéí òàëààð çºâ ìýäýýëýë ìºí ºã÷ ýõýëáýë ýöýãã¿é õ¿¿õýä òºðºõ íü áàãàñ÷, ãýð á¿ë ñàëàëò, òýíýìýë áîëîí òàðàíøåéíû õ¿¿õä¿¿ä ìààíü ÷ áàãñàõ áîëîâ óó. ßíõàíûã õ¿ëýýí çºâøººðñíººð òýä áýëãýâ÷èéã õýðýãëýõ ýðõ, ¿¿ðýãòýé áîëæ, áýëãèéí çàìûí áîëîí ÄÎÕ òàðõàõ àþóë ÷ áàãàñ÷, õ¿÷èíãèéí õýðýã ÷ ýðñ áóóðäàã æàìòàé.
Áèåý ¿íýëýã÷ 50 ãàðóé õ¿¿õýíòýé óóëçàæ ÿðèëöàõàä çºâõºí ìºí㺠îëîõûí òóëä ë áèåý ¿íýëäýã ãýíý. Èõýíõ íü àìüäàðëûí õ¿íä íºõöºëä áàéäàã ýöýã, ýõ ãýð îðíîî òýæýýäýã, ìýðãýæèëã¿é, àæèëã¿é, íºõºðã¿é, õ¿¿õýäòýé õîöîðñîí, ºðõ òîëãîéëäîã, çàõ çýýëèéí ¿åä õºëºº îëæ ÷àäààã¿é õ¿ì¿¿ñ áàéíà. 12 ,13 íàñàíäàà àõ, ýöýãòýý õ¿÷èíä¿¿ëæ ãóòàð÷, ýíý àìüäðàëä îðñîí ÷ õ¿í áàéíà. Çàðìûíõ íü ýöýã, ýõ, àõ ä¿¿ñ íü ººðèéã íü õààíààñ ÿàæ ìºí㺠îäãèéã ìýääýã ãàäàðëàäàã ÷ õ¿¿õí¿¿ä áàéëàà. ͺõºð íü àâãàéãàà çàðäàã ÷ ÿâäàë áèé. Ýíý 50 ãàðóé õ¿¿õíýýñ áîëîìæèéí àìüðàëòàé ãàíöõàí õ¿¿õýí áàéñàí áºãººä òàíñàã àìüäàðëûí òºëºº áèåý ¿íýëäýã ãýíý. Õàðèí ñàäàð ñàìóóíä äóðòàé áýëãèéí äîíòîéãèéí òóëä èíãýæ ÿâäàã ãàíö ÷ õ¿¿õýí äàéðàëäñàíã¿é.
Áèåý ¿íýëýýä ë áàÿæààä õºðºãº ìºí㺠õóðààñàí õ¿í äàéðàëäñàíã¿é. 15 íàñòàé ñóðãóóëèéí õ¿¿õäýýñ 40 ãàðñàí àâãàé ÷ áàéíà. Æèðýìñýí õ¿í ÷ áàéíà. Áèåý ¿íýëýæ ìºí㺠îëîõ íü îäîîãèéí íºõöºëä ¿íýõýýð àìü ä¿éñýí àæèë áºãººä ãóðâàí ãë àþóë áèé. ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ \ êëèåíò \ íü çàðèìäàà ýð¿¿ë ñîãòóó íàéç íàðòàéãàà íèéëæ õ¿íã¿é ãàçàð çîäîõ, á¿ãäýýðýý õ¿÷èíäýõ, ìºí㺠òºãðºã, ýýìýã, áºãæ, õóâöàñûã íü äýýðýìäýõ àþóë áèé. Èõýíõ ÿíõàí õ¿¿õí¿¿äèéã ýðõøýýëäýý áàðüæ àòàãäàã, òýäíèéã çîäîæ ìºíãèéã íü àâäàã, äóðòàé öàãòàà ººðñ人 õýðýãëýäýã áîññóóä íü á¿ð ÷ àþóëòàé. Ýäãýýð áîññóóä íü ºäºð á¿ð äàðàìòëàõ òóë õýí íýãíèé íü ýðõøýýëä îðæ, îðëîãûíõîî 70-80 õóâèéã ºãºõººñ àðãàã¿é. Íýãýíò ººðºº õóóëü çºð÷ñºí òóë öàãäààä õýëýýä ÷ íýìýðã¿é. Õîõü ÷èíü ìóó ÿíõàí ãýýä õýäýí òºãðºãèéã íü àâààä õîðüæ îðõèíî.Õîîë óíäã¿é 24 öàã õîðèõ áîë ýí¿¿õýíä. Çàðèì öàãäàà íü øîðîíä õèéíý, çóðàã àâíà, çóðàãòààð ãàðãàíà, áàðèâ÷ëàíà ãýõ ìýòýýð àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëæ áàéãààä õàâüòàæ îðõèíî. Êëèåíò áîññîîñîî èë¿¿ãýýð õàðèí öàãäààãààñ àéíà. Ñààä õàâèàð ýðãýëääýã ýäãýýð õ¿¿í¿¿äèéã çîõèöóóëäàã ìºí㺠îëäîã ñàéí äóðûí îëîí " ìýðãýøñýí" öàãäàà áàéõ áºãººä ò¿¿ãýýð ýðãýëäýõ òóðøëàãàã¿é êëèåíò¿¿äèéã ñîãòóó õàëàìöóó áîëîâ÷ ãýìã¿é íýãèéã ÷ æóðàìëàí ìºí㺠òºãðºãèéã íü àâ÷ òîðãîíî. Ýíý àæèëëàãààíä öàãäààãèéí ä¿ðýìò õóâöàñ ºìññºí, ýñâýë öàãäààãèéí ¿íýìëýõ ¿ç¿¿ëñýí õýí ÷ õàìààã¿é îðîëöîíî. Õàðèí ¿íýíõ¿¿ òàíõàé, çýðëýã çàëóóñ, áîññ íàðûã öàãäàà áàðàã ÿàõ ÷ ¿ã¿é.Òýä ÷ öàãäààòàé ÿàæ õàðüöàõàà ìýäíý.
Ñààä õàâèàð õ¿¿õýí çàðäàã áîññóóä ãýâýë Ò¿ìáýý, Òóëãà, Áîðîî, Ìàëèà, æóäî Îþóíàà, îãîðõîé Áàòñàéõàí, Òºãºëäºð, Æàðãàëñàéõàí àâãàé Ýíõòóÿàãèéí õàìò, îíãîðõîé Ñ¿õýý, çàéñàíãèéí Áÿìáàæàâ, Çàéñàíãèéí Áàæãàà, Ñýòýðõèé Ìàíëàéí ä¿¿ Õóÿãàà àâãàé Îòãîíáàÿðûí õàìò, á¿ä¿¿í Çàÿà, Íåê áóþó Íýðã¿é, Õàñàà, Ñ¿õáààòàð ãýõ ìýò õàìãèéí çýðëýã àþóëòàé íü Ìàãíàé, Øàðàà, Æèæãýý, æóäî Áîëäìàà, ýð¿¿ Àðèóíçóë, ñýòýðõèé Ìàíëàé, öàãäàà áàéñàí Áåê íàð áîëíî.Çàðèì áîññ íü õ¿¿õíýý êëèåíòòýé íü õàìò çî÷èä áóóäàëä õ¿ðãýæ ºãººä ãóòëûã íü òàéëààä ÿâ÷èõíà. Öàãèéí äàðàà ýðãýæ èðýýä äàõèæ ñààä ðóó äàãóóëàí ÿâíà. ªºðñ人 äóðòàé öàãòàà õýðýãëýíý. Çàðèì íýã íü õ¿¿õí¿¿äýý ýõýëæ ººä íü òàòíà \ õóâöàñëàõ, õîîëëîõ, áàéðòàé áîëãîõ ãýõ ìýò\ . Èíãýýä ºðòºé áîëñîí õ¿¿õýí íü ººä íü òàòàñàí áîññäîî ¿éë÷ëýõýýñ ººð àðãàã¿é. Ãýâ÷ èéì óõààíòàé, ñàéí áîññ õóðóó äàðàì òóí öººí. Æèøýý íü æóäî Áîëðîî áîë áîññóóä äîòðîîñîî õàìãèéí ãàéã¿é íü. ßíõàí õ¿¿õí¿¿äòýéãýý áàðàã ë íàéç øèã õàðüöàíà.
Ãýòýë 1998 îíû 3äóãààð ñàðûí....ºäðèéí çóðàãòûí ìýäýýãýýð "ßíõàí çàðäàã ëóò àþóëòàé õ¿íèéã áàðüëàà" ãýæ öàãäàà èõ ë ñ¿ðæèí ìýäýýëæ áàéõ þì. Óã íü äýýðõ áîññóóäûí òóõàé 2-3 æèëèéí ºìíººñ áèä á¿ãä ë ìýäýæ áàéñàí. Ãýòýë îäîî ë áàðüæ áàéãàà íü ÖÁ-ûí àæèë ÿìàð áàéãààã áàñ ë õàðóóëæ áàéãàà þì. ßàõëààðàà äýýðõ áîññóóäûí õàìãèéí ãàéã¿é íü áàðèãäààä , òîì÷óóä íü, çýðýëã¿¿ä íü, ìºíãºòºé íü ñóãàð÷ ¿ëäýýä áàéíà âý? Äóíäàæ ÿíõàí ºäºðò 15.000 òºãðºã, \ýêñïðåññ 2000-3000, íýã öàãààð 4000-5000, õîíîãò 12.000-15.000 òºãðºã \ áîññ õ¿í 80.000-100.0002ûã îëíî. Î÷äîã çî÷èä áóóäëóóä íü ãýâýë Àÿí÷èí, Àìåðèêàí, Õàðàà, Íýãäýë÷èí, Ãàí çàì, Õèë÷èí, Àíàð, Óëààí õàðø, ×èíãýëòýé, Ñòàäèîíû áóóäàë, Ìàíäàë, Òýýâýð÷äèéí áóóäàë, Àíàãààõûí ãóðàâäóãààð áàéð, Ç¿÷è, Áàéãàëü, Êèíî ¿éëäâýðèéí äýðãýäýõ áóóäàë, Õ¿ëýã ãýýä 60-70 áóóäàë áèé. Èõýíõ áóóäëóóäàä õîíîõîä òàñàëáàð îãò ºãºõã¿é , æèæ¿¿ð íü õóâüäàà îðîëãîî àâàõûí òóëä àæèë ýõëýõýýñ ºìíº 6-7 öàã ãýýä ë õººí. Òýð áîëãîí öàãààí äààâóó áàéõã¿é. Áàéñàí ÷ èõýíõ íü õ¿éòýí óñòàé. Ñààä õàâèàð õ¿¿õýí çàðäàã áîññóóäààñ ãàäíà ÷èõýýñ õèéäýã óëñ ÷ áèé. Ýíý íü ìàøèíä ÷èõýõ ãýäýã ¿ãíýýñ ãàðñàí áîëîëòîé. Ýä íü òààëàãäñàí ýçýíã¿é õ¿¿õíèéã øóóä ìàøèíä ÷èõýæ àâ÷ ÿâààä õ¿÷èíä÷èõýýä, õàìàã þìûã íüäýýðýìäýýä ýçã¿é ãàçàð õàÿàä ÿâíà. Äîëîî íàéìàí õ¿íä õ¿÷èíä¿¿ëñýí ýñýðã¿¿öýýä õàìàã áèå íü õºõ íÿö áîëòîë çîäóóëñàí ÿâäàë íýëýýä áèé. Áèå íü ãàéã¿é áîëîõîîð õè÷íýýí àéæ áàéñàí ÷ ìºí㺠îëîõ ãýæ äàõèàä ë Ñààä õàâèàð ýðãýëäýíý. Öàãäààä áàðèãäñàíààñ äîëîî, íàéìàí õ¿íä õ¿÷èíä¿¿ëýõ íü äýýð ãýíý. Áîññóóä íü õ¿¿õýí çàðàõààñ ãàäíà ýçýíã¿é øèíý õ¿¿õíèéã " ÷èõýæ " ë îðõèíî. Áèåý ¿íýëýã÷ äîòîð õýäýí ä¿¿ðãèéíõýý öàãäààã ãàäàðëàäàã, òýäýíòýéãýý õàâüòñàí, õýä ãóðâàí þì àòãóóëñàí àëü ÷ áîññîä õàðüÿàëàãääàãã¿é ÷ õ¿¿õýí áèé. Ãýâ÷ ìàø öººí.
Öàãäàà íàð áèåý ¿íýëýã÷äèéã õýðõýí äàðàìòàëäàã âý?
Øèíý õóóëü ãàðñíààð áèåý ¿íýëýõ àæèëëàãàà óëàì íóóöãàé çîõèîí áàéãóóëàëòòàé áîëæ òºðèéí àëáàí õààã÷ öàãäààòàé õóéâàëäàõ õýýë õàõóóëü ºãºõ, óëìààð ìàôè ìàÿãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòàä ººðèéí ýðõã¿é øèëæèõ áîëîîä áàéíà. ßã ºíººäðèéí áàéäëààð ÿíõàí õ¿¿õí¿¿ä õýä ãóðâààðàà íèéëæ, îðëîãî áàãàòàé çî÷èä áóóäëûí ºðººã õºëñºëæ " àæëàà " ÿâóóëäàã áîëæýý. ªíººãèéí íºõöºëä áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿ä çàëèëàíãèéí ãýìò õýðýã õèéõã¿é ãýñýí áàòàëãàà áàéõã¿é áºãººä ÿíõàí íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ íàðààñàà, õàðèí òýä íü ÿíõíààñàà òîäîðõîé õýìæýýãýýð àéäàã áàéíà. Àëáàí ¸ñíû òîäîðõîé áàéðòàé ÿíõàíòàé áîëáîîñ ñîãòñîí, óíòñàí, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéíõýý ìºíãèéã àâ÷ çóãòñàí ÿâäàë ãàðàõã¿é áîëîâ óó! Õ¿í àëàõ, õ¿íèéã çîäîõûã õ¿íòýé õàâüòàõòàé àäèëòãàí øèéòãýí õîðüæ áîëîõ óó ? Íýã íü õ¿íèéã õîõèðîîæ áàéíà, íºãºº íü õ¿íèé õ¿ñëèéã õàíãàæ áàéãàà þì áèø ¿¿ !
Õ¿íèé ýðõèéã ÷óõàë÷èëäàã õºãæèíã¿é îðíóóäàä ýìýãòýé õ¿íèéã ñåêñèéí òàëààð øîãëîõ, òîãëîõ, äîðîìæëîõ, ÿìàðâàà íýãýí äàðàìòàíä îðóóëàõûã õóóëèàð õàòóó ÷àíãà õîðèãëîñîí áºãººä øèéòãýë, ÿë íü õàòóó áàéäàã. Ñàéä, ñàÿòàí õýí ÷ òýð æèøýý íü íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà õ¿¿õýíòýéãýý õàâüòàõ ãýæ øóóä áà øóóä áóñ ÿìàðâàà íýãýí îðîëäëîãî õèéñýí íü íîòëîãäâîë õýäýí æèëýýð õîðèõ áóþó õýäýí ñàÿ äîëëàðààð òîðãîæ áîëäîã. Õàðèí ìàíàé ýíý õóóëèàð áèåý ¿íýëýã÷ õýíèéã ÷ áîëîâ ÿàæ ÷ äîðîìæëîõîä áàðàã àéõ ç¿éëã¿é áîëæýý.ßíõàí ÷ ãýñýí ýðõýý õàìãààëóóëààã¿é õ¿í áàéìààð. Áèäíèé ÿðèàä òóíõàãëààä áàéãàà äàãàíà, ìºðäºíº ãýñýí õ¿íèé ýðõèéí òóíõàãëàë ìààíü ÿàâ. Öàãäààãèéí àæèëòíóóä áèåý ¿íëýã÷äèéã ÿàæ æóðìàëäàã, áàðèâ÷èëäàã, õýðõýí õîðüæ øèð¿¿íýýð õàðüöàæ äîðîìæèëäãèé㠺㿿ëüå. Öàãäàà áàðèãäàõ, òîðãóóëàõ, õàðààíä íü îðîõ, òýäýíòýé ÿìàð íýã õýìæýýãýýð îðîîöîëäîõ íü áîññîä ìºí㺺 àëäàõ, ìàøèíä ÷èõ¿¿ëæ õ¿÷èíä¿¿ëýõýýñ äîëîîí äîð ãýíý. ßëàíãóÿà ýìýãòýé öàãäàà íü ýðýãòýéãýýñýý èë¿¿ àÿóëòàé, øèð¿¿í äîðîìæèëæ õàðüöàíà. ¯ñ ãýçýãíýýñ íü òàòàæ çóëãààõ áîë ýí¿¿õýíä. Õàðèí ýðýãòýé öàãäàà íü ÿàæ èéãýýä õàâüòàõàà áîäíî. Íýã í¿ä¿¿ë÷èõâýë þì íýãýýð äóóñàõã¿é. Ýìä íü áàðèãäñàíààñ ýðä íü áàðèãäâàë " äàðóóë÷èõààä " ÿâ÷èõ áîëîìæòîé.Ýìûû íü ÿëãààã¿é ìºí㺠ë àâààä ÿâóóë÷èõíà. Ãàðûí äîîðõè õ¿íòýé \ êëèåíòýé õýëæ áàéãàà þì \ áîëæ ë ºãâºë áýëãýâ÷ õýðýãëýíý. Õàðèí öàãäàà áîë àëü áîëîõ õýðýãëýõã¿éã áîääîã ãýíý. Íýãýíò ýðõýíä íü îðñîí òóë ñàíààã íü äàãàõààñ ººð àðãàã¿é. Õóðäàí ñóëëàãäàõûí òóëä, öàã àëäàõãóéí òºëºº \ öàã àëäâàë êëèåíòýé àëäàíà \ õýäýí ìÿíãàí òºãðºã ºãººä, ýñâýë íýã õàâüòààä õóðäàí ñàëàõ íü äýýð. Òýãýõã¿é áîë \ çóóíà \. Çàðèì öàãäàà áèåý ¿íëýã÷äèéã òîðãîîä òîðãóóëèéí òàñàëáàðàà óíøèõûí àðãàã¿é áîëòîë íüæèæèãõýí óðæ ºãíº. Îãò òàñàëáàð ºãäºãã¿é ÷ öàãäàà áèé.Öàãäààãèéí øàëãàëòòàé äàéðàëñàí õ¿¿õí¿¿ä õ¿ññýí ìºíãèéã íü ºã÷ òîðãóóëèéí õóóäàñ àâñàí áîëîîä õóðäõàí ñàëàõàà áîäíî. Ýñ òýãâýë íýãæèæ á¿õ ìºíãèéã àâàõ àþóëòàé. Õ¿ññýíèéã íü ºã÷èõººä, áèåë¿¿ë÷èõýýä õóðäàí ñàëàõã¿é áîë òýðíýýñýý èë¿¿ãýýð õîõèðîõ òóë àðãàã¿é áèç. Òºëºõ ìºíãºã¿é, òàíèë òàëã¿é, öàãäààäàà òààëàãäàõààð öàðàé ç¿ñã¿é, ýñâýë õàâüòàõ ãýñýí ñàíàëûã íü çºâøººðººã¿é áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿äèéã áàðààí çàõûí äýðãýäýõ õàÿã òîãòîîõ áóþó 111-ä 7-30 õîíîãîîð õîðèíî. Óã áàéöààã÷äàà 15-20 ìÿíãûã ºã÷èõâºë çà ÿàõàâ íýã óäààäàà ãýýä ñóëëà÷èõíà. Õîðèãäîõ óëñûí ôîòî çóðãèéã àâ÷ íýð ãýðèéí õàÿã çýðãèéã á¿ðòãýíý.Áèåäýý áè÷èã áàðèìòàà áàðàã àâ÷ ÿâäàãã¿é òóë èõýíõ íü íýð õàÿãàà õóäëàà õýëíý. 111-ä òýäíèéã æèíõýíý äýãëýæ ºãíº. Íà𠺺ä õàðàõ, íîìõîí çîãñîõ, æàãñààëûí áýëòãýë \ ÿíõíóóäûí æàãñààë áýëòãýæ áàéãàà áèø, ýíý ÿìàð õýðýãðýé þì áý? \ õèéõ, ãàëóóí öóâààãààð àëõóóëàõ, ã¿éëãýõ \ áèåèéíõ íü þì èðñýí ¿åä ÷ ÿëãààã¿é \ çýðýã ç¿éë õèéíý. Îðíû öàãààí õýðýãëýë áàéõã¿é òóë ºìññºí õóâöàñòàéãàà á¿õëýýð óíòàíà. Òýíä áàéõ õóãàöààíä õîîë óíä, öàõèëãààí, óñ, áàéðíû òºëáºðò íýã õ¿íýýñ õîíîãò 200 òºãðºã àâíà. Èë¿¿ã óëñûí òºñ⺺ñ ãàðãàíà. Òýíä 7, 14, 30 õîíîõäîî áèåý ¿íëýã÷èä ìààíü çàñðàõ áèø õàðèí Ìîíãîëûí øîðîãèéí á¿õèé ë øîðîíãèéí íýãýí àäèëààð òîäîðõîé äàìæàà ä¿¿ðãýæ, ìýäëýãýý äýýøë¿¿ëýýä ãàðäàã áàéíà. ĺíãºæ ãàðñàí ºä𺺠ëìºí㺠îëîõ ãýæ ñààä õàâèàð ýðãýëäýíý. 111- ä õîðèãäîæ áóé íàéçûíõàà õî¸ð íÿëõ õ¿¿õäèéã íü õàðààä õîöîðñîí ýõýä íü ò¿ëýý, í¿¿ðñ, õîîëîíä íü çîðèóëæ ººðèéí îëñîí ìºíãºíººñºº ºí溺ä 3000-5000 òºãðºã ºãäºã ýíýðýíã¿é á¿ñã¿é ÷ òàààðàëäàæ áàéñàí. Ñààä õàâèàð îðîéí õàðàíõóé á¿ðýíõèéãýýð öàãäààãèéí ñàâõèí öàìöíààñàà ìºðäºñ, õóâèéí äóãààðàà àâ÷èõñàí, ýñâýë çóíû öàìöàà ýðã¿¿ëæ ºìññºí öàãäàà ÷ íàäòàé äàéðàëäàæ áàéñàí. Èéìýðõ¿¿ öàãäààòàé óóëçàæ ÿðèëöàõ ãýõýä èõýíõäýý òýä çóãòàõ áºãººä ôîðìîî çîõèõ ¸ñîîð ºìññºí íü õóâèéí äóãààðàà àëü áîëîõ õàðóóëàõã¿é áàéõûã áîäíî. Áàðóóí ãàðààðàà äóãààðàà íóóíà.
\ Åð íü õóâèéí äóãààðûã ýíãýðò íü íýìæ áàéðëóóëàõ íü çºâ áàéõ \ Õ¿íèéã òîðãîõ, íýãæèõ, áðèâ÷ëàõäàà òýð áîëãîí öàãäààãèéí ¿íýìëýõýý ¿ç¿¿ëýõã¿é. Ýñâýë ¿íýìëýõýý ãàðãàæ îâîã íýðèéã íü ÷ õàðæ àìæààã¿é áàéõàä áóöààãààä õèé÷èõíý. 1997 îíû 7-ð ñàðûí 14-íèé 02 öàãèéí ¿åä ñààäíû îð÷èì õàëàìöóó èðñýí ýðýãòýé Í,Á íàðûã öàãäàà Öîãáàäðàõûí Áàòáààòàð \ õóâèéí äóãààð íü 11439 \ ×àíëàéí Ãàíçîðèã \ 11398 \ íàð ñààòóóëàí çîãñîîæ òîðãîõäîî 4000ìÿíãàí òºãðºã àâ÷ 2000 òºãðºãíèé òîðãóóëèéí õóóäàñ ºãñíèéã 02-ûí õîøóó÷ Íàðàíáàÿðûí òóñëàìæòàé èëð¿¿ëñýí áèëýý. Òîðãóóëüä àâñàí ìºíãºíººñºº áàãà õýìæýýíèé òîðãóóëèéí õóóäàñ ºãºõ íü ìºí㺠èäýõ ñîíãîìîë àðãûí íýã þì. Ýíý õî¸ð öàãäààãèéí íýã íü òóõàéí ¿åä ººð ãàçàð òîìèëîãäñîí, íºãºº íü ýðã¿¿ëýýñ áóóñàí áàéëàà.
Î ãýã÷ õ¿¿õíèéã 1997îíû 6-ð ñàðûí 21- íä çî÷èä áóóäàëä ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé íýã öàã áîë÷èõîîä ãàðàõàä íü öàãäàà Á \ 10109 \ íýëýýä õàëàìöóó, ìºí ýíãèéí õóâöàñòàé íàéçûíõàà õàìò ãàðäàí áàðüæ íýãæèí ãàäààä ïàñïîðò, õ¿¿õäèéí õàäãàëàìæèéí äýâòýð, ýð¿¿ð ìýíäèéí äýâòýð, ñóðãóóëü òºãññºí ãýð÷èëãýý çýðãèéã íü õóðààí àâ÷ 13 äóãààð õîðîîëëûí öàãäààãèéí 4-ð õýñýãò àâàà÷èí õî¸ð öàã îð÷èì ñààòóóëæ áàéãààä ÿâóóëàõäàà \ äàðãà íàð íü øàëãàëòààð èðñýí òóë ÿâóóëàõ áîëñîí áà øàëãàëòûí ¿åä óãààëãûí ºðººí人 ñýì íóóæ áàéãààä ãàðãàæýý \ ìàðãààø ºã뺺 òàíàé ãýðò î÷íî, ãàíö øèë þìòàé áàéãààðàé ãýýä áè÷èã áàðèìòûã íü àâààä ¿ëäæýý. Ìàðãààø ºã뺺 Á íü ººðºº õàëàìöóó, ìºí íàéçûí õàìò òàâàí øèë ïèâîòîé èðæ, 13 öàã õ¿ðòýë òýäíèéä óóæ áàéãààä äàðàà íü çî÷èä áóóäàëä äàãóóëæ î÷èæ, òàíüäàã æèæ¿¿ð çàëóóä " ãýðòýý çºâøººðñºíã¿é " ãýýä ¿íýã¿é \ öàãààí äààâóóã¿é ãýñýí ¿ã \ ºðºº àâ÷ Î-òîé õàâüòàñíûõàà äàðàà áè÷èã áàðèìòûã íü ºã÷ ÿâóóëæýý. Ýíý á¿õ õóãàöààíä öàãäààãèéí ôîðîìòîéãîî áàéñàí áàéíà. Ìºí ººð íýã Î ãýã÷ ýìýãòýéã ñààä õàâèàñ 15002 äóãààðòàé öàãäààã ºäðèéí12 öàãèéí îð÷èì áàðüæ ïàñïîðòûã íü õóðààí àâ÷ äàãóóëæ ÿâàí \ ïàñïîðòàà àâàõûí òóëä äàãàõààñ ººð àðãàã¿é . ßàõ ñàíààòàé áàéãàà íü àíõíààõñàà îéëãîìæòîé \ Ýð¿¿ë ìýíäèéí ÿàìíû óðüäàõ áàðüæ áóé áàðèëãà äîòîð áýëãýâ÷ã¿é õóðüöñàíûõàà äàðàà ïàñïîðòûãíü ºã÷ ÿâóóëæýý. Íàéç çàëóó íü òýð öàãäààòàé õàìò áàéñàí ãýíý. Ýíý òóõàé 2 öàãèéí äàðà áè 02-ò ìýäýãäñýí áîëîâ÷ õàëóóí ìºðººð íü áàðüæ ÷àäààã¿é.
̺í Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí à\ä Á-òýé õîëáîîòîé áàðèìò ìàø èõ áàéãàà áºãººä çºâõºí íýãèéã íü äóðüäúÿ, à\ä ×Á íü áàðàã á¿õ ÿíõàíòàé õàâüòàæ ¿çæýý\
19 íàñòàé À-ãèéí íàéç á¿ñã¿éí õàìò 1997 îíû 2-ð ñàðä áàðüæ Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí öàãäààãèéí õýëòñèéí ºðººíä 3-4 öàãò îãò áàéöààëã¿é ñóóëãàæ áàéãààä íàéç á¿ñã¿éã íü ò¿ð ãàðãàí ÷àìòàé õàâüòìààð áàéíà, òýãâýë ÿâóóëíà ãýñýí òóë àðãàã¿é ýðõýíä à\ä Á-òýé áýëãýâ÷ã¿éãýýð ºðººííä íü õàâüòñàí. Äàðàà íü õ¿ññýíèéíõ íü äàãóó ýðõòíèéã íü õºõºæ òàâèóëæ áàéæ ÷ºëººëºãäæýý. ßâóóëàõûíõà ºìíº ìºí íàéç á¿ñã¿éòýé íü áýëãýâ÷ã¿é õàâüòæýý. ßâóóëàõäàà íàéç á¿ñã¿éãýýñ íü õîîëíû ìºí㺠ãýæ 3000 òàãðàã àâ÷ýý. Î- íü ýíý ÿâäëààñ õîéø 2 óäóó áàðèãäàõäàà Á-ãèéí õ¿ññýíýýð õàâüòàæ áàéæ ñóëëàãäñàí áàéíà. Åð íü à\ä Á-ãèéí òóõàé áèåý ¿íýëýã÷ ìàø îëîí õ¿¿õýí ÿðüäàã áºãººä æèíõýíý ñàäàð ñàìóóí, çàâõàé õ¿í þì áîëîâ óó.
Èëýýð çîäîæ í¿äýõã¿é áàéãàà áîëîâ÷ ýíý íü æèíõýíý õ¿÷èíãèéí õýðýã ÿàõ àðãàã¿é ìºí. À\ä Á íü áèåý ¿íýëýã÷òýé òýìöýõ Ñ¿õáààòàð öàãäààãèéí ä¿¿ðãèéí öàãäààãèéí äàðãà ãýíý. ªºðòºé íü öàãäàà õàüòñàí òóõàé, ìºí㺠òºãðºã áóñàä ýä ç¿éëýý àëäñàí òàëààð øèíý õóóëü ãàðàõààñ ºìíº ÷ áèåý ¿íýëýã÷ á¿ñã¿é÷¿¿ä ìààíü ø¿¿õýä õàíäàõààñ àéäàã áàéëàà. Îäîî áîë òýäýíä äîðìæëóóëààä, äýýðýìä¿¿ëýýä, õ¿÷èíä¿¿ë÷èõýýä ç¿ãýýð ë áàéæ áàéõààñ ººð àãàã¿é áîëñîí áàéíà. 1997 îíû 6 äóãààð ñàðä Ñ¿õáààòàðûí òàëáàéí óðä õàëàìöóó ÿâàà çàëóóí òîëãîéã õàãàðòàë çîäîæ, öóñ íºæòºé íü õóòãàëäóóëàíõàÿàä ÿâñàí öàãäààã 02-ûí õ\÷ Ãàíáààòàðòàé õàìòðàí ýðýýä õàðàìñàëòàé íü îëîîã¿é áèëýý. Åð íü èéìýðõ¿¿ ìàÿãààð õ¿ì¿¿æñýí Ìîíãîëûí öàãäààä ãàð áóó îëãîæ îãò áîëîõã¿é. Áîðîîõîé õàíãàëòòàé. Ãîë íü çýâñýã òåõíèêèé íü áóñ, öàãäààãèéíõàà òîëãîéã íü óëàì ñàéí öýíýãëýõ íü çºâ áóñ óó. ̺í × ãýã÷ á¿ñã¿éã õàëàìöóó áàéõàä íü 1997 îíû 7-ð ñàðûí 2-íä áààðíààñ áàðüæ 23-24 öàãèéí ¿åä Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí ýð¿¿ëæ¿¿ëýõýä õèéñýí áºãººä ºã뺺íèé 04 öàãèéí ¿åä 11406 äóãààðòàé øàð, íàìõàí öàãäàà êàìèðò íü õ¿÷èíäýýä ìàðãààø íü 1997.07.03-îíû 17 öàãèéí ¿åä ãàðãàõäàà àâ÷ ÿâñàí ïëàòüå, þáêèéã íü àâ÷ ¿ëäæýý.
̺í à ãýã÷ ýìýãòýéã 1993 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðä Óëààíáààòàð çî÷èä áóóäàëä öàãäàà Á áàðüæ ñàâõèí öàìö, ãóðâàí ìàíåòàí áºãæèéã íü ÿìàð ÷ áè÷èã áàðèìò ¿éëäýëã¿é õóðààí àâ÷, Óëààíáààòàð çî÷èä áóóäàë äàõü ºðººíèéõºº ñåéôýíäýý õèéãýýä Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí öàãäààãèéí õýëòýñò ººð ãóðâàí õ¿¿õíèé õàìò ºã÷ýý. Øºíº 02-03 öàãèéí ¿åä " àêâàðèóìààñ " ãóðâóëàíã íü öàãäàà íàð ãàðãàí ôîòî ëàáîðàòîðäîî îðóóëæ ÷èìýýã¿é áàéæ áàé ãýýä ãàäíààñ öîîæëîí ÿâæ õýñýã õóãöààíû äàðàà ýðãýí èðæ òàìõèàð äàéëààä íýã õ¿¿õíèéã íü íýã öàãäàà àâ÷ ÿâæýý. ¯ëäñýí õî¸ð õ¿¿õýí äýýð íü õà¸ð öàãäàà èðæ \ íýã õàðüöààä ÿâóóëíà \ ãýõýä íü àðãàã¿é çºâøººðñºí áàéíà.Èíãýýä ôîòî ëàáîðàòîð äîòîð áýëãýâ÷ã¿é õàðüöæýý. Ǻâõºí õ¿éòýí óñòàé êðàíòàíä íü óãààñàí áîëñîíû äàðàà 05 öàãèéí ¿åä ÿâóóëæýý. Øóóä Óëààíáààòàð çî÷èä áóóäàëä èðýýä ãàäàà íàéç çàëóóãèéíõàà ìàøèí äîòîð öàãäàà Á-ã èðòýë õ¿ëýýæ áàéãààä èðýõëýýð íü íàéç çàëóóãàà îðóóëñàí áîëîâ÷ çààâàë ººðºº èðýõ õýðýãòýé ãýñýí òóë ººðºº îðæ, õ¿ññýíèé íü äàãóó ºðººíä íü áýëãýâ÷òýé õàðüöààä á¿õ ç¿éëýý àâñàí. Íàäòàé óóëçñàí áèåý ¿íýëýã÷ 50 ãàðóé \ Óëààíáààòàð õîòîä 1000 îð÷èì áèé ãýñýí ìýäýý ñóäàëãàà áèé \ õ¿¿õí¿¿ä èéì òîäîðõîé æèøýý ÿðüñàí áºãººä ýíä çºâõºí õààíà ÷ õýíèé ÷ ºìíº áàòàëæ ÷àäíà ãýýä íýð õàÿãàà ºãñºí õ¿¿õí¿¿äèéí ÿðèàíààñ îðóóëàâ. Õàðèí ø¿¿õèéí ºìíº ýíý òóõàéãàà ÿðèõààñàà àéñàí, è÷ñýí, öàãäààòàé çóóðàëäõààñàà äóðã¿éöñýí, íýð õàÿãàà áàòëàæ ÷àäààã¿é, õ¿¿õíèé ÿðüñàí òîäîðõîé æèøýýã, öàãäààãèéí æèøýýã ¿ë äóðäàâ. Åð íü öàãäààãèéí àæèëòíóóä áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿äòýé èéìýðõ¿¿ ìàÿãààð àëáàí òóøààë ýðõ ìýäýë, öàãäààãèéí ôîðìîî àøèãëàí õàðüöàõ íü áàðàã õýâèéí ¿çýãäýë áîëñîí áºãººä Ñààä õàâèàð ýðãýëäýõ áèåý ¿íýëýã÷ á¿ðä äýýðõ ÿâäëóóä íýã áèø òîõèîëäæýý. Öàãäààãèéí àæèëòíóóäûí ýðõøýýëä îðæ òýäýíòýý õàâüòñàí, þìàà àëäñàí, äîðîìæëóóëñàí õ¿¿õí¿¿ä ìààíü õýíä ÿàæ õàíäàõàà ìýäýõã¿é, òýäíèéã õàìãààëñàí õóóëü áàéõã¿éãýýñ á¿ä ëõîõèð÷ ÿâíà. Ìàíàé ýíý óòàãã¿é õóóëü õ¿íèéã èéì áîëãîæýý. Øèíý õóóëü ìààíü áèåý ¿íýëýã÷èäòýé õîëáîîòîé ãýìò õýðýã ãàðàõ, èõñýõýä ìºí õ¿÷èíãèéí õýðýãò ë íýìýð áîëîõ áàéõ. Ýíý òàëààð 1997 îíû íàìàð ÌÝÕ-íû äàðãà Ãýðýëñ¿ðýíòýé óóëçàõàä биеэ үнэлэх явдлыг îãò õ¿ëýýí çºâøººðºõã¿éãýý øóóä õýëñýí.̺í 1997îíû 6-ð ñàðûí 23 íä Àìàðáîëä ãåíåðàëòàé óóëçàõàä ø¿¿õýýð áóðóóòàéã íü íîòîëñîí öàãò ººð õýðýã, áàòëàõàä èõ õýö¿¿, òà ÿàãààä çààâàë öàãäààãèéí íýð òºð ãóòààõààð þì áè÷ýýä áàéíà âý? öàãäààä îëîëò àìæèëò èõ áèé ø¿¿ äýý, òà ýíý òóõàé áè÷èõäýý ò¿ð àçíàâàë ÿàñàí þì áý,áèä ººðñ人 ýõëýýä ìàòåðèàëàà ºãíº ãýõ çýðãýýð àÿäóó áàéñíàà íàìàéã ýðãýõã¿é áîëîõîîð òà ÿìàð ÷ áàðèìòã¿éãýýð õ¿í ã¿òãýõ þì áîë áèä òàíòàé çóóðàëäàõ áîëíî ãýõ çýðãýýð àéëãàñíààð ÿðèà äóóññàí þì. Óã íü áè ãåíåðàë äýýð äóðüäñàí íýðíýýñ ãàäíà 10 èë¿¿ öàãäààãèéí íýðñ ºãñºí áºãººä ò¿¿íýýñ õîéø ãåíåðàëáí õýëñýí ÿìàð ÷ àæèëòàí íü óóëçàæ ÿðèëöñàíã¿é. " ÀÝ "-ä ãåíåðàë ìààíü èðãýäèéí èäýâõèòýé äýìæëýãò òóëàíàãýæ ÿðèëöëàãà ºãñºí àòëàà õàðèí íàìàéã àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëëýý. Óã íü öàãäààãèéí íýð òºðèéã óíàãàí, ã¿òãýõ ãýñýí áóñ õàðèí äóòàãäàëòàé, àìüäðàëä òýð áîëãîí íèéöýõã¿é ç¿éëèéã íü ñàéæðóóëàõàä ìîíãîëûí öàãäààãèéí íýð õ¿íäèéã öýâýðø¿¿ëýõýä õóâü íýìýð áîëîõ áàéõ ãýæ áîäñîí þì. Öàéíû ãàçàð óõààä 6000 òºãðºãèéí õîõèðîë ó÷ðóóëñàí, àíõíû õýðýãò íü íàñàíä õ¿ðýýã¿é õ¿¿õäèéã øîðîíä õîðüäîã, õàìòàð÷ àéë óõààä íýã æèë çóðãààí ñàðûí ÿë àâ÷ Õ¿¿õäèéí õîðèõîä îðäîã. Ãýòýë ò¿¿íòýé õàðüöóóëàõàä àëáàí òóøààë, òºðèéí ôîðìîî àøèãëàí áèåý ¿íýëýã÷ õ¿¿õí¿¿äèéã àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëæ óäàà äàðàà àëáàí òàñàëãààíäàà, àëáàí ìàøèíäàà, àéëûí îðöîíä, ìàíààíû áóäêåíä, Òóóëûí áóðãàñàíä, áàðüæ áóé áàðèëãà äîòîð õàâüòñàí, ýä ìºíãèéã íü àâñàí öàãäàà, öàãäààãèéí îôèöåðèéí õîð õºíººë, ¸ñ ñóðòàõóóí ÿìàð âý? ªðíºäèéí îðíóóäàä àðä ò¿ìýí íü öàãäààãàà õ¿íäýëäýã ìèíèé öàãäàà íàìàéã õàìãààëíà ãýæ ¿çäýã áîë ÿàãààä õóó÷èí ñîöèàëèñò áàéñàí á¿õ îðíóóäàä îäîî ÷ ãýñýí öàãäàà íü ìºíõèéí ìóóãààð ÿðèãääàã þì áý?
Õýðýâ ìàíàé àðìèéí õóðàíäàà ãóäàìæèíä ñîãòóóãààð ÿâæ áàéâàë õ¿ì¿¿ñ íýã èõ òîîõã¿é. Õàðèí öàãäàà ôîðìòîé õýí íýãýí ñîãòóó ÿâæ áàéâàë þó ë áîë? Ýíý íü òºðèéí öàãäààãàà õàéðëàñàíäàà áóñ ò¿¿íä ñºðºã ø¿¿ìæëýëòýé ýìçýã õàíääàã øàëòãààí íü áàéãàà áèç. Ìîíãîë÷óóä ìààíü ÿàãààä " àìüä õ¿íèé ãýð÷ áîëñîíîîñ ¿õñýí õ¿íèé äýð áîë " ãýæ ÿðüäàã âý? Öàãäàà ïðîêóðîð, ø¿¿õèéí ñèñòåìèéí ¿íäñýí òîãòîëöîî íü á¿ãä ë õóó÷èí ÇÕÓ-ààñ õóóëñàí õýâýýð ¿ëäýæ, ìàø èõ øàò äàìæëàãà, õ¿íä ñóðòàë íî¸ðõñîí õýâýýð áàéíà. Óëñûí òîìîîõîí ¿éëäâýð àæ àõóéí áàðàã á¿õ íýãæ¿¿ä áàòëàí õàìãààëàõ , óðëàã áîëîâñðîë, ýìíýëýã øèíæëýõ óõààíû ñèñòåìèéí òîãòîëöîî, óäèðäëàãà àðãà áàðèëä çàð÷ìûí òîìîîõîí ººð÷ëºëò îðñîí îäîî öàãò öàãäàà, ø¿¿õ, ïðîêóðîðûí òîãòîëöîî, àæëûí àðãà áàðèë õýâýýð ¿ëäýæ. ¯¿íèéãýý ìºí ýðõ ìýäëýý õàãàëæ ¿ëäýõèéí òóëä á¿õèé ë àðãààð òýìöýæ áàéíà.
"Öàãäààãèéí òºâ õýâëýëä \ Í¿ãýë áóÿí 1997îíû 6 äóãààð ñàð ¹ 11 \ ä\õ Ýíõáàò íü Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãà íü òàíãàðàãòàé, öîëòîé, ä¿ðýì÷ æàãñààë÷, öýðãèéí, àðä ò¿ìíèéõýý òºëºº ¿íýíõ¿¿ üýìóíã÷ ãàíö áàéãóóëëàãà, öàãäààä ýðõ áàéõã¿é, öàãäàà õàãàñ õ¿í, öàãäàà áàðàã õ¿í áèø, àìüäðàë íü õ¿íä áàéíà, õýäèé áîëòîë öîëã¿é ñàéäàä àìüäààðàà ìºëæ¿¿ëæ, äàìøèãëóóëæ ñóóõ âý? áèä öàãäààãèéí íèéòëýã ýðõýý çàñãèéí øèéäâýðèéí äýýð òàâüÿ, áèä õóâü çàÿàãààðàà óäààí òîãëóóëæ ÷àäàõã¿é, áèäíèé òýâ÷ýýð õÿçãààðòàé, áèäíèéã ìýðãýæëææ àøèãëàõààñ ººð àðãàã¿é áàéäàëä îðóóëàõ íü áàéíà ø¿¿, áèä ÷èíü óóðëàæ áàéãàà çýâñýãò õ¿÷èí ø¿¿" ãýæ áè÷æýý. Óã íü ìîíãîëûí öàãäààãèéí ÿìàð÷ àæèëòàí íü æèðèéí èðãýíèéã ñààòóóëàõ, íýãæèõ, õóðààõ, áàðèâ÷ëàõ, áîðîîõîéäîõ, ãàâëàõ õóóëüã¿é äîðîìæëîõ ãýõ ìýò èë¿¿ ýðõã¿é. Õàðèí öàãäàà öàãã¿é àæèëëàäàã òºëºâëºãººãººð ñàð õàãàñ á¿òýí æèëýýð øàõóóëäàã, ººðèé íü ñîíèðõîäîãã¿é øîó òîãëîëò, êîíöåðòûí áèëåòèéí ¿íèéã öàëèíãààñ íü øóóä àâäàã, õ¿÷ýýð íîì õýâëýë çàõèàëóóëäàã, èõýíõ òîõèëäîëä ìàëãàé, áýëèé, ãóòàë, áîðîîõîéãîî ººðñ人 õóäàëäàí àâäàã íü ÿàõ ÷ àðãàã¿é ¿íýí. Ãýâ÷ öàëèí ìºí㺠àæëûí íºõöºëºº ãîëîîä áàéãàà öàãäàà ìààíü ÿàãààä àæëààñàà õàëàãäàõ äóã¿é áàéíà âý? Ìîíãîëûí öàãäààãèéí çýâñýã, òåõíèê, àæëûí íºõöºë áàéäàë, õóâöàñíû õàíãàëò íü õºãæèíã¿é îðíûõîîñ ¿íýõýýð ìóó áàéãàà íü ¿íýí. Ìîíãîë îðíû á¿õèé ë àìüäðàë áàðóóíûõòàé õàðüöóóëàõàä èõýýõýí äîîãóóð áàéãàà ø¿¿ äýý. Õàðèí öàãäààãèéíõàà áàéãóóëëàãûã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ÷àäàõààðàà ë õàíãàæ áàéíà.Öàãäàà õ¿íèé õàìãèéí àéäàã ç¿éë íü àæëààñàà õàëàãäàõ ãýíý.¯¿íèéã íü îëîí ÷ öàãäàà áàòëàæ áàéíà. Õàðèí õàðàíõóé îðöîíäîî îðîõäîî àðààñ íü õóòãà ä¿ðýõ âèé ãýäãýýñ áàãà àéäàã ãýíý. Öàãäààã àæèë íü þóãààðàà ÷àíãààãààä òàòààä áàéíà âý? Øóäðàãà ¿íýíèé òºëºº àìü áèå õàéðëàõã¿é òýìöýõ, ãýìò õýðãèéã ÿìàð ÷ àþóëûí äîð èëð¿¿ëýõ, õóâü õ¿íèé ñîíèðõîë,õ¿ñýë çýðýã íü äýýðõ õ¿÷èí ç¿éë ìºí ¿¿? ßìàð ÷ ëîãèêîîð áîäñîí ýíý íü çàõ çýýëèéí ÷ºëººò íèéãýìä àñóóëòûã á¿ðýí õàðèóëæ ÷àäàõã¿é áîëîâ óó? Õààíà òýð çîðüñîí ç¿éëèéíõýý òºëºº ¿íýíõ¿¿ òýìöýã÷, ôàíàòèêóóä áàéäàã ë äàà. Ãýâ÷ ìîíãîëûí öàãäààã àæèëä íü òàòààä áàéãàà ç¿éë áîë àìüäðàëûí íýëýýä ñàéí áàòàëãàà áóñàä èðãýíýýñ èë¿¿ ýðõ ìýäýë, öààøèëáàë ýðõ ìýäëýý ñîöèàëèñò îâñãîîòîé "çºâ" àøèãëàí àìüäðàëàà ñàéæðóóëàõ á¿õèé ë òºðëèéí áîëîìæ þì. ÝÖÃ-ûí äàðãà Õ\ä Øàãäàðñ¿ðýíã çóðàãòààð øóóä ÿðèëöëàãà õèéæ áàéõàä " 20 ìÿíãàí òºãðºãíèé öàëèíòàé öàãäàà ÿàãààä 200 ìÿíãàí òºãðºãíèé öàëèíòàé þì øèã àìüäàð÷ áàéíà âý " ãýæ àñóóñíûã á¿¿ ìàðò. ªíººäºð ÖÄÑ-ä ýëñýõ íü ãàäààäàä îþóòàí áîëîõîîñ ÷ èë¿¿ õýö¿¿. Àðûí õààëãàã¿é áîë áàðàã á¿òýøã¿é . Öàãäààãèéí áàéãóóëëàãàä ýëñýí îðæ àæèëëàõàä, àëáàí òóøààë äýâøèõýäáîëçîë øàëãàëò íü áóñ íºãºº ë òàíèëûí äàâàà ë õàìãèéí õýö¿¿. Áèä 10000 õ¿íä íîîãäîõ öàãäààãèéí ãåíåðàë, õóðàíäàà, äýä õóðàíäàà, õîøóó÷, àõìàäûíõàà òîîãîîð äýëõèéä òîëãîé öîõèõ áèç. Òàâàí ñàÿ õ¿íòýé Ëèâè îðíû Ëèâèéí õóâüñãàëûã 21 æèë óäèðäàæ áóé äàðàíãóéëàã÷ Êàääàôè õóðàíäàà öîëòîéãîî õýâýýð ë áàéíà. Õàðèí ìàíàéä äýýä ñóðãóóëü òºãññºí íýðòýé ë áîë 21 æèëä äýñëýã÷ýýñ äýä õóðàíäàà, õóðàíäàà õ¿ðòýë äýâøèíý. Ìàíàé öàãäààãèéí ¿éë àæèëëàãàà íü õ¿íä ñóðòàë, îëîí øàò äàìæëàãààñ á¿ðäýõ áà ò¿¿íäýý òààðñàí í¿ñýð àïïàðàòòàé áºãººä õîòûí öàãäààãèéí ãàçàð, ÝÖÃ, ÌÁÃ, Ãàëûí ãàçàð, ÇÖÃ, Òºìºð ÇÖÃ, ÈÁÌÓÒ ãýõ ìýò º÷íººí ãàçðûã íü áàéð áàéøèíã íü áàãàñàæ çîõèîí áàéãóóëàëò áà îðîí òîîíû öîìõîòãîë õèéõ øààðäëàãàòàé áîëæýý. Øèðýýíèé àðä ñóóäàã öàãäààãàà öººëºõ íü çºâ. Ãàäààä áîëîí èðãýíèé ïàñïîðò, æîëîîíû ¿íýìëýõ, ìàøèíû äóãààðûã õºãæèíã¿é îðíû æèøãýýð öàãäààãèéí áóñ áàéãóóëëàãà îëãîõ õýðýãòýé. Öàãäààãèéí áàéãóóëëëàãàä çºâõºí çîõèîí áàéãóóëàëòûí ººð÷ëºëò õèéõ áóñ õàðèí öàãäàà ãýñýí öîî øèíý îéëãîëòûã àðä ò¿ìýíä ºãºõººð øèí÷ëýëò õèéõ áîëñíûã çàõ çýýëèéí íèéãýì, õ¿íèé ýðõèéí òóõàé áèäíèé øèíý îéëãîëò øààðäàæ áàéíà. Æèíõýíý ýð¿¿ãèéí ãýìò õýðýãòýíòýé òýìöýõ, òýäíýýñ áèäíèéã õàìãààëàõ ¸ñòîé öàãäàà ìààíü ÿàãààä õàëàìöóó, ÿäðóó íýãèéã çîäîîä õàÿ÷èõäàã, ÿíõàí õ¿¿õí¿¿äýýñýý ìºí㺠õóðààäàã \ äýýðýìääýã ãýâýë àðàé çºâ áîëîõ óó? äàðàà íü õîðü÷èõîîä õàâüò÷èõààä ÿâóóëäàã, ñîãòóó õ¿íèéã õîîñîë÷èõäîã áîë÷èõîîä áàéíà âý?
Ìîíãîëûí öàãäààã äîðîìæëîæ, ã¿òãýæ, ã¿æèðäýæ áàéíà ãýæ á¿¿ áîäîîðîé. Öàãäààä ¿íýí÷ øóäðàãà õ¿í îëîí áèé áîëîâ÷ ¿íýíõ¿¿ òîî õóâü ïîðöåíòûã íü áè ìýäýõã¿é ë áàéíà. ßàõààðàà ýëäýâ øóóãèàí òàðüñàí òîì òîì õýðã¿¿ä èëýð÷ øèéäýãäýæ ÷àäàëã¿é óäàæ, æèæèã õýðã¿¿ä íü èëýðñýýð áàéíà âý? Õýýëü õàõóóëü, àðûí õààëãà, ýäèéí çàñãèéí ñîíèðõîë àâèëãàë íü ãàçàð àâñàí, óëìààð º÷íººí ñàÿ òºãðºãíèé ñïèðòèéã çîõèí áàéãóóëàëòòàéãààð òàòâàðã¿éãýýð íàéìààëäàã õ¿ì¿¿ñèéã áàðèëã¿é ºíãºðººæ ãàíö õî¸ð øèë ñïèðò, àðõè çàðæ àìüäðàõ÷ààí áîëæ áóé ÿäàðñàí õ¿íèéã áàðüæ òîðãîæ õîðèîä ÿàõ íü âý äýý. ¯ð ä¿í ãàðàõ óó? Ýíý á¿õíèé øàëòãààí õààíà þóíäàà áàéíà þý? Ãàäààäûí õî¸ð ãóðâàí õýë ñóð÷, õºãæèíã¿é õýä ãóðâàí îðíîîð àÿëàæ, àæèëëàæ, àìüäàð÷, ñóð÷ ¿çñýí ¿åäýý õàðæ ñîíññîí, õàðñàí ç¿éëýý ººðèéí îðíû àìüäðàëòàé õàðüöóóëàí ºã¿¿ëëýý.
Нийтэлсэн :
Ã.Àðñëàí
| Уншсан
(2746)
Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Нийтэлсэн: 2006-09-14 11:50:49 , Мэдээний дугаар: #35185
Сэтгvvлчид нийгэмд болохгvй байгааг, хэн нэгний буруутай vйл ажиллагааг шvvмжлэх, гаргаж тавих vvрэгтэй. Сэтгvvлзvй нийгмийг эмчлэх vvргээ гvйцэтгэж байгаа нь тэр. Сэтгvvлзvйн энэ хэлбэр хуучин тогтолцооны vед ч байсан, одоо ч байгаа. Харин шvvмжлэлийн дараа хийдэг ажлууд нь ялгаатай болжээ. Урьд нь сонинд гарсан шvvмжлэлийг засч залруулах талаар ажилладаг байв. Одоо харин тэнд дурдсан баримтуудыг нягтлахаасаа өмнө тvvнийг бичvvлсэн “захиалагч”-ийн эрэлд морддог болов. Нийгмийг эмчлэх сэтгvvлзvйн vvрэг, баримтыг гаргаж vзэл бодлоо илэрхийлсэн хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө зэргийг хэн нэгний захиалга мэтээр ойлгодог жишиг тогтлоо. Заавал нэг захиалагч байлгана. Тvvнийгээ баталж чадахгvй бол тухайн материал бичсэн сэтгvvлчдэд “тэрний хvн, энэ бvлэглэлийнх” гэсэн нэр хаяг өгнө.
Аль ч сонинд шvvмжлэлтэй материал гарсны маргааш редакцын утас найдвартай хангинана. Шvvмжлvvлсэн эрхэм өөрөө эсвэл төлөөний хvн ярьж байгаа нь тэр. Тэгээд сонины материалд дурдсан баримтуудыг vгvйсгэх, нягтлахыг урьтал болгохгvй. Юуны өмнө “хэний захиалгаар, аль зvгээс бичvvлсэн” болохыг хэлж өгөх найрсаг тусламж хvсдэг. Телевизvvдэд ч ийм байгаа.
Улстөрчдийн анх эхлvvлсэн бvлэглэл өнөөдөр Монголын бvхий л салбарт амьсгалын замаар халдварласан нь энэ. Тvvнийг эсэргvvцэх вакциныг гаргаж авч чадахгvй байсаар энэхvv талцал маань хэн нэгэн танилтайгаа мэндлэхээр гараа сарвайх тэр мөчид “энэ чинь тэрний хvн шvv дээ” гэсэн бодол толгойд өөрийн эрхгvй зурсхийдэг болтлоо нийгэмд хvлээн зөвшөөрөгдлөө. Талцал, бvлэглэлvvд бvгд л эрх мэдэл, албан тушаал, мөнгөний төлөө байх. Харин энэ зорилгын наад халхавч нь янз бvрийн хэлбэртэй. Жишээ нь, хамгийн гvндvvгvй, цөлх, жинхэнэ монгол эр хvний уламжлалт шинж чанарыг хадгалж яваа гэх бөхчvvд маань хvртэл Бөхийн холбооныхоо удирдлагын төлөө, Монгол бөхийн өргөөнд эзэн суухын төлөө олон тvмнийг залхтал талцсан шvv дээ. Монгол бөхийн шинэчлэлийн төлөө гэх гоё нэрийн цаадахь тэмцэл өнөөдөр ч явж л байна, хvмvvс л залхчихсан болохоос.
Даргын суудал булаацалдсан эмнэлгийнхэн, захирлаа солих гэсэн сургуулийнхан, тендер хvлээсэн яамныхан, эрх мэдлээ чамласан намынхан гээд бvлэглэж талцаагvй салбар, байгууллага бараг vгvй. Бvлэглэлдээ vнэнч, гардан зохион байгуулахдаа гарамгай зарим нь “аавын талыг баримтлагчид, ээжийн талыг баримтлагчид” гэж гэр бvлээ хvртэл талцуулах нь холгvй мэргэшиж байгааг хэтрvvлэг гэхээсээ өнөөгийн нийгмийн нийтлэг дvр төрх гэвэл ононо.
Хөндлөнгөөс талцуулдаг хэсэг бас байна. Yvнд сэтгvvлчид, зурагт, сониноор гарч л байвал амьдралынх нь зорилго биелж байгаа мэт зvтгэдэг зарим дуучид, улстөрчдийн оролцоо, хувь нэмэр байгааг vгvйсгэхгvй. Гэхдээ тэд ийм талцлыг хөөрөгдөж хувь нэмрээ оруулахаас биш, зохион байгуулагчидтай нь адил эцсийн ямар нэгэн зорилгогvй. Жишээ нь дуучин Т.Ариунааг Б.Сарантуяатай, аварга А.Сvхбатыг аварга Г.Өсөхбаяртай, Х.Баянмөнхийг, Ж.Мөнхбаттай, Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг Ерөнхий сайд М.Энхболдтой, “Голомт”-ыг Худалдаа хөгжлийн банктай, АПУ-г “Алтжин”-тай, бvр сvvлдээ яс vндэс, нутаг усаар нь талцуулаад дундаас нь ашиг олдог хөндлөнгийн этгээд ч цөөнгvй. Худлыг мянга давтвал vнэн болдог гэдэг. Тvvнтэй адил эхлээд хөндлөнгийн хvнээр дамжуулж байсан хvмvvс аажимдаа дvрдээ орж жинхэнээсээ талцаж улмаар бvлэглэлийн зохион байгуулалтад орох юм. Өнөөдрийн ихэнх бvлэглэл, талцлын туулж ирсэн зам, vvсч байгуулагдсан шалтгаан нь ердөө л ийм.
Улс төрийн салбар бол бvр аймаар. Яг л vнэр ороод хоносон хоол шиг. Нөхөр, дайсан хоёроо ялгахгvй болтлоо бvлэглэлд хуваагдсан. Тэд өнгөн дээрээ намд хуваагддаг ч, vнэн чанартаа эрх ашгаараа нэгдсэн бvлэглэлийнхээ төлөө намыг хайр найргvй, ашигладаг. Яг л мууд барьдаг мод шиг. Тухайлбал, ГЕГ-ын дарга Х.Баатарыг тойрсон авилгалын сvлжээ бол хэдхэн хvнийх. Х.Баатар болон Бичигтийн боомтын дарга Б.Даваажав нарыг Шадар сайд Ч.Улааны хvн гэж хэвлэлvvд бишгvйдээ л нэг бичсэн. Энэ өнцгөөс нь харвал Ч.Улааны бvлэглэлийн хийсэн лайг өнөөдөр МАХН, тvvний 160 гаруй мянган гишvvн нь бvгд хамт vvрэхээр болж байна. Зарим хvн Х.Баатарын авилгалын хэмжээ их, бага байгаа, энэ хэрэгт МАХН хамаатай хамаагvй тухай ярьж байна. Энэ тийм чухал биш. Х.Баатар намынхаа даалгавраар хандив цуглуулснаа өөрөө мэдvvлж, энэ тухай улсын яллагч дvгнэлтдээ дурдаж, тэр дагуу нь шvvх шийдвэр гаргасан нь л баримт. Энэ баримт Х.Баатарын шvvх хурлаар дамжаад МАХН-д ирж байгаа хамгийн хvнд цохилт юм. Намууд ингэж аль нэгэн бvлэглэлийн гал унтраагч, хогийн сав болдгийнхоо хариуд Монголд өнөөдөр улс төрийн нам шиг нэр хvндгvй, vнэгvй юм алга. Бvх шатанд байгаа талцал ганцхан улс төрөөс эхтэйн хариу урвал намд ирж байгаа нь тэр байх л даа. Төрийн албан хаагчдыг чадвараар бус, бvлэглэл, нам, нутаг усны шалгуураар томилсноос болж нэг хамт олон, нэг салбарынхан, нийт аймаг усаараа талцана. Татварын ялгавартай орчин, төрийн тэгш бус дэмжлэгээс болж компаниуд хоорондоо талцаж өрсөлдөнө. Компаниуд татварын хөнгөлөлт, бизнесийн таатай орчин бvхий зах зээл олж авахын тулд хэрэглэгчид рvv биш, засгийн эрх барьж байгаа нам, бvлэглэлvvд рvv тал засч, бизнесээ өргөтгөх хөрөнгөө нөмөр нөөлөгт авсан хvмvvсийнхээ халаасыг зузаалахад зарцуулах жишээтэй. Тэд бизнесийн цэвэр өрсөлдөөнөөр биш, улс төрийн дэмжлэгээр зах зээлээ олж бизнесээ өргөтгөхийн тулд төлөөний хvмvvсээ улс төрд шургуулах, улстөрчид өөрсдөө санхvvгийн дэмжлэг vзvvлсэн компанийнхаа халаасанд орох нь улам бvр ил цагаандаа гарав. Намын удирдлагад өөрийн хvнээ гаргах, удирдах байгууллага /АН-ын Yндэсний зөвлөлдөх хороо, МАХН-ын Бага хурал, Удирдах зөвлөл/-д бvлэглэлээ олонхи болгохоос улс төрийн бvлэглэлvvдийн тэмцэл эхэлдэг. Гишvvдийн саналаар шийдэж байгаа мэт боловч цаагуураа бvлэглэлvvдийн тохиролцоо, наймаагаар бvх томилгоог шийддэг.
Бvлэглэлvvд албан тушаалыг мөнхийн биш гэдгийг нvдээрээ vзсэн. Харин мөнгө бол байнгын эрх мэдэл, албан тушаал гэдгийг биеэрээ мэдэрсэн улс. Тиймээс аль ч бvлэглэлийн эцсийн зорилго бол бизнес. Тухайн бvлэглэлийг vvсгэн байгуулагчдыг нэгтгэж байгаа ганц гагнаас нь мөнгө. Аман дээрээ тэд сайхан ярина. Ачир дээрээ бvлэглэлvvдийн хувьд эх орон, ард тvмэн, нам, албан тушаал гэдэг ердөө хvссэн бизнест нь хvргэх гишгvvр төдийхөн. Тэд бизнесийн эрх ашгаа гvйцэлдvvлэхийн тулд хэзээ, аль бvлэглэлтэй нэг хөнжилд орох, ямар албан тушаалтнаас дэмжлэг авахаа андахгvй. Сонгуулийн бус цагт хэн нь хамгийн өндөр албан тушаалтай байна, тvvн рvv бараг бvх бvлэглэл хошуурдаг. Yvнд нь Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд зэрэг төрийн өндөрлөгvvд өртөх, улмаар зарим асуудал дээр бvлэглэлvvдийг өөр дээрээ зангидаж байгаа нь ажиглагддаг.
Аалзны тор шиг, нам дамжин сvлжсэн улстөрчдийн эдгээр бvлэглэлийг жирийн иргэд битгий хэл, улстөрчид өөрсдөө ч ялгаж салгахад төвөгтэй. Алба дотор хэлтэс гэж байдаг шиг улс төрийн нэг бvлэглэл дотроо 2-3 салбар болон жижигрэн хуваагдсан жишээ ч бий. Энэ бvхнийг өнөөдөр УИХ-д хамгийн олон суудалтай байгаа гол хоёр нам дээр тоймлох гэж vзье. Энд мэдээж, улстөрчдийн өөрсдийнх нь яриа, хэвлэлийн мэдээг баримт болгоно.
Хамгийн олон бvлэглэлтэй нь АН. Тус нам өөрөө өмнө нь байсан бараг арав гаруй намын нэгдэл. Энэ нь АН-ыг ийм олон бvлэглэлд хуваагдах шалтгаан болдог байх. Тус нам 1996-2000 онд засгийн эрх барьж байхдаа олон Засгийн газар сольсноор сайн дурын хэлбэртэй байсан бvлэглэлvvдийг зохион байгуулал тад оруулж хөгжлийнх нь vе шатыг эхлvvлсэн гэхэд нэг их буруудахгvй.
“Алтан гадас”. АН-ын хамгийн том бvлэг. Нийгэмд танигдсан улстөрчид, төрд өндөр албан тушаал хашиж явсан хvмvvс олонтой. Энэ бvлэглэл зөвхөн АН дотроо бус, нам дамжсан эрх ашигтай. Нам дамжсан хvмvvсийнхээ эрх ашгийн зуучийн vvргийг Г.Батхvv, С.Баярцогт нар гvйцэтгэдэг гэж МСДН-ын дарга А.Ганбаатараас эхлээд олон улстөрч хэвлэлээр мэдэгдсэн. Анх “Алтан гадас” нэрийн дор хөгжлийн төлөөх төрийн бус байгууллага хэлбэрээр гарч ирсэн. Р.Гончигдорж, Д.Дорлигжав нар тэргvvлсэн энэ бvлэглэл аажимдаа АН-ын даргын төлөө тухайн vеийн намын дарга М.Энхсайханы эсрэг зохион байгуулалтад орж төрийн бус байгууллагын шинжээ алдсан. Одоо төрийн бус байгууллагын зорилгоос сард билvv, улиралд нэг удаа гардаг “Алтан гадас” сэтгvvл нь л vлдсэн байх.
Анх энэ бvлэглэлийг байгуулж байхад МАХН-аас одоогийн намын дарга М.Энхболд, Yндсэн хуулийн Цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, Сангийн дэд сайд Ч.Ганзориг нар багтаж байлаа. Эргэлт буцалтгvй улстөрийн зорилготой бvлэглэл болсноос хойш тэд гарсан байлгvй. Лав л байгаа нь ил мэдэгддэггvй. Хамгийн сvvлийн vеийн мэдээгээр дээрх хvмvvс битгий хэл, “Алтан гадас” дахь АН-ынхан дотроо задарч байгаа сурагтай. Эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар Сангийн сайд асан Н.Алтанхуяг гол хvний хувьд “Алтан гадас”-ынхаа буурийг сахиж vлджээ. Эндээс УИХ-ын гишvvн Г.Батхvv Монголын ардчилсан залуучуудын холбооны тэргvvний хувьд холбооныхоо хэсэг залуустай, Мэргэжлийн хяналтын асуудал эрхэлсэн сайд асан Д.Дорлигжав өөрийг нь тойрч хvрээлдэг хэсэг хvний хамт “Алтан гадас”-тайгаа саахалт буух болж. Намынхаа YЗХ-д олонхи болдог “Алтан гадас”-ынхан ийнхvv гурав салсан нь бvр өрх тусгаарласных уу, эсвэл тvр зуурхан отор хийж яваа нь тэр vv гэдгийг цаг хугацаа, улстөрийн vйл явдал удахгvй харуулах байх аа.
Монголын ардчилсан холбоо /МоАХ/. “Алтан гадас”-ын цөм нь хуучин соцдекvvд бол МоАХ-г экс Монголын ардчилсан намынхан бvрдvvлдэг. Монголд анх ардчилсан хөдөлгөөнийг эхлvvлсэн МоАХ-г тvшиглэдэг учир нам дотроо нэлээд нөлөөтэй, массын дэмжлэг ихтэй Баянгол дvvргийн Засаг дарга асан С.Эрдэнэ, УИХ-ын гишvvн Х.Баттулга, Б.Батбаатар, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга асан Ш.Тvвдэндорж, ТЕГ-ын дарга асан Б.Билигт зэрэг олны танил хvмvvс энэ бvлэглэийн толгойд явдаг.
Зvvн хойд Азийнхан. “Алтан гадас” шиг бас л төрийн бус байгууллагын хэлбэрээр гарч ирээд улстөрийн бvлэглэл болж хувирсан. Баабар, Да.Ганболд, УИХ-ын гишvvн Б.Батбаяр, Р.Бадамдамдин, Э.Бат-Yvл, Ашигт малтмал, газрын тосны хэрэг эрхлэх газрын дарга Л.Болд нар энэ бvлэглэлийн гол төлөөлөгчид. Нөгөө намуудаас УИХ-ын гишvvн Т.Очирхvv (МАХН), М.Зоригт (ИЗН) гээд ганц нэг хvн байдаг тухай хэвлэлvvдээр гардаг. Нам дотроо нөлөөлөхvйц олонхи болдоггvй ч улстөрийн талаасаа ч, хувь хvний зvгээсээ ч хvчтэй фигур олонтой. Гэхдээ бусад бvлэглэлээ бодвол vхэн хатан улстөртэй зууралдаад байдаггvй. Энэ нь МАХН, тvvний доторхи нөлөө бvхий зарим бvлэглэлээс дэмжлэггvйтэй холбоотой. АН-аас УИХ-ын гишvvн С.Баярцогт, МАХН-аас мөн УИХ-ын гишvvн Ц.Мөнх-Оргил нар бvлэглэл тус бvрээрээ дамжаад “MCS” компанийн эрх ашгийг хамгаалдаг гэдэг. Тэгвэл Зvvн хойд Азийнхан “Голомт” банк, “Бодь интернэшнл” группт илvv талтай ханддаг нь оргvй биш болов уу.
МYДН-ынхан. Дээрх хоёр бvлэглэл шиг онцгойрох шинж МYДН-ынханд бага. Тэгсэн атлаа намдаа ч, улстөрийн хөлөг дээр ч бялууны хамгийн томоохон, амттай хэсгээс ямар нэгэн хэмжээгээр хvртэж чаддаг. Бvр илvv ч хvртэх тохиолдол бий. Жишээлбэл, Ц.Элбэгдоржийн хамтарсан Засгийн газарт хуучнаар Эх орон эвсэлд ногдсон есөн сайдын хоёрыг МYДН-ынхан төлөөлж байлаа. Тэр нь Барилга, хот байгуулалтын сайд Н.Батбаяр, Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд Ц.Баярсайхан нар юм. Мөн энэ vед тус бvлэглэлийн гол төлөөлөгчдийн нэг С.Ламбаа байнгын хорооны даргын албатай байлаа. Тэднээс гадна УИХ-ын гишvvн Р.Амаржаргал, Д.Бат-Эрдэнэ, Л.Гантөмөр нар энэ бvлэглэлийг парламентад төлөөлдөг. Угшил нь хуучнаар Монголын vндэсний ардчилсан намынхан. Тэд саяхан 10 жилийн ойгоо тэмдэглэсэн нь ийм бvлэг АН-д хvчтэй оршин тогтнож байна шvv гэдгийг олон нийтэд мэдрvvлэх шиг болсон.
М.Энхсайханы бvлэг. Энэ бvлгийн гол цөм болох М.Энхсайхан, Ж.Наранцацралт, Ц.Цолмон, П.Улаанхvv, Ж.Батхуяг нар Yндэсний шинэ нам байгуулан тусдаа гарсан. Өнөөдрийн Засгийн газарт эзэлсэн суудлаа хадгалж vлдэхийн тулд ийм алхам хийсэн гэж улстөрийн ажиглагчид хэлдэг. Гэхдээ дээрх хэдэн хvнээс гадна энэ бvлгийн гол тулгуур, масс нь АН-даа бий. М.Энхболдын Засгийн газар М.Энхсайханы бvлгийн хvн бvрт албан тушаал өгч чадахгvй учраас олонхи нь ирж яваа цагийг хvлээн АН-даа vлдсэн. Иймд хvчтэй илрэхгvй л болохоос нам дамжсан бас нэгэн бvлэглэл vvсч байгаа нь энэ юм.
Эдгээрээс гадна Эрдэнэт-ийнхэн, АН-ын шинэчлэгчид гээд жижгэрсэн бvтэцтэй, том бvлгийнхээ захиалга, заавраар намынхаа дунд, анхан шатанд ажиллах vvрэгтэй бvлэглэлvvд бий.
МАХН-ын бvлэглэлvvд. МАХН-д бvлэглэл АН-аас арай хожуу vvссэн. Бараг 2000 оны дунд vе хvртэл энэ намд Н.Энхбаярын талыг баримтлагчид, Н.Багабандийнхан гэсэн хоёр л бvлэглэл байлаа. Одоо тэд олон “дvv”-тэй болжээ. Энэ нь магадгvй Э.Бат-Yvлийн хэлснээр МАХН улам бvр ардчилсан шинжээ олж байгаагийн илрэл байхыг vгvйсгэхгvй. МАХН-ын АН-аас ялгарах нэг шинж нь удирдлагаа дагаж бvлэглэл vvсгэдэг. Бvлэглэл бvр нь эрх мэдлийн төлөө зvтгэдэггvй. МАХН-ын бvлэглэлvvд аль нэгэн удирдлагадаа тvшиглэдэг. Одоогоор хамгийн хvчтэй нь намын дарга М.Энхболдын, ерөнхий нарийн бичгийн дарга С.Баярын бvлэглэл. Намын удирдах зөвлөлийн 21 гишvvн нь vндсэндээ энэ хоёр бvлэглэлд хуваагдсан. Намын даргын сонгуулийг тойрсон зарим мэдээлэл, удирдах зөвлөлийг хоёр дарга тэнцvv шахам эрхтэйгээр харилцан нэр дэвшvvлж сонгуулсан, өмнө байсан 15 гишvvнээ 21 болгож нэмсэн зэрэг нь тус намын удирдах зөвлөлийг хvссэн хvсээгvй хоёр хуваасан юм. Удирдах зөвлөлөөс гадна бусад бvлэглэлvvд ч эцсийн дvндээ энэ хоёр бvлэглэлээс салаалдаг. Тухайлбал, хотын бvлэглэл М.Энхболдыг, Ховдын бvлэглэл С.Баярыг дэмждэг. У.Хvрэлсvх, Г.Занданшатар нарын тэргvvлдэг Монголын ардчилсан социалист залуучуудын холбооныхон М.Энхболдыг тулдаг байхад, У.Барсболдын vvсгэн байгуулсан “Улаан сарнай хөгжил-хөдөлгөөн”-ийхөн С.Баярыг тvшдэг байх жишээтэй. Энд жигvvр, Онц их хурлын төлөө, Шинэ эргэлт хөдөлгөөн зэргийг бvлэглэлийн хэмжээнд авч vзэхгvй байгаа болно. Тэд дээр өгvvлсэн бvлэглэлvvдээс зорилго өөр ч цаагуураа С.Баярыг дэмжих талдаа байдаг юм билээ. Эдгээрээс гадна МАХН-д орон нутгийн чанартай Сvхбаатарын, Увсын бvлэглэл гэж бий. Оны зааг дээр нэлээд хvчээ авч байсан Архангайнхан, саяхнаас сэргэж байгаа Хөвсгөлийнхний бvлэглэл ч гэж бас бий. Чимээгvй л байгаа болохоос Ерөнхийлөгч асан Н.Багабандиас команд хvлээсэн тvvний бvлэглэл МАХН-д бас бийг мартаж боломгvй.
Хотын бvлэгт өмнө нь хотын захиргаанд М.Энхболдтой хамт ажиллаж байсан, эс бөгөөс хотоос УИХ-д сонгогдсон гишvvд ордог. Гол хvмvvсийг нь Т.Бадамжунай, хотын ИТХ-ын дарга Н.Болормаа, Хvнс, хөдөө аж ахуйн сайд Д.Тэрбишдагва нар гэх юм билээ.
Тэгвэл М.Энхболдын Засгийн газрыг ганхуулж улмаар намын даргаа солих сонирхолтой Ховдын бvлэглэл гэж байна. Тэд нэлээд хэл ам таталсан Худалдаа vйлдвэрийн дээд сургуулийн хувьчлалд оролцоод өвдөг шороодсон. Энэ бvлэгт Ховдоос УИХ-д сонгогдсон гурван гишvvн болох Л.Пvрэвдорж, Ц.Дамиран, Д.Дэмбэрэл нар бий. Бас бvлэгт нь ордог эсэхийг мэдэхгvй, талархан дэмжигчидтэй. Р.Раш, Ц.Шаравдорж, Т.Ганди гээд УИХ-ын хэд хэдэн гишvvн Ховдын бvлгийнхний Засгийн газрыг огцруулж, намын даргаа солих алсын зорилгыг дэмждэг. Энэ тухайгаа тэд өөрсдөө намын бvлгийн хаалттай хуралдаан дээрээ хэлсэн байсан.
Улаан сарнай хөгжил хөдөлгөөн бол дээрх хоёр бvлгээс өмнө мэндэлсэн. Анх У.Хvрэлсvх, У.Барсболд нарын зөрчлөөс vvдэн Монголын ардчилсан социалист залуучуудын холбооны эсрэг гарч ирсэн. Одоо зорилго нь томорч МАХН-ын даргыг огцруулах явдал болсон. Хөдөлгөөний тэргvvн У.Барсболдтойгоо адилхан чимээгvй, алгуурхан ажиллаж байгаа.
Сvхбаатарынхан. Ц.Элбэгдоржийн Засгийн газрын vед нэлээд хvчээ авсан. Олон ч сайд томилуулсан. Харин засаг солигдоход нэг ч сайдгvй хоцорсон. Yvндээ уурсч “намар энэ засгийг намтай нь авна даа” гэж андгай тавьсан тухай яриа байдаг. Харамсалтай нь ГЕГ-ын дарга Х.Баатарын хэргээс болоод энэ бvлгийн цэгц болсон Шадар сайд асан Ч.Улааны нэр ч давхар сэвтэв. Хэрэв засаг солигдохдоо хvрвэл дараагийн Ерөнхий сайд нь Ц.Мөнх-Оргил гэж хэвлэлvvд нэг хэсэг бичсэн. Гэхдээ тэрээр Сvхбаатарынх, 2008 оны сонгуульд аймгаасаа нэр дэвших бодолтой явдаг гэх боловч Сvхбаатарынхаасаа vнэнч зvтгэх, бас том дэмжлэг болох өөр бvлэглэл тvvнд бий.
Увсынхан. Сэтгvvлчид битгий хэл, улстөрчид энэ бvлгийг намын хэмжээнд vздэг, ойлгодог. Тийм ч учраас “UBS буюу Увс” намынхан гэж ярьдаг. Энэ бvлэглэл “Алтан гадас”-тай адил нам дамжсан эрх ашигтай бvлэглэлийн томоохон төлөөлөгч юм. Тэр хэрээрээ төрийн албанд эзлэх албан тушаалынхаа ранг, тоо хэмжээгээр нэлээд дээгvvрт орно. Ажиллах зарчим нь хvчтэй бvлэглэлvvдийн хооронд зуучийн vvргийг сайн гvйцэтгэж албан тушаалд очдог, очсон албан тушаалынхаа зиндаагаар бvлэглэлийнхээ хvчийг илтгэдэг гэж нэгэн судлаач “Увс” бvлэглэлийн тухай бичсэн байна лээ. УИХ-ын дарга Ц.Нямдоржийн далбаан дор МАХН, АН-аас ялгаагvй голдуу Увс аймгийн харьяат хvмvvс багтдаг.
Хамгийн онцлог нь улстөрчид ганцхан бvлэгт байх тогтмол орон тоогvй. Тэд нам, бvлэг дамжин хэдэн ч бvлэглэлд байдаг. Нэг хvн хоёр, тvvнээс олон бvлэгт давхар “гишvvнчлэл”-тэй. Харин бvлэглэлийн эсрэг зогсдог улстөрчид хуруу дарам. МАХН-аас М.Энхболд, АН-аас Э.Бат-Yvл нар тус бvр нам доторхи бvлэглэлээ задлах гэж оролдоод хvний олонд “барьж идvvлсэн” жишээ бий. Одоо тэд таг болжээ. Хаана албан тушаал, бизнесийн сонирхол байна, тэнд л бvлэглэлийн эрх ашиг хөндөгдөж байдаг. Өнөөдөр л гэхэд “Эрдэнэт” vйлдвэрийн зэсийн гэрээ, Тавантолгой, Төмөртэй, Нарийнсухайт зэрэг стратегийн томоохон орд дээр Монгол Улс, ард тvмний эрх ашгаас өмнө бvлэглэлийн эрх ашиг л явж байгаа. Жишээ нь, Шударга иргэдийн фронт гэх иргэний хөдөлгөөний тэргvvн Г.Арслан “Өнөөдөр Оюутолгойн ордоос дөрөв дахин илvv нөөцтэй Тавантолгойн ордыг хэдхэн хvн хувааж эзэмшиж байна. Энд Ерөнхийлөгч асан П.Очирбат, УИХ-ын гишvvн С.Баярцогт, Д.Идэвхтэн, Ц.Цэнгэл, Г.Батхvv, Д.Бат-Эрдэнэ нар эзэмшиж тэдний ард “Тэнгэрийн цаг”, “Туг сан”, “Хасбуу”, “Шунхлай”, “Ажнай” гэх компани байна” хэмээн ярилцлага өгчээ. Энэ баримтыг нэр дурдагдсан эрхмvvдээс хэн ч няцаагаагvй. Дуугvй байх нь зөвшөөрсний тэмдэг гэдэг биз дээ.
Гадаадын аль ч оронд vзэл бодол, vйл хэрэг, бизнесээрээ нэгдсэн хэсэг бvлэг байдаг. Нэгэн эрхмийн хэлснээр хэрэв тэднээс “төр та нарт яаж туслах вэ” гэж асуухад “төр бидэнд туслахгvй байх нь хамгийн том тус” гэж хариулах хэмжээний зорилго, сэтгэхvйтэй клубvvд л байдаг юм гэнэ лээ. Гэтэл манайд төрөөсөө тусламж гуйх нь битгий хэл төрийн нэрээр дээрэм, бизнес хийх зорилготой эрх ашгийн бvлэглэлvvд л мэндэлж байна. Төрд ойртох ганц гарц нь намууд учраас Монголын улстөр нэг хөнжилд орсон нөхөр, дайсан хоёроо ялгахаа болилоо.
Буцах | Хуудасны эхэнд | Дараах | Хэвлэх Хэвлэх | Найздаа илгээх Найздаа илгээх| Сэтгэгдэл нэмэх
Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
ih unen bichsen bna. ug ni nam uzel bodoliin negdel baih yostoi getel odoo MAXH,AH ali ali ni tiim yalgaa haragdahui bna. zovhon toriin ondorlogt hureh gesen humuusiin shat bolson( tuhain hun yamar uzel bodoltoi baih hamaagui )
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
ene shal hudlaa.mahn-nii surtal niitlel baina.namaa tsever uldeej daraagiin songuulid dahin mahn-nii neriig barij songuulid yalj.bas dahin tsuslah gesen heseg humuusiin niitlel bna.
[ Хариулах ]
Neonaz
Зочин
Yaana daa minii eh oron. 10 jiliin daraa ta nariin tolgoig eelj daraalan shond ulgunu duu. Ard tumnii neriin umnuus!!!
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Ugaasaa l yarigddag sedev, faktuud baina. Gehdee ehleed setguulchid dandaa humuusiig hagaruuldag gesen sedev baisnaa suuldee uuruu humuusiig huga hagaruuldag baina shdee. yasan etneg niitlel be
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Biznesiin bulegleluuded medleg turshlagatai hun hereggui.Shudarga hun bur hereggui.Arhangain buleglel TBD,Junai,BatErdene avarga nar Enhboldiin gol tulguur bolj baina.
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Хамгийн энгийнээр бодоход гаалийн Баатарт намдаа хандивлаад байх тэр олон зуун сая тегрег мэдээж хаанаас байх вэ дээ? Улсын тесевт орох ёстой менгийг засаг барьж байгаа нам нь ингэж тушмэлээрээ дамжуулж хандив нэртэйгээр хулгайлаад байхад тэр айл ухсан, хvний халаас ухаад шоронд орсон хулгайч нарыг юу гэхэв? Бараг суллаад тавьчих нь зев юм биш уу ?
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Эсвэл махн-ын бvх удирдах хvмvvсийг шоронд хийх хэрэгтэй !
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Uunees garah arga zam bna uu?????
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Mongolchuud ene nutag nuga gedeg aimaaaaar muuhai uzleesee ehleed salaasai bilee.Shine ueiin odoogiin 30 aad nasnii zaluuchuudad arai tiimerhuu uzel bodol baihgui bolson baih gej naidna,ted toriin erh barih tsagt arai gaigui boldog boluu l gej naidah yum baina shdee
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Хамгийн инээдтэй нь энэ хоорондоо узэлцээд байдаг нутаг нугын узлийн ундэс болох Монголын газар нутгийг 18 аймаг болгож хуваасан нь Улаан оросуудын санаачилж хийсэн ажил гэж байгаа. Магадгуй ингэж олон жижиг хэсэг болгож хуваасан нь монголчуудыг хооронд нь эвдрэлцуулэх гэсэн далд муу санаа ч юм билуу ?!
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
huduunii outnuudiin setgehui yag chinii helsenii esreg baidgiig medeh uu. hamgiin ih jalga dovnii uzeltei baagiinuud zavhanii oyutnuud baidgiig bi 4 jil oyutan baij uzseniihee huvid medeh yum bna
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
uvsiinhan bur aimaar , uls dotorhi uls l gesen ug.
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Songuuli hiij bna gej neg luivarchin nuhur tsus n oirtson heden jalganii manguunuudiig guril budaagaar huurch turiin erhend garch irdegiig boliulmaar yum. Bas nam gej neg mam bna. Handiv ugsun neriidleer ul buteh deeremchidiin tsugluulgiig turiin alban tushaald tomilno. Tod jishee n Simba Bataa ge nuhur bna. Ul buteh etgeed gedegiig n medseer baij HU nam suudliin toogoo usguh gej namdaa urvuulj avaad hariud n haana ch yu hiij bsan n medegdehgui duug n turiin nariin bichgiin darga bolgoh jisheetei. Ineedtei ch yum shig gunigtai ch yum shig. Tavan bogdiin Baatarsaihan songuuliar HU namd il todoor 100 sayaiin handiv urguud shand n MIAT iin ded darga bolj baisan. Bathuu said bolonguutaa tuunii shunhlai comany n tumur zamiin shatah tosloh materialiig monopoli erheer hangadag bolood l... Tur zasag gej ugeegui yaduu MGLchuudiin talhnii mongonoos n hulgailsan heden hulgaichdaas burdeh bolj dee. MGL uls ene yanzaaraa heden jiliin daraa yag Afrikiin heden buurai uls shig heden tsagaandaa garsan luivarchidaas burdsen turtei ared tumen gej tedendee deerelhuulsen uls boloh yum bna daa. Ireedui ch bargar bna daa
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
YAG UNEN YUM BICHSEN BNA CHAMD BAYARLALAA. Gehdee uuniig Mongoloo gesen hun buhend hurgeh heregtei. Mongoliin ard tumnii nereer Toriin tusheed, Toriin 3 ondorlogt garchihaad Bid ta nariin toloo, ard tumeniihoo toloo gej hudlaa hutschihaad, mun Ard tumnii nuden deer hoorondoo tunjingui tsarai gargachihaad tsaaguuraa ebsej, yanz buriin bulegleld negdej ard tumen bidniigee uneheer ih doromjilj , ulsiin hamag baiguulamjiig hubidaa avch zabshij baigaag uhaant hun buhen medne. Tedniig ene buhnees ni hen salgaj chadah ve gevel Mongoloo gesen uhaant hun buhen chadna. Tiimees bugdeeree negdej temtsetsgeeye.! Naad oguulelee hevleld niitleech. Ard rumend oilguulaach, Radoi telebizeer tsatsaach...... Tegerhgui bolohoor uhaan muutai neg ni HUBISGALT NAM l bolohgui bna gej oroosgoloor oilgood bna. Ene olon NAMUUD EBSEJ bidniigee, MONGOLIIGOO hualdah ni bna shuu.
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Ard tumen bid tedgeer luibarchdiig hudlaa helsen ug, hudlaa amlaltand ni huurtagdaj gargaj iree bizdee. Tegvel bidend tedniig dahin gargahgui baih erh bii shuu dee. Toriin 3 ondorlog gej oorsdiigoo nerlegsed, erhem gishuudtei ni zailuulah l heregtei. Ene aalznii shuls shig suljsen suljeeg ug undseer ni ustgah.
[ Хариулах ]
Сурталчилгаа
Монголын хамгийн олон хэрэглэгчтэй Olloo.MN портал вэб сайт
Оллоо ХХК: Соёлын Төв Өргөөний 11-р давхар. Утас: +976-11-319081, Факс: +976-11-319081, И-мэйл: info@olloo.mn
Olloo.MN нь зөвхөн хамтран ажиллах гэрээтэй сонин, сэтгvvлийн мэдээ, мэдээллийг байршуулдаг болно. Оlloo.MN -тэй хамтран ажиллах сонирхолтой хувь хvн, албан байгууллагад бид vргэлж нээлттэй байх болно.
Агуулга болон мэдээ, мэдээллийн талаар mailto:altantuya@yahoo.com - хаяганд хандана уу
Вэбэд ямар нэг алдаа , асуулт , зөвлөгөө байвал batsukh@olloo.mn - хаяганд хандана уу
Нvvр хуудас | Вэб сайтыг тэмдэглэх | Yндсэн хуудас болгох | Бvртгvvлэх | Yйлчилгээний нөхцөл | Санал хvсэлт
Оллоо ХХК © 2004-2006 он. Сайтын нэрийг дурдалгvйгээр хуулбарлахыг хориглоно.
http://www.olloo.mn/ Хувилбар 2.0 Бета 800 x 600. IE 5.0 + hit counter
0.383
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(3600)
|
Нийтэлсэн: 2006-09-14 11:50:49 , Мэдээний дугаар: #35185
Сэтгvvлчид нийгэмд болохгvй байгааг, хэн нэгний буруутай vйл ажиллагааг шvvмжлэх, гаргаж тавих vvрэгтэй. Сэтгvvлзvй нийгмийг эмчлэх vvргээ гvйцэтгэж байгаа нь тэр. Сэтгvvлзvйн энэ хэлбэр хуучин тогтолцооны vед ч байсан, одоо ч байгаа. Харин шvvмжлэлийн дараа хийдэг ажлууд нь ялгаатай болжээ. Урьд нь сонинд гарсан шvvмжлэлийг засч залруулах талаар ажилладаг байв. Одоо харин тэнд дурдсан баримтуудыг нягтлахаасаа өмнө тvvнийг бичvvлсэн “захиалагч”-ийн эрэлд морддог болов. Нийгмийг эмчлэх сэтгvvлзvйн vvрэг, баримтыг гаргаж vзэл бодлоо илэрхийлсэн хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө зэргийг хэн нэгний захиалга мэтээр ойлгодог жишиг тогтлоо. Заавал нэг захиалагч байлгана. Тvvнийгээ баталж чадахгvй бол тухайн материал бичсэн сэтгvvлчдэд “тэрний хvн, энэ бvлэглэлийнх” гэсэн нэр хаяг өгнө.
Аль ч сонинд шvvмжлэлтэй материал гарсны маргааш редакцын утас найдвартай хангинана. Шvvмжлvvлсэн эрхэм өөрөө эсвэл төлөөний хvн ярьж байгаа нь тэр. Тэгээд сонины материалд дурдсан баримтуудыг vгvйсгэх, нягтлахыг урьтал болгохгvй. Юуны өмнө “хэний захиалгаар, аль зvгээс бичvvлсэн” болохыг хэлж өгөх найрсаг тусламж хvсдэг. Телевизvvдэд ч ийм байгаа.
Улстөрчдийн анх эхлvvлсэн бvлэглэл өнөөдөр Монголын бvхий л салбарт амьсгалын замаар халдварласан нь энэ. Тvvнийг эсэргvvцэх вакциныг гаргаж авч чадахгvй байсаар энэхvv талцал маань хэн нэгэн танилтайгаа мэндлэхээр гараа сарвайх тэр мөчид “энэ чинь тэрний хvн шvv дээ” гэсэн бодол толгойд өөрийн эрхгvй зурсхийдэг болтлоо нийгэмд хvлээн зөвшөөрөгдлөө. Талцал, бvлэглэлvvд бvгд л эрх мэдэл, албан тушаал, мөнгөний төлөө байх. Харин энэ зорилгын наад халхавч нь янз бvрийн хэлбэртэй. Жишээ нь, хамгийн гvндvvгvй, цөлх, жинхэнэ монгол эр хvний уламжлалт шинж чанарыг хадгалж яваа гэх бөхчvvд маань хvртэл Бөхийн холбооныхоо удирдлагын төлөө, Монгол бөхийн өргөөнд эзэн суухын төлөө олон тvмнийг залхтал талцсан шvv дээ. Монгол бөхийн шинэчлэлийн төлөө гэх гоё нэрийн цаадахь тэмцэл өнөөдөр ч явж л байна, хvмvvс л залхчихсан болохоос.
Даргын суудал булаацалдсан эмнэлгийнхэн, захирлаа солих гэсэн сургуулийнхан, тендер хvлээсэн яамныхан, эрх мэдлээ чамласан намынхан гээд бvлэглэж талцаагvй салбар, байгууллага бараг vгvй. Бvлэглэлдээ vнэнч, гардан зохион байгуулахдаа гарамгай зарим нь “аавын талыг баримтлагчид, ээжийн талыг баримтлагчид” гэж гэр бvлээ хvртэл талцуулах нь холгvй мэргэшиж байгааг хэтрvvлэг гэхээсээ өнөөгийн нийгмийн нийтлэг дvр төрх гэвэл ононо.
Хөндлөнгөөс талцуулдаг хэсэг бас байна. Yvнд сэтгvvлчид, зурагт, сониноор гарч л байвал амьдралынх нь зорилго биелж байгаа мэт зvтгэдэг зарим дуучид, улстөрчдийн оролцоо, хувь нэмэр байгааг vгvйсгэхгvй. Гэхдээ тэд ийм талцлыг хөөрөгдөж хувь нэмрээ оруулахаас биш, зохион байгуулагчидтай нь адил эцсийн ямар нэгэн зорилгогvй. Жишээ нь дуучин Т.Ариунааг Б.Сарантуяатай, аварга А.Сvхбатыг аварга Г.Өсөхбаяртай, Х.Баянмөнхийг, Ж.Мөнхбаттай, Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг Ерөнхий сайд М.Энхболдтой, “Голомт”-ыг Худалдаа хөгжлийн банктай, АПУ-г “Алтжин”-тай, бvр сvvлдээ яс vндэс, нутаг усаар нь талцуулаад дундаас нь ашиг олдог хөндлөнгийн этгээд ч цөөнгvй. Худлыг мянга давтвал vнэн болдог гэдэг. Тvvнтэй адил эхлээд хөндлөнгийн хvнээр дамжуулж байсан хvмvvс аажимдаа дvрдээ орж жинхэнээсээ талцаж улмаар бvлэглэлийн зохион байгуулалтад орох юм. Өнөөдрийн ихэнх бvлэглэл, талцлын туулж ирсэн зам, vvсч байгуулагдсан шалтгаан нь ердөө л ийм.
Улс төрийн салбар бол бvр аймаар. Яг л vнэр ороод хоносон хоол шиг. Нөхөр, дайсан хоёроо ялгахгvй болтлоо бvлэглэлд хуваагдсан. Тэд өнгөн дээрээ намд хуваагддаг ч, vнэн чанартаа эрх ашгаараа нэгдсэн бvлэглэлийнхээ төлөө намыг хайр найргvй, ашигладаг. Яг л мууд барьдаг мод шиг. Тухайлбал, ГЕГ-ын дарга Х.Баатарыг тойрсон авилгалын сvлжээ бол хэдхэн хvнийх. Х.Баатар болон Бичигтийн боомтын дарга Б.Даваажав нарыг Шадар сайд Ч.Улааны хvн гэж хэвлэлvvд бишгvйдээ л нэг бичсэн. Энэ өнцгөөс нь харвал Ч.Улааны бvлэглэлийн хийсэн лайг өнөөдөр МАХН, тvvний 160 гаруй мянган гишvvн нь бvгд хамт vvрэхээр болж байна. Зарим хvн Х.Баатарын авилгалын хэмжээ их, бага байгаа, энэ хэрэгт МАХН хамаатай хамаагvй тухай ярьж байна. Энэ тийм чухал биш. Х.Баатар намынхаа даалгавраар хандив цуглуулснаа өөрөө мэдvvлж, энэ тухай улсын яллагч дvгнэлтдээ дурдаж, тэр дагуу нь шvvх шийдвэр гаргасан нь л баримт. Энэ баримт Х.Баатарын шvvх хурлаар дамжаад МАХН-д ирж байгаа хамгийн хvнд цохилт юм. Намууд ингэж аль нэгэн бvлэглэлийн гал унтраагч, хогийн сав болдгийнхоо хариуд Монголд өнөөдөр улс төрийн нам шиг нэр хvндгvй, vнэгvй юм алга. Бvх шатанд байгаа талцал ганцхан улс төрөөс эхтэйн хариу урвал намд ирж байгаа нь тэр байх л даа. Төрийн албан хаагчдыг чадвараар бус, бvлэглэл, нам, нутаг усны шалгуураар томилсноос болж нэг хамт олон, нэг салбарынхан, нийт аймаг усаараа талцана. Татварын ялгавартай орчин, төрийн тэгш бус дэмжлэгээс болж компаниуд хоорондоо талцаж өрсөлдөнө. Компаниуд татварын хөнгөлөлт, бизнесийн таатай орчин бvхий зах зээл олж авахын тулд хэрэглэгчид рvv биш, засгийн эрх барьж байгаа нам, бvлэглэлvvд рvv тал засч, бизнесээ өргөтгөх хөрөнгөө нөмөр нөөлөгт авсан хvмvvсийнхээ халаасыг зузаалахад зарцуулах жишээтэй. Тэд бизнесийн цэвэр өрсөлдөөнөөр биш, улс төрийн дэмжлэгээр зах зээлээ олж бизнесээ өргөтгөхийн тулд төлөөний хvмvvсээ улс төрд шургуулах, улстөрчид өөрсдөө санхvvгийн дэмжлэг vзvvлсэн компанийнхаа халаасанд орох нь улам бvр ил цагаандаа гарав. Намын удирдлагад өөрийн хvнээ гаргах, удирдах байгууллага /АН-ын Yндэсний зөвлөлдөх хороо, МАХН-ын Бага хурал, Удирдах зөвлөл/-д бvлэглэлээ олонхи болгохоос улс төрийн бvлэглэлvvдийн тэмцэл эхэлдэг. Гишvvдийн саналаар шийдэж байгаа мэт боловч цаагуураа бvлэглэлvvдийн тохиролцоо, наймаагаар бvх томилгоог шийддэг.
Бvлэглэлvvд албан тушаалыг мөнхийн биш гэдгийг нvдээрээ vзсэн. Харин мөнгө бол байнгын эрх мэдэл, албан тушаал гэдгийг биеэрээ мэдэрсэн улс. Тиймээс аль ч бvлэглэлийн эцсийн зорилго бол бизнес. Тухайн бvлэглэлийг vvсгэн байгуулагчдыг нэгтгэж байгаа ганц гагнаас нь мөнгө. Аман дээрээ тэд сайхан ярина. Ачир дээрээ бvлэглэлvvдийн хувьд эх орон, ард тvмэн, нам, албан тушаал гэдэг ердөө хvссэн бизнест нь хvргэх гишгvvр төдийхөн. Тэд бизнесийн эрх ашгаа гvйцэлдvvлэхийн тулд хэзээ, аль бvлэглэлтэй нэг хөнжилд орох, ямар албан тушаалтнаас дэмжлэг авахаа андахгvй. Сонгуулийн бус цагт хэн нь хамгийн өндөр албан тушаалтай байна, тvvн рvv бараг бvх бvлэглэл хошуурдаг. Yvнд нь Ерөнхийлөгч, УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд зэрэг төрийн өндөрлөгvvд өртөх, улмаар зарим асуудал дээр бvлэглэлvvдийг өөр дээрээ зангидаж байгаа нь ажиглагддаг.
Аалзны тор шиг, нам дамжин сvлжсэн улстөрчдийн эдгээр бvлэглэлийг жирийн иргэд битгий хэл, улстөрчид өөрсдөө ч ялгаж салгахад төвөгтэй. Алба дотор хэлтэс гэж байдаг шиг улс төрийн нэг бvлэглэл дотроо 2-3 салбар болон жижигрэн хуваагдсан жишээ ч бий. Энэ бvхнийг өнөөдөр УИХ-д хамгийн олон суудалтай байгаа гол хоёр нам дээр тоймлох гэж vзье. Энд мэдээж, улстөрчдийн өөрсдийнх нь яриа, хэвлэлийн мэдээг баримт болгоно.
Хамгийн олон бvлэглэлтэй нь АН. Тус нам өөрөө өмнө нь байсан бараг арав гаруй намын нэгдэл. Энэ нь АН-ыг ийм олон бvлэглэлд хуваагдах шалтгаан болдог байх. Тус нам 1996-2000 онд засгийн эрх барьж байхдаа олон Засгийн газар сольсноор сайн дурын хэлбэртэй байсан бvлэглэлvvдийг зохион байгуулал тад оруулж хөгжлийнх нь vе шатыг эхлvvлсэн гэхэд нэг их буруудахгvй.
“Алтан гадас”. АН-ын хамгийн том бvлэг. Нийгэмд танигдсан улстөрчид, төрд өндөр албан тушаал хашиж явсан хvмvvс олонтой. Энэ бvлэглэл зөвхөн АН дотроо бус, нам дамжсан эрх ашигтай. Нам дамжсан хvмvvсийнхээ эрх ашгийн зуучийн vvргийг Г.Батхvv, С.Баярцогт нар гvйцэтгэдэг гэж МСДН-ын дарга А.Ганбаатараас эхлээд олон улстөрч хэвлэлээр мэдэгдсэн. Анх “Алтан гадас” нэрийн дор хөгжлийн төлөөх төрийн бус байгууллага хэлбэрээр гарч ирсэн. Р.Гончигдорж, Д.Дорлигжав нар тэргvvлсэн энэ бvлэглэл аажимдаа АН-ын даргын төлөө тухайн vеийн намын дарга М.Энхсайханы эсрэг зохион байгуулалтад орж төрийн бус байгууллагын шинжээ алдсан. Одоо төрийн бус байгууллагын зорилгоос сард билvv, улиралд нэг удаа гардаг “Алтан гадас” сэтгvvл нь л vлдсэн байх.
Анх энэ бvлэглэлийг байгуулж байхад МАХН-аас одоогийн намын дарга М.Энхболд, Yндсэн хуулийн Цэцийн дарга Ж.Бямбадорж, Сангийн дэд сайд Ч.Ганзориг нар багтаж байлаа. Эргэлт буцалтгvй улстөрийн зорилготой бvлэглэл болсноос хойш тэд гарсан байлгvй. Лав л байгаа нь ил мэдэгддэггvй. Хамгийн сvvлийн vеийн мэдээгээр дээрх хvмvvс битгий хэл, “Алтан гадас” дахь АН-ынхан дотроо задарч байгаа сурагтай. Эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар Сангийн сайд асан Н.Алтанхуяг гол хvний хувьд “Алтан гадас”-ынхаа буурийг сахиж vлджээ. Эндээс УИХ-ын гишvvн Г.Батхvv Монголын ардчилсан залуучуудын холбооны тэргvvний хувьд холбооныхоо хэсэг залуустай, Мэргэжлийн хяналтын асуудал эрхэлсэн сайд асан Д.Дорлигжав өөрийг нь тойрч хvрээлдэг хэсэг хvний хамт “Алтан гадас”-тайгаа саахалт буух болж. Намынхаа YЗХ-д олонхи болдог “Алтан гадас”-ынхан ийнхvv гурав салсан нь бvр өрх тусгаарласных уу, эсвэл тvр зуурхан отор хийж яваа нь тэр vv гэдгийг цаг хугацаа, улстөрийн vйл явдал удахгvй харуулах байх аа.
Монголын ардчилсан холбоо /МоАХ/. “Алтан гадас”-ын цөм нь хуучин соцдекvvд бол МоАХ-г экс Монголын ардчилсан намынхан бvрдvvлдэг. Монголд анх ардчилсан хөдөлгөөнийг эхлvvлсэн МоАХ-г тvшиглэдэг учир нам дотроо нэлээд нөлөөтэй, массын дэмжлэг ихтэй Баянгол дvvргийн Засаг дарга асан С.Эрдэнэ, УИХ-ын гишvvн Х.Баттулга, Б.Батбаатар, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга асан Ш.Тvвдэндорж, ТЕГ-ын дарга асан Б.Билигт зэрэг олны танил хvмvvс энэ бvлэглэийн толгойд явдаг.
Зvvн хойд Азийнхан. “Алтан гадас” шиг бас л төрийн бус байгууллагын хэлбэрээр гарч ирээд улстөрийн бvлэглэл болж хувирсан. Баабар, Да.Ганболд, УИХ-ын гишvvн Б.Батбаяр, Р.Бадамдамдин, Э.Бат-Yvл, Ашигт малтмал, газрын тосны хэрэг эрхлэх газрын дарга Л.Болд нар энэ бvлэглэлийн гол төлөөлөгчид. Нөгөө намуудаас УИХ-ын гишvvн Т.Очирхvv (МАХН), М.Зоригт (ИЗН) гээд ганц нэг хvн байдаг тухай хэвлэлvvдээр гардаг. Нам дотроо нөлөөлөхvйц олонхи болдоггvй ч улстөрийн талаасаа ч, хувь хvний зvгээсээ ч хvчтэй фигур олонтой. Гэхдээ бусад бvлэглэлээ бодвол vхэн хатан улстөртэй зууралдаад байдаггvй. Энэ нь МАХН, тvvний доторхи нөлөө бvхий зарим бvлэглэлээс дэмжлэггvйтэй холбоотой. АН-аас УИХ-ын гишvvн С.Баярцогт, МАХН-аас мөн УИХ-ын гишvvн Ц.Мөнх-Оргил нар бvлэглэл тус бvрээрээ дамжаад “MCS” компанийн эрх ашгийг хамгаалдаг гэдэг. Тэгвэл Зvvн хойд Азийнхан “Голомт” банк, “Бодь интернэшнл” группт илvv талтай ханддаг нь оргvй биш болов уу.
МYДН-ынхан. Дээрх хоёр бvлэглэл шиг онцгойрох шинж МYДН-ынханд бага. Тэгсэн атлаа намдаа ч, улстөрийн хөлөг дээр ч бялууны хамгийн томоохон, амттай хэсгээс ямар нэгэн хэмжээгээр хvртэж чаддаг. Бvр илvv ч хvртэх тохиолдол бий. Жишээлбэл, Ц.Элбэгдоржийн хамтарсан Засгийн газарт хуучнаар Эх орон эвсэлд ногдсон есөн сайдын хоёрыг МYДН-ынхан төлөөлж байлаа. Тэр нь Барилга, хот байгуулалтын сайд Н.Батбаяр, Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайд Ц.Баярсайхан нар юм. Мөн энэ vед тус бvлэглэлийн гол төлөөлөгчдийн нэг С.Ламбаа байнгын хорооны даргын албатай байлаа. Тэднээс гадна УИХ-ын гишvvн Р.Амаржаргал, Д.Бат-Эрдэнэ, Л.Гантөмөр нар энэ бvлэглэлийг парламентад төлөөлдөг. Угшил нь хуучнаар Монголын vндэсний ардчилсан намынхан. Тэд саяхан 10 жилийн ойгоо тэмдэглэсэн нь ийм бvлэг АН-д хvчтэй оршин тогтнож байна шvv гэдгийг олон нийтэд мэдрvvлэх шиг болсон.
М.Энхсайханы бvлэг. Энэ бvлгийн гол цөм болох М.Энхсайхан, Ж.Наранцацралт, Ц.Цолмон, П.Улаанхvv, Ж.Батхуяг нар Yндэсний шинэ нам байгуулан тусдаа гарсан. Өнөөдрийн Засгийн газарт эзэлсэн суудлаа хадгалж vлдэхийн тулд ийм алхам хийсэн гэж улстөрийн ажиглагчид хэлдэг. Гэхдээ дээрх хэдэн хvнээс гадна энэ бvлгийн гол тулгуур, масс нь АН-даа бий. М.Энхболдын Засгийн газар М.Энхсайханы бvлгийн хvн бvрт албан тушаал өгч чадахгvй учраас олонхи нь ирж яваа цагийг хvлээн АН-даа vлдсэн. Иймд хvчтэй илрэхгvй л болохоос нам дамжсан бас нэгэн бvлэглэл vvсч байгаа нь энэ юм.
Эдгээрээс гадна Эрдэнэт-ийнхэн, АН-ын шинэчлэгчид гээд жижгэрсэн бvтэцтэй, том бvлгийнхээ захиалга, заавраар намынхаа дунд, анхан шатанд ажиллах vvрэгтэй бvлэглэлvvд бий.
МАХН-ын бvлэглэлvvд. МАХН-д бvлэглэл АН-аас арай хожуу vvссэн. Бараг 2000 оны дунд vе хvртэл энэ намд Н.Энхбаярын талыг баримтлагчид, Н.Багабандийнхан гэсэн хоёр л бvлэглэл байлаа. Одоо тэд олон “дvv”-тэй болжээ. Энэ нь магадгvй Э.Бат-Yvлийн хэлснээр МАХН улам бvр ардчилсан шинжээ олж байгаагийн илрэл байхыг vгvйсгэхгvй. МАХН-ын АН-аас ялгарах нэг шинж нь удирдлагаа дагаж бvлэглэл vvсгэдэг. Бvлэглэл бvр нь эрх мэдлийн төлөө зvтгэдэггvй. МАХН-ын бvлэглэлvvд аль нэгэн удирдлагадаа тvшиглэдэг. Одоогоор хамгийн хvчтэй нь намын дарга М.Энхболдын, ерөнхий нарийн бичгийн дарга С.Баярын бvлэглэл. Намын удирдах зөвлөлийн 21 гишvvн нь vндсэндээ энэ хоёр бvлэглэлд хуваагдсан. Намын даргын сонгуулийг тойрсон зарим мэдээлэл, удирдах зөвлөлийг хоёр дарга тэнцvv шахам эрхтэйгээр харилцан нэр дэвшvvлж сонгуулсан, өмнө байсан 15 гишvvнээ 21 болгож нэмсэн зэрэг нь тус намын удирдах зөвлөлийг хvссэн хvсээгvй хоёр хуваасан юм. Удирдах зөвлөлөөс гадна бусад бvлэглэлvvд ч эцсийн дvндээ энэ хоёр бvлэглэлээс салаалдаг. Тухайлбал, хотын бvлэглэл М.Энхболдыг, Ховдын бvлэглэл С.Баярыг дэмждэг. У.Хvрэлсvх, Г.Занданшатар нарын тэргvvлдэг Монголын ардчилсан социалист залуучуудын холбооныхон М.Энхболдыг тулдаг байхад, У.Барсболдын vvсгэн байгуулсан “Улаан сарнай хөгжил-хөдөлгөөн”-ийхөн С.Баярыг тvшдэг байх жишээтэй. Энд жигvvр, Онц их хурлын төлөө, Шинэ эргэлт хөдөлгөөн зэргийг бvлэглэлийн хэмжээнд авч vзэхгvй байгаа болно. Тэд дээр өгvvлсэн бvлэглэлvvдээс зорилго өөр ч цаагуураа С.Баярыг дэмжих талдаа байдаг юм билээ. Эдгээрээс гадна МАХН-д орон нутгийн чанартай Сvхбаатарын, Увсын бvлэглэл гэж бий. Оны зааг дээр нэлээд хvчээ авч байсан Архангайнхан, саяхнаас сэргэж байгаа Хөвсгөлийнхний бvлэглэл ч гэж бас бий. Чимээгvй л байгаа болохоос Ерөнхийлөгч асан Н.Багабандиас команд хvлээсэн тvvний бvлэглэл МАХН-д бас бийг мартаж боломгvй.
Хотын бvлэгт өмнө нь хотын захиргаанд М.Энхболдтой хамт ажиллаж байсан, эс бөгөөс хотоос УИХ-д сонгогдсон гишvvд ордог. Гол хvмvvсийг нь Т.Бадамжунай, хотын ИТХ-ын дарга Н.Болормаа, Хvнс, хөдөө аж ахуйн сайд Д.Тэрбишдагва нар гэх юм билээ.
Тэгвэл М.Энхболдын Засгийн газрыг ганхуулж улмаар намын даргаа солих сонирхолтой Ховдын бvлэглэл гэж байна. Тэд нэлээд хэл ам таталсан Худалдаа vйлдвэрийн дээд сургуулийн хувьчлалд оролцоод өвдөг шороодсон. Энэ бvлэгт Ховдоос УИХ-д сонгогдсон гурван гишvvн болох Л.Пvрэвдорж, Ц.Дамиран, Д.Дэмбэрэл нар бий. Бас бvлэгт нь ордог эсэхийг мэдэхгvй, талархан дэмжигчидтэй. Р.Раш, Ц.Шаравдорж, Т.Ганди гээд УИХ-ын хэд хэдэн гишvvн Ховдын бvлгийнхний Засгийн газрыг огцруулж, намын даргаа солих алсын зорилгыг дэмждэг. Энэ тухайгаа тэд өөрсдөө намын бvлгийн хаалттай хуралдаан дээрээ хэлсэн байсан.
Улаан сарнай хөгжил хөдөлгөөн бол дээрх хоёр бvлгээс өмнө мэндэлсэн. Анх У.Хvрэлсvх, У.Барсболд нарын зөрчлөөс vvдэн Монголын ардчилсан социалист залуучуудын холбооны эсрэг гарч ирсэн. Одоо зорилго нь томорч МАХН-ын даргыг огцруулах явдал болсон. Хөдөлгөөний тэргvvн У.Барсболдтойгоо адилхан чимээгvй, алгуурхан ажиллаж байгаа.
Сvхбаатарынхан. Ц.Элбэгдоржийн Засгийн газрын vед нэлээд хvчээ авсан. Олон ч сайд томилуулсан. Харин засаг солигдоход нэг ч сайдгvй хоцорсон. Yvндээ уурсч “намар энэ засгийг намтай нь авна даа” гэж андгай тавьсан тухай яриа байдаг. Харамсалтай нь ГЕГ-ын дарга Х.Баатарын хэргээс болоод энэ бvлгийн цэгц болсон Шадар сайд асан Ч.Улааны нэр ч давхар сэвтэв. Хэрэв засаг солигдохдоо хvрвэл дараагийн Ерөнхий сайд нь Ц.Мөнх-Оргил гэж хэвлэлvvд нэг хэсэг бичсэн. Гэхдээ тэрээр Сvхбаатарынх, 2008 оны сонгуульд аймгаасаа нэр дэвших бодолтой явдаг гэх боловч Сvхбаатарынхаасаа vнэнч зvтгэх, бас том дэмжлэг болох өөр бvлэглэл тvvнд бий.
Увсынхан. Сэтгvvлчид битгий хэл, улстөрчид энэ бvлгийг намын хэмжээнд vздэг, ойлгодог. Тийм ч учраас “UBS буюу Увс” намынхан гэж ярьдаг. Энэ бvлэглэл “Алтан гадас”-тай адил нам дамжсан эрх ашигтай бvлэглэлийн томоохон төлөөлөгч юм. Тэр хэрээрээ төрийн албанд эзлэх албан тушаалынхаа ранг, тоо хэмжээгээр нэлээд дээгvvрт орно. Ажиллах зарчим нь хvчтэй бvлэглэлvvдийн хооронд зуучийн vvргийг сайн гvйцэтгэж албан тушаалд очдог, очсон албан тушаалынхаа зиндаагаар бvлэглэлийнхээ хvчийг илтгэдэг гэж нэгэн судлаач “Увс” бvлэглэлийн тухай бичсэн байна лээ. УИХ-ын дарга Ц.Нямдоржийн далбаан дор МАХН, АН-аас ялгаагvй голдуу Увс аймгийн харьяат хvмvvс багтдаг.
Хамгийн онцлог нь улстөрчид ганцхан бvлэгт байх тогтмол орон тоогvй. Тэд нам, бvлэг дамжин хэдэн ч бvлэглэлд байдаг. Нэг хvн хоёр, тvvнээс олон бvлэгт давхар “гишvvнчлэл”-тэй. Харин бvлэглэлийн эсрэг зогсдог улстөрчид хуруу дарам. МАХН-аас М.Энхболд, АН-аас Э.Бат-Yvл нар тус бvр нам доторхи бvлэглэлээ задлах гэж оролдоод хvний олонд “барьж идvvлсэн” жишээ бий. Одоо тэд таг болжээ. Хаана албан тушаал, бизнесийн сонирхол байна, тэнд л бvлэглэлийн эрх ашиг хөндөгдөж байдаг. Өнөөдөр л гэхэд “Эрдэнэт” vйлдвэрийн зэсийн гэрээ, Тавантолгой, Төмөртэй, Нарийнсухайт зэрэг стратегийн томоохон орд дээр Монгол Улс, ард тvмний эрх ашгаас өмнө бvлэглэлийн эрх ашиг л явж байгаа. Жишээ нь, Шударга иргэдийн фронт гэх иргэний хөдөлгөөний тэргvvн Г.Арслан “Өнөөдөр Оюутолгойн ордоос дөрөв дахин илvv нөөцтэй Тавантолгойн ордыг хэдхэн хvн хувааж эзэмшиж байна. Энд Ерөнхийлөгч асан П.Очирбат, УИХ-ын гишvvн С.Баярцогт, Д.Идэвхтэн, Ц.Цэнгэл, Г.Батхvv, Д.Бат-Эрдэнэ нар эзэмшиж тэдний ард “Тэнгэрийн цаг”, “Туг сан”, “Хасбуу”, “Шунхлай”, “Ажнай” гэх компани байна” хэмээн ярилцлага өгчээ. Энэ баримтыг нэр дурдагдсан эрхмvvдээс хэн ч няцаагаагvй. Дуугvй байх нь зөвшөөрсний тэмдэг гэдэг биз дээ.
Гадаадын аль ч оронд vзэл бодол, vйл хэрэг, бизнесээрээ нэгдсэн хэсэг бvлэг байдаг. Нэгэн эрхмийн хэлснээр хэрэв тэднээс “төр та нарт яаж туслах вэ” гэж асуухад “төр бидэнд туслахгvй байх нь хамгийн том тус” гэж хариулах хэмжээний зорилго, сэтгэхvйтэй клубvvд л байдаг юм гэнэ лээ. Гэтэл манайд төрөөсөө тусламж гуйх нь битгий хэл төрийн нэрээр дээрэм, бизнес хийх зорилготой эрх ашгийн бvлэглэлvvд л мэндэлж байна. Төрд ойртох ганц гарц нь намууд учраас Монголын улстөр нэг хөнжилд орсон нөхөр, дайсан хоёроо ялгахаа болилоо.
Буцах | Хуудасны эхэнд | Дараах | Хэвлэх Хэвлэх | Найздаа илгээх Найздаа илгээх| Сэтгэгдэл нэмэх
Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
ih unen bichsen bna. ug ni nam uzel bodoliin negdel baih yostoi getel odoo MAXH,AH ali ali ni tiim yalgaa haragdahui bna. zovhon toriin ondorlogt hureh gesen humuusiin shat bolson( tuhain hun yamar uzel bodoltoi baih hamaagui )
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
ene shal hudlaa.mahn-nii surtal niitlel baina.namaa tsever uldeej daraagiin songuulid dahin mahn-nii neriig barij songuulid yalj.bas dahin tsuslah gesen heseg humuusiin niitlel bna.
[ Хариулах ]
Neonaz
Зочин
Yaana daa minii eh oron. 10 jiliin daraa ta nariin tolgoig eelj daraalan shond ulgunu duu. Ard tumnii neriin umnuus!!!
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Ugaasaa l yarigddag sedev, faktuud baina. Gehdee ehleed setguulchid dandaa humuusiig hagaruuldag gesen sedev baisnaa suuldee uuruu humuusiig huga hagaruuldag baina shdee. yasan etneg niitlel be
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Biznesiin bulegleluuded medleg turshlagatai hun hereggui.Shudarga hun bur hereggui.Arhangain buleglel TBD,Junai,BatErdene avarga nar Enhboldiin gol tulguur bolj baina.
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Хамгийн энгийнээр бодоход гаалийн Баатарт намдаа хандивлаад байх тэр олон зуун сая тегрег мэдээж хаанаас байх вэ дээ? Улсын тесевт орох ёстой менгийг засаг барьж байгаа нам нь ингэж тушмэлээрээ дамжуулж хандив нэртэйгээр хулгайлаад байхад тэр айл ухсан, хvний халаас ухаад шоронд орсон хулгайч нарыг юу гэхэв? Бараг суллаад тавьчих нь зев юм биш уу ?
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Эсвэл махн-ын бvх удирдах хvмvvсийг шоронд хийх хэрэгтэй !
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Uunees garah arga zam bna uu?????
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Mongolchuud ene nutag nuga gedeg aimaaaaar muuhai uzleesee ehleed salaasai bilee.Shine ueiin odoogiin 30 aad nasnii zaluuchuudad arai tiimerhuu uzel bodol baihgui bolson baih gej naidna,ted toriin erh barih tsagt arai gaigui boldog boluu l gej naidah yum baina shdee
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Хамгийн инээдтэй нь энэ хоорондоо узэлцээд байдаг нутаг нугын узлийн ундэс болох Монголын газар нутгийг 18 аймаг болгож хуваасан нь Улаан оросуудын санаачилж хийсэн ажил гэж байгаа. Магадгуй ингэж олон жижиг хэсэг болгож хуваасан нь монголчуудыг хооронд нь эвдрэлцуулэх гэсэн далд муу санаа ч юм билуу ?!
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
huduunii outnuudiin setgehui yag chinii helsenii esreg baidgiig medeh uu. hamgiin ih jalga dovnii uzeltei baagiinuud zavhanii oyutnuud baidgiig bi 4 jil oyutan baij uzseniihee huvid medeh yum bna
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
uvsiinhan bur aimaar , uls dotorhi uls l gesen ug.
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Songuuli hiij bna gej neg luivarchin nuhur tsus n oirtson heden jalganii manguunuudiig guril budaagaar huurch turiin erhend garch irdegiig boliulmaar yum. Bas nam gej neg mam bna. Handiv ugsun neriidleer ul buteh deeremchidiin tsugluulgiig turiin alban tushaald tomilno. Tod jishee n Simba Bataa ge nuhur bna. Ul buteh etgeed gedegiig n medseer baij HU nam suudliin toogoo usguh gej namdaa urvuulj avaad hariud n haana ch yu hiij bsan n medegdehgui duug n turiin nariin bichgiin darga bolgoh jisheetei. Ineedtei ch yum shig gunigtai ch yum shig. Tavan bogdiin Baatarsaihan songuuliar HU namd il todoor 100 sayaiin handiv urguud shand n MIAT iin ded darga bolj baisan. Bathuu said bolonguutaa tuunii shunhlai comany n tumur zamiin shatah tosloh materialiig monopoli erheer hangadag bolood l... Tur zasag gej ugeegui yaduu MGLchuudiin talhnii mongonoos n hulgailsan heden hulgaichdaas burdeh bolj dee. MGL uls ene yanzaaraa heden jiliin daraa yag Afrikiin heden buurai uls shig heden tsagaandaa garsan luivarchidaas burdsen turtei ared tumen gej tedendee deerelhuulsen uls boloh yum bna daa. Ireedui ch bargar bna daa
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
YAG UNEN YUM BICHSEN BNA CHAMD BAYARLALAA. Gehdee uuniig Mongoloo gesen hun buhend hurgeh heregtei. Mongoliin ard tumnii nereer Toriin tusheed, Toriin 3 ondorlogt garchihaad Bid ta nariin toloo, ard tumeniihoo toloo gej hudlaa hutschihaad, mun Ard tumnii nuden deer hoorondoo tunjingui tsarai gargachihaad tsaaguuraa ebsej, yanz buriin bulegleld negdej ard tumen bidniigee uneheer ih doromjilj , ulsiin hamag baiguulamjiig hubidaa avch zabshij baigaag uhaant hun buhen medne. Tedniig ene buhnees ni hen salgaj chadah ve gevel Mongoloo gesen uhaant hun buhen chadna. Tiimees bugdeeree negdej temtsetsgeeye.! Naad oguulelee hevleld niitleech. Ard rumend oilguulaach, Radoi telebizeer tsatsaach...... Tegerhgui bolohoor uhaan muutai neg ni HUBISGALT NAM l bolohgui bna gej oroosgoloor oilgood bna. Ene olon NAMUUD EBSEJ bidniigee, MONGOLIIGOO hualdah ni bna shuu.
[ Хариулах ]
Re: Нөхөр дайсан 2 нэг хөнжилд орох цагаар
Зочин
Ard tumen bid tedgeer luibarchdiig hudlaa helsen ug, hudlaa amlaltand ni huurtagdaj gargaj iree bizdee. Tegvel bidend tedniig dahin gargahgui baih erh bii shuu dee. Toriin 3 ondorlog gej oorsdiigoo nerlegsed, erhem gishuudtei ni zailuulah l heregtei. Ene aalznii shuls shig suljsen suljeeg ug undseer ni ustgah.
[ Хариулах ]
Сурталчилгаа
Монголын хамгийн олон хэрэглэгчтэй Olloo.MN портал вэб сайт
Оллоо ХХК: Соёлын Төв Өргөөний 11-р давхар. Утас: +976-11-319081, Факс: +976-11-319081, И-мэйл: info@olloo.mn
Olloo.MN нь зөвхөн хамтран ажиллах гэрээтэй сонин, сэтгvvлийн мэдээ, мэдээллийг байршуулдаг болно. Оlloo.MN -тэй хамтран ажиллах сонирхолтой хувь хvн, албан байгууллагад бид vргэлж нээлттэй байх болно.
Агуулга болон мэдээ, мэдээллийн талаар mailto:altantuya@yahoo.com - хаяганд хандана уу
Вэбэд ямар нэг алдаа , асуулт , зөвлөгөө байвал batsukh@olloo.mn - хаяганд хандана уу
Нvvр хуудас | Вэб сайтыг тэмдэглэх | Yндсэн хуудас болгох | Бvртгvvлэх | Yйлчилгээний нөхцөл | Санал хvсэлт
Оллоо ХХК © 2004-2006 он. Сайтын нэрийг дурдалгvйгээр хуулбарлахыг хориглоно.
http://www.olloo.mn/ Хувилбар 2.0 Бета 800 x 600. IE 5.0 + hit counter
0.383
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(3600)
|
ИЗН, иргэний хөдөлгөөний холбоо сvлбээ юуны ТӨЛӨӨ СЭРYYН ЗYYДЭЛНЭ ВЭ
ИЗН, иргэний хөдөлгөөний холбоо сvлбээ юуны ТӨЛӨӨ СЭРYYН ЗYYДЭЛНЭ ВЭ
УИХ-ын хаврын чуулганы нээлттэй зэрэгцэн иргэний хөдөлгөөнvvдийн “хууч” сэдэрлээ. Их жанжны талбайгаар нэг халаасандаа гараа лавхан шургуулсан хөгшин хөвөө эрчvvдийн “сvрэг”. Энэ хаврын хийрхлийг өнөөх л хэдэн эрчvvд оройлохоор их жанжны талбайг зорьжээ.
Тэд талбайн энд тэнд хоёр, гурваараа бөөгнөрсөөр… жагсаал, цуглааны гол “эзэд” нь бараагаа харуулалгvй удлаа. Товлосон цаг нь ч талийж өгөв бололтой. Талбайн голд портер маркийн машин зоочихоод таг чиг. Энд тэнд уриа лоозон барьсан хvмvvс эхлэхийг нь хvлээж цөхөрсөөр… Талбайн баруун, зvvн талын байшин, барилгын хажуугаар цагдаагийнхны машин тэрэг ч багширч харагдсан. Гал команд, хvн эмнэлгийн тэрэг ч байраа эзэлжээ.
Удаж, удаж арайхийн эхэлсэн цуглааныг “Эрvvл нийгэм-иргэний хөдөлгөөн”-ий тэргvvн Ж.Батзандан нээв. Тvvний хэлсэн vг аанай л УИХ руу хаяглагдав. УИХ-ын дарга огцрох ёстой л гэнэ, УИХ-ын гишvvд луйварчид л гэнэ, МАХН-ыг тараах хэрэгтэй л гэнэ. Эрх баригчид руу илгээдэг vгэн “бөмбөгөө” тэр хайр найргvй урсгах аж. Жил бvрийн хаврын чуулганы нээлтийн өдрөөр гудамжин дахь тэмцлээ эхэлж, энэ өдөр иргэний хөдөлгөөнийхөн vгээ хэлдэг болох гэнэ.
Удаахь нь ИЗН-ын Хэрэг эрхлэх газрын дар¬га О.Магнай. Саяхан л Дорнодод жагсаал цуглаандаа хvрээд бужигнуулж явсан мань эрийн амнаас урсах vг мөн ялгаагvй. Ам нь халаад ирэхийн vед МАХН руу дайрч гарав. МАХН vгvй болсон цагт л Монголд сайхан амьдрах vе ирэх юм байх. Шударга ёс тогтох юм байх. Энэ улсад болохгvй, бvтэхгvй байгаа бvх юм МАХН-аас болоод байгаа бололтой юм, тvvний оношилсноор. Гэвч байзаарай, энэ нөхөр чинь иргэний хөдөлгөөний байр сууринаас ярьж байна уу, эсвэл намынхаа өмнөөс vv? ИЗН-ын дарга С.Оюун МАХН-ыг тараах тухай ярьсныг сонс¬сон билvv... Сайн санахгvй байна. Хэдийгээр С.Оюун өөрөө ийм бvдvvлэг vг хэлдэггvй ч Хэрэг эрхлэхийн дар¬гаа¬раа далимдуулдаг юм болов уу гэж бодогдлоо. Ерөөс ИЗН гэдэг чинь гудамжинд улстөр хийдэг иргэний хөдөлгөөн юм уу, эсвэл бусадтайгаа эн тэнцvv өрсөлдөж буй улстөрийн нам юм уу. Тун ойлгомжгvй байр суурьтайгаар сvvлийн хэдэн сарыг vджээ. Yнэндээ бvхэл бvтэн улстөрийн намыг тар, бутар гэж шаардах нь өөрсдийнх нь “дээдэлдэг” гэж хашгираад байдаг Yндсэн хуулийн эсрэг vйлдэл юм шvv дээ. Тэр тусмаа Монголын ард тvмний дийлэнх олонхийн дэмжлэгийг хvлээсээр ирсэн намыг шvv. Энэ нь угтаа Монголын ард тvмнийг доромжилж буй хэрэг юм. Хамгийн харам¬салтай нь, ИЗН-ын нөлөө бvхий албан тушаал¬тан оройлон манлайлж буйд байгаа юм. Гэхдээ мэдээж ИЗН энэ талаархи байр сууриа тодотгох хэрэгтэй байх. Намын дарга С.Оюун Хэрэг эрхлэх газрын даргатайгаа байр суурь нэг гэдгээ мэдэгдэх хэрэгтэй. Эсвэл ИЗН ийм байдлаар, тодотговол Yндсэн хуулийн хvрээнд ард тvмний олонхийн дэмжлэгээр ажиллаж буй намыг тараачихаад, өөрсдөө Yндсэн хуулийн бус аргаар эрх мэдлээ зузаатгахыг санаархаж байна уу.
Өчигдөр “Эрvvл нийгэм-иргэний хөдөлгөөн” болон ИЗН-ын холбоо сvлбээн дээр Yндэсний соёмбо хөдөлгөөний Ж.Занаа, Миний Монголын газар шороо хөдөл¬гөөн, талбай дээр санал хураалт авч буй гэх Г.Арслан, ХЗХ-ны зарим хохирогчид, хаягдлаар бизнес эрхлэгчдийн холбоо, Баянгол дvvргийн Засаг даргын хууль бус ажиллагаанаас ажлын байраа алдсан гэх хэсэг иргэн нэгджээ. Хэвлэл мэ¬дээллийнхэн, энгийн хувцастай цагдаа¬гийнх¬ныг эс тооцвол 100 хvрэхтэй, vгvйтэй хv¬мvvс л цугларчээ. Харин энэ удаагийн жагсаал, цуг¬лаанд фэнгшv С.Ганбаатар, МЧАХ-ны тэргvvн Г.Баасан нар оролцсонгvй. Зарим нэг өвөгчvvл тэднийг яасан юм бол доо хэмээн битvvхэн сураглаж байх аж. Ойрд цуглаан болоогvй болохоор “уйдсан” бололтой нэг өвгөн “та нарын жагсаал, цуглааны чинь хугацаа холдоод байна, жаахан ойртуулахгvй бол болохгvй нь ээ, тэг¬вэл өдөр болгон л ирмээр байх юм” гээд хөдөл¬гөөний нэг удирдагчид аминчлан зөвлөж байх юм. Хийрхлээ гэж. Жагсахгvйгээр нэг өдөр ч гэсэн өнжих нь тvvнд тэгтлээ хэцvv байгаа бололтой. Ийн талбай дээр vг хэлэх мэтээр хэдэн хором саатсан жагсагчид портероор жагсаалаа өнгөлсөөр Төрийн ордны зvг хөдлөв. УИХ-д гурван зvйл бvхий шаардлага хvргvvлэх гэснийх аж. Саарал ордны баруун, зvvн, голын хаалга хамгаалалтын алба болон цагдаагаар битvv хамгаалуулж. Жагсагчид ордны голын хаал¬ганы чигт машинаа байрлуулж, чанга яригчаар ямар утгатай шаардлага хvргvvлэх болсноо тайлбарлав. Ингээд Ж.Батзандан, Чимэдцэрэн, Г.Арслан, Ж.Занаа нарын таван хvн УИХ-д энэхvv шаардлагаа өөрсдийн биеэр гардуула¬хаар ордны голын хаалганд дөхлөө. Харин хам¬гаалалтын албаныхан тэднийг шууд нэвтрvvл¬чихсэнгvй. Нэлээд ярилцсаны эцэст дотогш оруулав. Тэд шаардлагаа УИХ, Yндэс¬ний аюул¬гvй байдлын зөвлөл, УИХ дахь МАХН-ын бvлэг болон АН-ын зөвлөлд нэгэн зэрэг гардуулахаар тохирчээ. Тэднийг УИХ-ын Тамгын газрын ерөн¬хий нарийн бичгийн дарга Н.Лувсанжав, МАХН-ын бvлгийн ажлын албаны зөвлөх Бадам нар хvлээн авч уулзсан. Иргэний хөдөлгөөний¬хөн тавьсан шаардлагаа хvлээлгэж өгсөн. Гурван зvйлийн шаардлагын нэгдvгээрт, Ашигт малтмалын тухай хуульд засвар хийж хvчин¬тэй эсэх нь тодор¬хойгvй байгаа vед Оюутол¬гойн ордын талаар “Айвенхоу майнз” компа¬нитай байгуулах тогтвортой байдлын гэрээг тvр хугацаагаар хойш¬луулах асуудлыг УИХ-аар хэлэлцэх гэжээ. Хоёрдугаарт, 1999-2000 оны Yндсэн хуульд на¬муудын хуйвал¬даанаар оруулсан долоон зvйлийн нэмэлт, өөрчлөлтийг нэн даруй хэлэлцэх, гуравдугаарт, Ашигт малтмалын тухай болон Авлигын эсрэг хуульд засвар хийсэн УИХ-ын даргыг огцруулах, засвар хийгд¬сэн эдгээр хуулийн холбогдох заалтыг хvчин¬гvй болгох асуудлыг 21 хоногийн хуга¬цаанд хэлэлцэж хариу өгөхийг шаардаж байна, эс тэгвээс тэмцлийн хэлбэрээ өөрчлөхөө мэдэгд¬жээ. YАБЗ-ийг төлөөлж нэг залуу уг шаардлагыг хvлээн авсан ч АН-ын зөвлөлийн ажлын алба¬наас биечлэн ирж шаардлагыг авсангvй.
30-аад минутын дараа ордноос гарч ирсэн иргэний хөдөлгөөний төлөөллvvд портер дээрээ зогсож байгаад л “хийсэн гавьяагаа” жагсагчдын өмнө ам уралдан тайлагнацгаав. Тийм, тийм хvн шаард¬лагыг гардаж авлаа, бид УИХ-д 21 хоно¬гийн хугацаа өглөө гээд л. Шаардлагаа хvргvv¬лэх ёстой газарт нь өгсөн юм болохоор тарах юм болов уу гэтэл vгvй ээ. Шаардлагаа¬саа хальж Ж.Батзандан, одоо МАХН-ыг тараахыг хvссэн хvмvvс талбай дээр очиж гарын vсгээ зурцгаая гэж уриалав. Талбай дээр сууж МАХН, МАСЗХ-г тараана гэж хийрхэж байгаа Г.Арс¬лантай дөрөө нийлж байгаа ухаантай юм байна.
Ордны ард хийх ажил нь ч дуусав бололтой, ордны баруун талаас тойрч ирсэн жагсагчид зvvн талаар нь буюу эсрэг урсгалаар талбайн зvг хөдөлцгөөв. Жагсаалыг зохион байгуулаг¬чид гарын vсэг зурахаар бөөн бөөнөөрөө хөөрцөглөнө гэж тооцсон бололтой юм. Гэвч буурин дээрээ буцаж очсон жагсагчид гарын vсэг зурж шальсангvй. Хэн нэгний заавраар аль нэг намыг vгvй болгох хvсэл ч сонирхож ирэгс¬дэд байсангvй. Бvгд л гарын vсэг зурах аянд ханцуй шамлан орно гэсэн төлөвлөгөө жаахан бvтэлгvй тийшээгээ хандчихав. Удаахь тактик. За тэгвэл МАХН-ын байр руу хөдөлнөө гэв. МАХН-ын төв байрны гадаа цагдаа бус хамгаалалтын албаныхан зогсжээ. Энэ удаа ХЗХ-ны хохирогчид тус намын удирдлагуудтай уулзах хvсэлт тавьсан. МАХН-ын Зохион байгуулал¬тын албаны дарга Л.Амарсанаа гарч ирснээр хориод хохирогч дотогш орж уулзсан юм. Хохирогчдын хувьд ойлгомжтой, аль болох богино хугацаанд мөнгөө олж авах.
Ингэсгээд л жагсаалын сvр дуулиан намжиж, хэд хэдээрээ цуглааныг орхин одсоор тарах тийшээгээ хандав. Өглөөхөн тогтуухан байсан цаг агаар vдийн алдад бороо, цастай холилдон, хаврын “араншин”-г харуулав. Харин иргэний хөдөлгөөнvvдийн араншин хаврын тэнгэр лугаа л хувьсан өөрчлөгдөв. Өглөөхөн л УИХ-д шаардлага хvргvvлнэ гэж хууль дvрэм сахигчдын дvр эсгээд, тийм ч хууль, ийм ч дvрэм журам гажуудлаа, тэгж Yндсэн хууль зөрчлөө гээд цээжээ дэлдээд байсан бол ца¬гийн дараа МАХН-ыг тараана, хаана гэх мэтээр хадуурч эхлэв. Ингэснээр тэд Yндсэн хуульд заасан хvний vзэл бодлоороо эвлэлдэн нэгдэх, улстөрийн нам, эвсэл байгуулах эрхэнд ичгvvр¬гvйгээр дахин халдав. МАХН-ыг тараана гэж тэд даанч сэрvvн зvvдэлж байна. Шаардлага, мэдэгд¬лээ холбогдох байгууллагад нь гардуулж өгсөн бол болоо шvv дээ. Бусдын зоргоор тардаг улстөрийн нам гэж юу байхав дээ. Хууль зvйн vндэстэй, буурьтай, суурьтай зvйл яримаар юм даа.
Хувь хvмvvсийн бичсэн сэтгэгдлийн талаар манай вэб ямар нэг хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу!
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(3519)
УИХ-ын хаврын чуулганы нээлттэй зэрэгцэн иргэний хөдөлгөөнvvдийн “хууч” сэдэрлээ. Их жанжны талбайгаар нэг халаасандаа гараа лавхан шургуулсан хөгшин хөвөө эрчvvдийн “сvрэг”. Энэ хаврын хийрхлийг өнөөх л хэдэн эрчvvд оройлохоор их жанжны талбайг зорьжээ.
Тэд талбайн энд тэнд хоёр, гурваараа бөөгнөрсөөр… жагсаал, цуглааны гол “эзэд” нь бараагаа харуулалгvй удлаа. Товлосон цаг нь ч талийж өгөв бололтой. Талбайн голд портер маркийн машин зоочихоод таг чиг. Энд тэнд уриа лоозон барьсан хvмvvс эхлэхийг нь хvлээж цөхөрсөөр… Талбайн баруун, зvvн талын байшин, барилгын хажуугаар цагдаагийнхны машин тэрэг ч багширч харагдсан. Гал команд, хvн эмнэлгийн тэрэг ч байраа эзэлжээ.
Удаж, удаж арайхийн эхэлсэн цуглааныг “Эрvvл нийгэм-иргэний хөдөлгөөн”-ий тэргvvн Ж.Батзандан нээв. Тvvний хэлсэн vг аанай л УИХ руу хаяглагдав. УИХ-ын дарга огцрох ёстой л гэнэ, УИХ-ын гишvvд луйварчид л гэнэ, МАХН-ыг тараах хэрэгтэй л гэнэ. Эрх баригчид руу илгээдэг vгэн “бөмбөгөө” тэр хайр найргvй урсгах аж. Жил бvрийн хаврын чуулганы нээлтийн өдрөөр гудамжин дахь тэмцлээ эхэлж, энэ өдөр иргэний хөдөлгөөнийхөн vгээ хэлдэг болох гэнэ.
Удаахь нь ИЗН-ын Хэрэг эрхлэх газрын дар¬га О.Магнай. Саяхан л Дорнодод жагсаал цуглаандаа хvрээд бужигнуулж явсан мань эрийн амнаас урсах vг мөн ялгаагvй. Ам нь халаад ирэхийн vед МАХН руу дайрч гарав. МАХН vгvй болсон цагт л Монголд сайхан амьдрах vе ирэх юм байх. Шударга ёс тогтох юм байх. Энэ улсад болохгvй, бvтэхгvй байгаа бvх юм МАХН-аас болоод байгаа бололтой юм, тvvний оношилсноор. Гэвч байзаарай, энэ нөхөр чинь иргэний хөдөлгөөний байр сууринаас ярьж байна уу, эсвэл намынхаа өмнөөс vv? ИЗН-ын дарга С.Оюун МАХН-ыг тараах тухай ярьсныг сонс¬сон билvv... Сайн санахгvй байна. Хэдийгээр С.Оюун өөрөө ийм бvдvvлэг vг хэлдэггvй ч Хэрэг эрхлэхийн дар¬гаа¬раа далимдуулдаг юм болов уу гэж бодогдлоо. Ерөөс ИЗН гэдэг чинь гудамжинд улстөр хийдэг иргэний хөдөлгөөн юм уу, эсвэл бусадтайгаа эн тэнцvv өрсөлдөж буй улстөрийн нам юм уу. Тун ойлгомжгvй байр суурьтайгаар сvvлийн хэдэн сарыг vджээ. Yнэндээ бvхэл бvтэн улстөрийн намыг тар, бутар гэж шаардах нь өөрсдийнх нь “дээдэлдэг” гэж хашгираад байдаг Yндсэн хуулийн эсрэг vйлдэл юм шvv дээ. Тэр тусмаа Монголын ард тvмний дийлэнх олонхийн дэмжлэгийг хvлээсээр ирсэн намыг шvv. Энэ нь угтаа Монголын ард тvмнийг доромжилж буй хэрэг юм. Хамгийн харам¬салтай нь, ИЗН-ын нөлөө бvхий албан тушаал¬тан оройлон манлайлж буйд байгаа юм. Гэхдээ мэдээж ИЗН энэ талаархи байр сууриа тодотгох хэрэгтэй байх. Намын дарга С.Оюун Хэрэг эрхлэх газрын даргатайгаа байр суурь нэг гэдгээ мэдэгдэх хэрэгтэй. Эсвэл ИЗН ийм байдлаар, тодотговол Yндсэн хуулийн хvрээнд ард тvмний олонхийн дэмжлэгээр ажиллаж буй намыг тараачихаад, өөрсдөө Yндсэн хуулийн бус аргаар эрх мэдлээ зузаатгахыг санаархаж байна уу.
Өчигдөр “Эрvvл нийгэм-иргэний хөдөлгөөн” болон ИЗН-ын холбоо сvлбээн дээр Yндэсний соёмбо хөдөлгөөний Ж.Занаа, Миний Монголын газар шороо хөдөл¬гөөн, талбай дээр санал хураалт авч буй гэх Г.Арслан, ХЗХ-ны зарим хохирогчид, хаягдлаар бизнес эрхлэгчдийн холбоо, Баянгол дvvргийн Засаг даргын хууль бус ажиллагаанаас ажлын байраа алдсан гэх хэсэг иргэн нэгджээ. Хэвлэл мэ¬дээллийнхэн, энгийн хувцастай цагдаа¬гийнх¬ныг эс тооцвол 100 хvрэхтэй, vгvйтэй хv¬мvvс л цугларчээ. Харин энэ удаагийн жагсаал, цуг¬лаанд фэнгшv С.Ганбаатар, МЧАХ-ны тэргvvн Г.Баасан нар оролцсонгvй. Зарим нэг өвөгчvvл тэднийг яасан юм бол доо хэмээн битvvхэн сураглаж байх аж. Ойрд цуглаан болоогvй болохоор “уйдсан” бололтой нэг өвгөн “та нарын жагсаал, цуглааны чинь хугацаа холдоод байна, жаахан ойртуулахгvй бол болохгvй нь ээ, тэг¬вэл өдөр болгон л ирмээр байх юм” гээд хөдөл¬гөөний нэг удирдагчид аминчлан зөвлөж байх юм. Хийрхлээ гэж. Жагсахгvйгээр нэг өдөр ч гэсэн өнжих нь тvvнд тэгтлээ хэцvv байгаа бололтой. Ийн талбай дээр vг хэлэх мэтээр хэдэн хором саатсан жагсагчид портероор жагсаалаа өнгөлсөөр Төрийн ордны зvг хөдлөв. УИХ-д гурван зvйл бvхий шаардлага хvргvvлэх гэснийх аж. Саарал ордны баруун, зvvн, голын хаалга хамгаалалтын алба болон цагдаагаар битvv хамгаалуулж. Жагсагчид ордны голын хаал¬ганы чигт машинаа байрлуулж, чанга яригчаар ямар утгатай шаардлага хvргvvлэх болсноо тайлбарлав. Ингээд Ж.Батзандан, Чимэдцэрэн, Г.Арслан, Ж.Занаа нарын таван хvн УИХ-д энэхvv шаардлагаа өөрсдийн биеэр гардуула¬хаар ордны голын хаалганд дөхлөө. Харин хам¬гаалалтын албаныхан тэднийг шууд нэвтрvvл¬чихсэнгvй. Нэлээд ярилцсаны эцэст дотогш оруулав. Тэд шаардлагаа УИХ, Yндэс¬ний аюул¬гvй байдлын зөвлөл, УИХ дахь МАХН-ын бvлэг болон АН-ын зөвлөлд нэгэн зэрэг гардуулахаар тохирчээ. Тэднийг УИХ-ын Тамгын газрын ерөн¬хий нарийн бичгийн дарга Н.Лувсанжав, МАХН-ын бvлгийн ажлын албаны зөвлөх Бадам нар хvлээн авч уулзсан. Иргэний хөдөлгөөний¬хөн тавьсан шаардлагаа хvлээлгэж өгсөн. Гурван зvйлийн шаардлагын нэгдvгээрт, Ашигт малтмалын тухай хуульд засвар хийж хvчин¬тэй эсэх нь тодор¬хойгvй байгаа vед Оюутол¬гойн ордын талаар “Айвенхоу майнз” компа¬нитай байгуулах тогтвортой байдлын гэрээг тvр хугацаагаар хойш¬луулах асуудлыг УИХ-аар хэлэлцэх гэжээ. Хоёрдугаарт, 1999-2000 оны Yндсэн хуульд на¬муудын хуйвал¬даанаар оруулсан долоон зvйлийн нэмэлт, өөрчлөлтийг нэн даруй хэлэлцэх, гуравдугаарт, Ашигт малтмалын тухай болон Авлигын эсрэг хуульд засвар хийсэн УИХ-ын даргыг огцруулах, засвар хийгд¬сэн эдгээр хуулийн холбогдох заалтыг хvчин¬гvй болгох асуудлыг 21 хоногийн хуга¬цаанд хэлэлцэж хариу өгөхийг шаардаж байна, эс тэгвээс тэмцлийн хэлбэрээ өөрчлөхөө мэдэгд¬жээ. YАБЗ-ийг төлөөлж нэг залуу уг шаардлагыг хvлээн авсан ч АН-ын зөвлөлийн ажлын алба¬наас биечлэн ирж шаардлагыг авсангvй.
30-аад минутын дараа ордноос гарч ирсэн иргэний хөдөлгөөний төлөөллvvд портер дээрээ зогсож байгаад л “хийсэн гавьяагаа” жагсагчдын өмнө ам уралдан тайлагнацгаав. Тийм, тийм хvн шаард¬лагыг гардаж авлаа, бид УИХ-д 21 хоно¬гийн хугацаа өглөө гээд л. Шаардлагаа хvргvv¬лэх ёстой газарт нь өгсөн юм болохоор тарах юм болов уу гэтэл vгvй ээ. Шаардлагаа¬саа хальж Ж.Батзандан, одоо МАХН-ыг тараахыг хvссэн хvмvvс талбай дээр очиж гарын vсгээ зурцгаая гэж уриалав. Талбай дээр сууж МАХН, МАСЗХ-г тараана гэж хийрхэж байгаа Г.Арс¬лантай дөрөө нийлж байгаа ухаантай юм байна.
Ордны ард хийх ажил нь ч дуусав бололтой, ордны баруун талаас тойрч ирсэн жагсагчид зvvн талаар нь буюу эсрэг урсгалаар талбайн зvг хөдөлцгөөв. Жагсаалыг зохион байгуулаг¬чид гарын vсэг зурахаар бөөн бөөнөөрөө хөөрцөглөнө гэж тооцсон бололтой юм. Гэвч буурин дээрээ буцаж очсон жагсагчид гарын vсэг зурж шальсангvй. Хэн нэгний заавраар аль нэг намыг vгvй болгох хvсэл ч сонирхож ирэгс¬дэд байсангvй. Бvгд л гарын vсэг зурах аянд ханцуй шамлан орно гэсэн төлөвлөгөө жаахан бvтэлгvй тийшээгээ хандчихав. Удаахь тактик. За тэгвэл МАХН-ын байр руу хөдөлнөө гэв. МАХН-ын төв байрны гадаа цагдаа бус хамгаалалтын албаныхан зогсжээ. Энэ удаа ХЗХ-ны хохирогчид тус намын удирдлагуудтай уулзах хvсэлт тавьсан. МАХН-ын Зохион байгуулал¬тын албаны дарга Л.Амарсанаа гарч ирснээр хориод хохирогч дотогш орж уулзсан юм. Хохирогчдын хувьд ойлгомжтой, аль болох богино хугацаанд мөнгөө олж авах.
Ингэсгээд л жагсаалын сvр дуулиан намжиж, хэд хэдээрээ цуглааныг орхин одсоор тарах тийшээгээ хандав. Өглөөхөн тогтуухан байсан цаг агаар vдийн алдад бороо, цастай холилдон, хаврын “араншин”-г харуулав. Харин иргэний хөдөлгөөнvvдийн араншин хаврын тэнгэр лугаа л хувьсан өөрчлөгдөв. Өглөөхөн л УИХ-д шаардлага хvргvvлнэ гэж хууль дvрэм сахигчдын дvр эсгээд, тийм ч хууль, ийм ч дvрэм журам гажуудлаа, тэгж Yндсэн хууль зөрчлөө гээд цээжээ дэлдээд байсан бол ца¬гийн дараа МАХН-ыг тараана, хаана гэх мэтээр хадуурч эхлэв. Ингэснээр тэд Yндсэн хуульд заасан хvний vзэл бодлоороо эвлэлдэн нэгдэх, улстөрийн нам, эвсэл байгуулах эрхэнд ичгvvр¬гvйгээр дахин халдав. МАХН-ыг тараана гэж тэд даанч сэрvvн зvvдэлж байна. Шаардлага, мэдэгд¬лээ холбогдох байгууллагад нь гардуулж өгсөн бол болоо шvv дээ. Бусдын зоргоор тардаг улстөрийн нам гэж юу байхав дээ. Хууль зvйн vндэстэй, буурьтай, суурьтай зvйл яримаар юм даа.
Хувь хvмvvсийн бичсэн сэтгэгдлийн талаар манай вэб ямар нэг хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу!
Нийтэлсэн :
Г.Арслан
|
Уншсан
(3519)
Subscribe to:
Posts (Atom)
